30 miljard voor de toekomst

dinsdag 9 november 2021
Gemeente Almere moet in de komende jaren vele tientallen schoolgebouwen bij de tijd brengen en dat gaat mogelijk 770 miljoen euro kosten, zo meldde Omroep Flevoland begin oktober. De opgave is ‘enorm groot’ en ‘Almere gaat dan ook onderzoeken hoe ze het de komende jaren allemaal kan betalen’.

Almere staat niet alleen. Overal in Nederland zijn in de jaren zeventig grote uitbreidingen en ‘groeikernen’ uit de grond gestampt. Hun schoolgebouwen zijn nu tussen de veertig en vijftig jaar oud en dus komt de vraag naar hun toekomst massaal aan de orde.

Dit is een landelijk probleem dat echter niet landelijk zichtbaar is, doordat de verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting is gedecentraliseerd. Landelijk gaat het om zo’n 5.000 schoolgebouwen voor basis- en voortgezet onderwijs en om een bedrag van mogelijk 30 miljard euro. Ook dit grote bedrag is onzichtbaar vanwege de decentralisatie. Iedere gemeente denkt een uniek probleem te hebben.

Dat gebouwen ouder worden is natuurlijk niet echt een verrassing. Een gemeente kan hierop inspelen met anticiperend beleid, door geld te sparen of de aanpak van de scholen in de tijd te spreiden, maar de meeste gemeenten hanteren een financiële systematiek die minder ver vooruitkijkt. “We hadden er wellicht tien jaar geleden over kunnen nadenken, maar de gemeente heeft in die afgelopen periode alleen maar moeten bezuinigen”, zegt de Almeerse wethouder van onderwijs.

‘Scholenbouw is een spiegel van de beschaving. Zorg ervoor dat in die spiegel niet slechts eurotekens te zien zijn’

Wat zou ik Almere en vergelijkbare gemeenten adviseren? Zorg dat de aanpak niet wordt overheerst door het geld. Gezien de grote bedragen is een eenzijdige financiële benadering een levensgrote valkuil. Vergeet niet dat een school veel méér is dan een kostenplaatje. Scholenbouw is een spiegel van de beschaving. Zorg ervoor dat in die spiegel niet slechts eurotekens te zien zijn, maar bevlogenheid, pedagogische wijsheid, sociaal en historisch bewustzijn, liefde voor kinderen, liefde voor architectuur en schoonheid. Zorg ervoor dat we de volgende generaties een waardige, prettige en inspirerende omgeving bieden om in te leren en te leven.

Laat deze invalshoek concreet doorwerken in de aanpak en de (project)organisatie. Stel inhoudelijke doelen centraal (onderwijs, stedenbouw, duurzaamheid, vormgeving, erfgoed, groen, sport). Geef de afdeling vastgoed een dienende rol. Wees zuinig met wat je hebt. Sloop is, gezien klimaat en duurzaamheid, bijna niet meer te verantwoorden. Veel schoolgebouwen kunnen na hoogwaardige renovatie of transformatie nog decennialang volwaardig mee. Dan blijft niet alleen de school zelf, maar ook de historie van deze jonge steden behouden. Renovatie is ook substantieel goedkoper dan sloop en nieuwbouw.

Zie het bovenal als een eervolle opgave om voort te bouwen aan de stad en de samenleving. Laat scholenbouw geen hoofdpijndossier zijn, maar een prachtige kans om te werken aan een hoopvolle toekomst.


Wilma Kempinga is oprichter en drijvende kracht achter het ideële bureau Mevrouw Meijer en Expert Scholenbouw bij Stedebouw en Architectuur. Mevrouw Meijer bevordert de kennis en het maatschappelijk bewustzijn van het belang van goede schoolarchitectuur. Mevrouw Meijer doet dit door middel van onderzoek, opinievorming en overdracht.

Bezoek een presentatie van Wilma Kempinga tijdens het Duurzame & Gezonde Scholen Congres op 10 november én tijdens de Inspiratiedag Renovatie op 2 december.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

De samenwerking moet al in het inkoopproces gestalte krijgen

14 nov 2023

Ondanks een niet optimale wettelijke druk om duurzaam en circulair te bouwen, is er veel mogelijk. Dat betoogt…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van ambitieus schoolplan naar ontmoetingsgericht schoolplein

13 nov 2023

Hoe kun je met een kleurrijk ontwerp van een schoolplein ontmoetingen faciliteren en scholieren in hun…

Lees verder »
descriptionArtikel

Themanummer Scholenbouw: veel variaties voor realisatie

9 nov 2023

In ons themanummer Scholenbouw duiken we diep in de realisatie van schoolgebouwen. Van nieuwe business cases…

Lees verder »
descriptionArtikel

Schoolplein is het ondergeschoven kindje

30 okt 2023

Bijna alle kinderen in Nederland gaan naar school. Daarmee is de school, met het schoolplein, een vertrouwde…

Lees verder »
descriptionArtikel

Circulair inspiratieboek toont opties voor schoolgebouwen

17 okt 2023

Om te garanderen dat de bouwsector in 2050 volledig duurzaam en circulair is, staan er nog belangrijke…

Lees verder »
descriptionArtikel

'Geen gelijke kansen als schoolgebouwen uit elkaar vallen'

12 okt 2023

Het derde Duurzame & Gezonde Scholen Congres in Utrecht was een ‘feest van herkenning’ en tegelijkertijd…

Lees verder »
descriptionArtikel

Scholenbouw: 70 inspirerende voorbeelden

9 okt 2023

Op ons grote Duurzame & Gezonde Scholen Congres, aanstaande woensdag, komen professionals uit vele hoeken…

Lees verder »
descriptionArtikel

Markante Haagse onderwijsgebouwen geopend en genomineerd

3 okt 2023

Twee nieuwe onderwijsprojecten in Den Haag trokken afgelopen week de aandacht. Zo werd in de wijk Mariahoeve…

Lees verder »