De wortel en de stok

maandag 7 juni 2021
In 2050 willen we dat de bouweconomie volledig circulair is, waarbij afval niet meer bestaat en grondstoffen steeds opnieuw worden gebruikt. Een goed idee, maar er zit een energieverslindende duivel in de details.

Auteur: Willem Böttger, lector Biobased Bouwen bij Avans Hogeschool

Elk jaar halen we bijna 67,5 miljard ton aan fossiele energie, metaal en mineralen uit de aarde. Dat is gemiddeld meer dan acht ton voor elke persoon op aarde. Gigantisch! De EU publiceerde onlangs hun geüpdatete lijst van Critical Raw Materials (CRM's) die cruciaal zijn voor de Europese economie. Vele van de gedolven materialen zijn noodzakelijk voor de productie van mobiele telefoons, ledverlichting, magneten voor windmolens en accu’s voor elektrische auto’s. Maar ook in de reguliere bouw worden deze materialen gebruikt. Zo is zelfs bouwzand schaars en importeert bijvoorbeeld Saoedi-Arabië bouwzand uit Europa.

Kobalt, een van de CRM’s, wordt gebruikt als versneller om coatings, verven en harsen te laten polymeriseren en Borium wordt gebruikt in glaswol-isolatie om het glas minder broos te maken. Twee CRM’s die in relatief kleine hoeveelheden aan andere materialen worden toegevoegd om de eigenschapen of de productiesnelheid te verbeteren. Maar hoe halen wij aan het eind van de gebruiksfase deze stoffen uit het gevelpaneel of glaswol? Tegen welke kosten en vooral ook met welke hoeveelheid energie? Dat is waar de duivelse details om de hoek komen: de stoffen zitten helemaal verspreid, in zeer kleine hoeveelheden en zeer goed gebonden aan de overige materialen.

Er is veel aandacht voor circulair (her)ontwerpen van gebouwen en producten, maar we moeten ook onze materialen circulair gaan herontwerpen met energiezuinige recycling in het achterhoofd. Ook het materialenpaspoort focust op gebouwen en producten. Kunststof wordt hier als een materiaal gezien, terwijl het een potpourri aan ingrediënten is naast het basiskunststof met weekmakers, UV-blockers, vulmaterialen, vezels, brandvertragers, procesverbeteraars en kleurstoffen.

Materiaalontwikkelaars en producenten kunnen bovenstaande problemen oplossen, maar hebben hierbij behoefte aan duidelijke spelregels om een level playing field te creëren. Bedenk hierbij dat zelfs het zeer waardevolle goud, dat in elke mobiele telefoon wordt gebruikt, nog steeds niet gerecycled wordt. Te complex, niet verplicht en het levert te weinig op. Met het veel goedkopere plastic is 2050 dichter bij dan je denkt.

Biobased materialen, kort cyclisch regeneerbaar, met zonlicht gecreëerd en aan het eind van de levensduur door micro-organismen te recyclen, bieden hierbij een zeer interessante oplossingsrichting. Maar ook hout, biologische isolatiematerialen en composieten op basis van rioolwater hebben behoefte aan uitgewerkte regels op het gebied van circulariteit. Want zoals ingrediënten op de voedselverpakkingen slechts een klein onderdeel van de oplossing zijn bij obesitasbestrijding, heeft ook de bouw naast een materialen- en ingrediëntenpaspoort de behoefte aan duidelijk uitgewerkte doelstellingen. Een wortel en een stok.


S&A Circulair Bouwen 2021Dit artikel is eerder gepubliceerd in Stedebouw & Architectuur, thema Circulair Bouwen van 2021. In deze editie lees je diverse andere interviews over circulair bouwen, digitalisering en de rol van de architect binnen duurzaamheid.

Benieuwd? Download het magazine in onze digitale bibliotheek. Of neem een abonnement op Stedebouw & Architectuur om geen nummer meer te missen.

Blijkt maar eens te meer dat je de politiek eigenlijk zoveel mogelijk buiten de deur moet houden. Het enige waar de politiek een rol moet spelen is de totstandkoming van regelgeving die in samenspraak en samenwerking met het veld tot stand moet komen en niet moet worden gedirigeerd door ideologie.
Het wordt weer tijd voor vakministers en kundige kamerleden en voor minder politicologen

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Willem Böttger

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

‘Wie de aarde belast, zorgt voor compensatie’

23 dec 2024

"Biobased materialen moeten we zo veel mogelijk gebruiken, maar dat betekent niet dat we niet meer zo nauw…

Lees verder »

Het waarmaken van de hoogste duurzaamheidsambities

28 okt 2024

Bij het mondiaal opererende ingenieursadviesbureau Arup is regeneratief ontwerpen eerder regel dan uitzondering…

Lees verder »
descriptionArtikel

Aanscherping MPG in ijskast? Open brief aan Mona Keijzer

17 okt 2024

Eerder schreef Hugo de Jonge, voormalig minister van Binnenlandse Zaken, in een brief aan de Tweede Kamer dat…

Lees verder »
descriptionArtikel

Wereld Architectuur Dag: focus op jonge generaties

7 okt 2024

Het is vandaag, de eerste maandag in oktober, Wereld Architectuur Dag! Wij vieren dat met dit bouwwerk van Sou…

Lees verder »
descriptionArtikel

Biobased scholenbouw: klimaatdoelen en gezond binnenklimaat

18 sep 2024

Ook het onderwijs zal een duurzaam steentje moeten bijdragen aan de doelstellingen van de klimaatakkoorden.…

Lees verder »
descriptionArtikel

De natuurinclusieve missie van Bauke de Vries

13 aug 2024

De transitie naar een natuurinclusieve, duurzame en klimaatbestendige leefomgeving is niet van vandaag op…

Lees verder »
descriptionArtikel

De vele toepassingen van het veelzijdige bamboe

19 jul 2024

De wereld van het circulair en biobased bouwen krijgt nieuwe impulsen dankzij het boek Booming Bamboo. In deze…

Lees verder »

DPG Mediavaert: state of the art, gezond, flexibel, duurzaam

19 jun 2024

Het nieuwe hoofdkantoor van DPG Media in Amsterdam, DPG Mediavaert, is gereed en wordt al volop gebruikt door…

Lees verder »