Alleen met data dichten we de cirkel

Auteur: Reinoud Schaatsbergen

Met een grondstofschaarste op de loer is inzicht in materiaalgebruik geen luxe, maar noodzaak. Cadac ziet dit in en wil daarom bouwpartijen helpen hun processen te optimaliseren, “vanaf de eerste behoefte tot het productieproces”, aldus senior accountmanager Maurice Laumen van Cadac. Het bedrijf heeft een Configure, Price, Quote-proces (CPQ) opgezet om bij bouwprojecten de beschikbare materialen, de mogelijke samenstellingen en het kostenplaatje direct inzichtelijk te krijgen. 

“Dit proces levert een materialenboek op dat laat zien wat er na de gebruiksfase van een bouwmodule terugkomt”, vertelt Laumen. “En dus ook welke materialen er voorafgaand aan het project beschikbaar zijn. Daarvoor koppelen wij verschillende systemen aan een configurator die het volgtraject mogelijk maakt.” Binnen deze methodiek heeft Cadac een drietal productlijnen uitgezet, van een gestandaardiseerde bouwmodule tot een volledig configureerbare. “Door die configuratieomgeving hoef je ook niet telkens opnieuw een module te engineeren. We maken dus een efficiëntieslag in het salestraject, wat informatie oplevert die je in het maakproces kunt inzetten en ook informatie over alle logistieke benodigdheden voor de materialen. Het complete plaatje, dus.”

Cadac klopte met deze methode op zak aan bij innoverende bouwpartijen die op het vlak van circulariteit stappen wilden zetten. “Daarbij kwam bouwbedrijf De Meeuw naar voren, omdat zij onze methodiek nog verder in het proces kunnen ondersteunen”, aldus Laumen. De Meeuw, gespecialiseerd in modulaire bouw, was voor een samenwerking te porren, omdat de methodiek van Cadac naadloos aansluit op een circulair model van het bouwbedrijf. 

Gesloten cirkel

“Heel de bouwindustrie schreeuwt om circulariteit”, zegt Paul Megens, hoofd inkoop bij De Meeuw. “Veel partijen roepen daarbij van alles, maar ze doen bijzonder weinig. Wij zijn naar onze eigen processen gaan kijken en merkten dat we in die modulaire productie al zeer circulair bezig waren. We droegen dit echter nog veel te weinig uit.” Daarom creëerde De Meeuw een circulair model waarin ze toeleveranciers hebben betrokken, zodat alle materialen die worden gebruikt op elke mogelijke manier een tweede leven krijgen. 

Dat model werkt als volgt: De Meeuw produceert een nieuwe of gerenoveerde bouwmodule, die in de fabriek wordt geassembleerd en als modulair gebouw op de bouwlocatie wordt neergezet. Na de gebruiksfase neemt De Meeuw de gehele module terug om te demonteren in een grondstoffenfabriek. Zo kunnen alle grondstoffen worden hergebruikt in het eigen assemblageproces, worden doorverkocht via een delver of worden gerecycled via een betrokken leverancier. Door het inzicht in welke grondstoffen exact aanwezig zijn in een bouwmodule, kan de methodiek van Cadac extra bijdragen aan dit proces.

“Dit klinkt prachtig en dat is het ook”, zegt Megens. “Veel materialen die wij niet één-op-één kunnen hergebruiken, worden zo alsnog terug in de keten gebracht. Dat gebeurt via woningcorporaties die daardoor zelf een stukje circulairder worden of via een leverancier die het opnieuw in producten verwerkt die wij weer opkopen. Zo maken we de cirkel rond. We nodigen regelmatig beslissers, corporaties of scholieren uit om dit proces in het echt te laten zien, want dan gaat het pas werkelijk leven.” Overigens is er nog een vierde stroom, namelijk die van afvalscheiding. “Daar ontkomen we niet aan. Dat laten we via een zo optimaal mogelijk proces lopen om zoveel mogelijk vervuiling te voorkomen.”

Standaardisatie

Megens is zeer enthousiast over deze innovatie, maar hij maakt wel een kanttekening. “Een onderdeel van deze methode is het bij de hand nemen de klant, wat wil zeggen dat wij de standaarden bepalen. Stel, er worden telkens andere materialen in een module toegepast. Dan maakt dat het demonteerproces zeer complex. Door te standaardiseren kunnen wij op een betrouwbare wijze materialen herbruikbaar maken.” Volgens Laumen wordt dit ook geborgd in de configurator van Cadac: “Door de inzet van modulair configureren voorkom je dat er wensen worden toegekend die niet maakbaar of wenselijk zijn.”

Dit leidt uiteraard tot minder ontwerpvrijheid voor de architect. Megens is zich daarvan bewust, maar binnen het overkoepelende plaatje van de circulaire economie is dat een consequentie die we moeten accepteren. “De architect moet ontwerpen met de materialen die er zijn”, zegt hij. “Die tweestrijd is er nog wel. Ik vind het echter belangrijk om te melden dat dit [het circulaire model, red.] een grote winst voor het milieu is. We hergebruiken bijvoorbeeld ook betonvloeren, zodat we niet opnieuw hoeven te storten. Ook losse componenten willen we op die manier een nieuw leven geven.”

Laumen voegt toe: “Andere bedrijven, zoals aannemers of woningcorporaties, kunnen op basis van deze configuraties complete woningen gaan samenstellen en dus prefabriceren. Op die manier is ook het tekort aan woningen met grote snelheid te bestrijden. Ook verduurzamen kun je op deze manier in korte tijd realiseren.” Grote voordelen, dus. Zelfs als er in de toekomst andere keuzes moeten worden gemaakt, zoals de inzet van biobased materialen. Op termijn is dat op te vangen via de methodiek van Cadac en het circulaire model van De Meeuw. “Daar sta ik absoluut voor open”, aldus Megens tot slot. 

Dit artikel verscheen in Stedebouw & Architectuur, editie Gevels & Daken van 2021. De volledige editie is te lezen via onze digitale bibliotheek.