Bij het mondiaal opererende ingenieursadviesbureau Arup is regeneratief ontwerpen eerder regel dan uitzondering. In elk ontwerp is de impact op mens en natuur leidend door bijvoorbeeld biodiversiteit toe te voegen, hergebruik van materialen en CO2 op te slaan in plaats van uit te stoten. En dat vooral op complexe, binnenstedelijke locaties, die het uiterste vergen van de betrokken ingenieurs. Senior engineers en constructeurs Roy Crielaard en Rick Titulaer geven uitleg.
Het waarmaken van de hoogste duurzaamheidsambities
maandag 28 oktober 2024
“Van oudsher”, begint Roy Crielaard, “mikken wij op sociaal nut en een hoge kwaliteit van de werkzaamheden. Dat is te danken aan onze oprichter Ove Arup, ingenieur en filosoof. Ons bedrijf is georganiseerd in een trust en eigendom van iedereen die er werkt. Dat maakt ons onafhankelijk van externe investeerders, zodat we onze eigen koers kunnen bepalen. Daardoor is er bij de bedrijfsrichtlijnen een extra pijler bijgekomen: wij willen voornamelijk werken aan projecten met een hoge duurzaamheidsambitie. We zien ook dat de markt daar om vraagt. Zo stuurt de gemeente Amsterdam in tenders op scherpe MPG-, BENG- en Paris Proof-scores, inclusief biodiversiteit en regeneratief ontwerpen. Ook particuliere opdrachtgevers en investeerders kiezen steeds vaker voor een hoogwaardig duurzaam gebouw.
Om te voorkomen dat in een project die duurzaamheid tijdens het proces wordt afgeschaald, doen wij in tenders realistische beloften. Dat lukt ons door de juiste gebouwen te ontwerpen en de juiste materialen te specificeren. Wat is het waard als je een project wint met een veel te ambitieuze score, die je vervolgens niet kunt waarmaken?”
Iconisch
De ambities van de markt zelf worden ook steeds hoger. Of het nu om de duurzaamheidsambities gaat of om een heel lastige plot bovenop een metrolijn, dat zijn de projecten die Arup graag oppakt. En dat mondt wereldwijd vaak uit in iconische, innovatieve architectonische hoogstandjes met soms enorme infrastructurele uitdagingen. In enkele grote, duurzame, innovatieve projecten in het Amsterdamse Amstelkwartier laat Arup zien dat het hoogste ambitieniveau ook echt wordt waargemaakt. Voorbeelden daarvan zijn de houten woontoren HAUT, de hybride woontoren Elements en het QO-hotel - nu Ruby Emma Amsterdam (foto boven) - met een enorm hoog energielabel.
Waar duurzaamheid de norm is, moeten nog wel de rekeningen worden betaald. Crielaard: “Daarom gaan de gesprekken nu steeds vaker over de value case. Daarmee leggen we uit wat de waarde van een goed duurzaam ontwerp op de lange termijn is. Dat betekent soms dat je aan de voorkant vijf procent meer investeert in een duurzaam, adaptief en regeneratief gebouw. Dat doen we volledig in synergie met de architectonische expressie. Je realiseert dan een gebouw dat veel waarde vertegenwoordigt, waarin veel CO2 zit opgeslagen, dat toekomstbestendig is en ook een positieve impact heeft op de omgeving. En dat in plaats van een object dat al binnen 25 jaar is ingehaald door veranderende wensen. Dat waardeverhaal, inclusief het risico vermijden van een stranded asset, is de volgende stap die we nu zetten.”
Bernabéu
Wereldwijd ontwerpt Arup ook heel veel stadions, zoals Santiago Bernabéu in Spanje. Als computational designer werd Rick Titulaer gevraagd bij te dragen aan deze thuisbasis van grootmacht Real Madrid. Arup was verantwoordelijk voor de constructie en engineering van de gevel en het dak, de wind- en comfortanalyses en de architectuur van de buitenverlichting. En er lag een ontwerpuitdaging: de weerspiegeling van zonlicht door de 13.000 panelen rondom.
Titulaer vertelt: “Door de faciliteiten te moderniseren wilde Real Madrid het beste voetbalstadion ter wereld creëren, met meer comfort voor de toeschouwers. Dat alles wel met behoud van de bestaande constructie, want dat is natuurlijk superduurzaam. Ik ben absoluut blij met die keuze. Het is immers een enorm iconische plek met heel veel karakter en historie.” “Hergebruik”, vult Crielaard aan, “is bovendien een van de beste keuzes die je kunt maken.”
“Wij werkten met een digitaal constructieproces, wat bijdraagt aan de nauwkeurigheid en bouwtijd”, vervolgt Titulaer. “De zonnereflectie was een van de belangrijke aandachtspunten. De architect ontwierp een shiny iconic façade op één van de meest complexe bouwplaatsen waar ik ben geweest. Door middel van parametrisch ontwerpen bedachten wij een geometrische oplossing, zodat de hellingshoek van het bovenste gedeelte van de lamellen werd geoptimaliseerd en hinderlijke zonnereflecties op de omgeving worden voorkomen. Verder hebben we de matheid van die panelen getweakt en het materiaal superlichtgewicht ontworpen, zodat deze oplossing de stadionconstructie zo min mogelijk belast. Door onze engineering en digitale optimalisatie is het ontwerp heel goed ingebed in de omgeving. Ook met een nieuw jasje blijft midden in de stad de authentieke sfeer behouden.”
Zo is Bernabéu een goed voorbeeld van de integrale aanpak die Arup voorstaat, waarbij elke opgave multidisciplinair wordt bekeken. En dat dankzij de al 75 jaar bestaande Total architecture-filosofie van Ove Arup, waarbij de mens en de natuur centraal staan in alles wat Arup doet.
Blijf nog beter op de hoogte van al ons nieuws en abonneer je op onze wekelijkse nieuwsbrief van Stedebouw & Architectuur.
Foto (bovenaan): Ruby Emma, Amsterdam (foto: Ossip).