Vogelobservatorium brengt mens en natuur dichter bij elkaar
Het observatorium, in de vorm van een ei van de Grote Stern, maakt deel uit van een serie uitkijkplekken die gerealiseerd worden in het kader van Droomfondsproject1, opgezet door natuurorganisaties om het publiek kennis te laten nemen van de effecten van het Kierbesluit Haringvliet, en om de natuur in het Haringvliet te verrijken.
Beeld: Katja Effting
Ad Kil van RO&AD Architecten is enthousiast over het natuurkunstwerk bij Stellendam. “Het observatorium is een plek waarin de mens en de natuur dichter bij elkaar komen. Natuurinclusief ontworpen en super duurzaam, een project met een hele grote footprint. In de bouw- en ontwerpkolom is het gemeengoed om in te zetten op het minimaliseren van footprints maar wij proberen die juist te maximaliseren door projecten te ontwerpen die natuurlijk ingebed zijn en die de natuur niet schaden maar juist verrijken. Hoe groter de groene voetafdruk des te beter!”
Landschap en observatorium een geheel
Tij, de naam van het vogelobservatorium in Scheelhoek, ligt in een natuurgebied bestaande uit een dijk met binnendijks grote rietlanden en buitendijks een aantal eilanden die foerageer- en broedgebied zijn voor onder andere de Grote Stern. Het observatorium is gemodelleerd naar het ei van die vogel en ligt in een landschappelijk ontworpen nest van riet, palen en zand. Natuur en observatorium vormen een geheel. Dat was voor de opdrachtgever ook een belangrijk argument in de gunning. Het door RO&AD Architecten en RAU Architecten ingediende plan ging niet alleen over het observatorium, maar bevatte ook een landschapsplan, van HNS Landschapsarchitecten, voor het hele gebied en de route naar het observatorium.
Diverse biotopen
Op weg naar het observatorium zijn diverse biotopen voor vogels aangelegd met nestruimtes, onder andere in steile wanden met nesten voor de oeverzwaluw. Kil vertelt dat dit broedseizoen nog geen oeverzwaluwen hebben genesteld. “We waren net niet op tijd klaar met het inrichten van de nesten. Er moet wat natte aarde in en daar ontbrak de tijd voor, zo vlak voor de oplevering. Volgend jaar kunnen ze heerlijk nestelen in Tij.”
Om de vogels zo min mogelijk te storen, is vlak voor het observatorium een tunnel gemaakt van gerecyclde meerpalen en steenschotten, bedekt met zand, als broedplaats voor steltlopers. Via die tunnel kom je uiteindelijk in het houten ei van de Grote Stern.
Parametrisch ontwerp
Het houten ei is een parametrisch ontworpen Zollinger constructie van grote overspanningen gemaakt van een meter lange houten latten. De ongeveer 400 onderdelen van de houtconstructie zijn in Finland computergestuurd geproduceerd (file to factory) en op locatie gemonteerd. Er zijn verschillende houtsoorten gebruikt. Het onderste deel, dat onder water kan komt te staan bij hoog water, is gemaakt van Accoya, het bovenste deel van grenen. De constructie is bedekt met lokaal geoogst riet. De rietbedekking eindigt net boven de hoogst mogelijke hoogwaterlijn. In het ei biedt een verhoogde hybride hout-betonvloer een fantastisch uitzicht op de flora en fauna van Scheelhoek en wijdere omgeving.
Circulair
Het volledig remontabele en modulaire vogelobservatorium voldoet, ook qua materialisering, aan de huidige eisen als het gaat om duurzaamheid en circulariteit. Het gebouw is zonder waardeverlies uit elkaar te halen en elders weer op te bouwen. Dit alles om de effecten op het milieu en het ecosysteem te minimaliseren.
Noot
1. Het Droomfondsproject is een project van ARK, WWF, Staatsbosbeheer, Sportvisserij Nederland, Postcodeloterij Nederland.
Dit artikel is verschenen in Stedebouw en Architectuur 03/2019, thema Gevels en Daken. Lees meer van Stedebouw en Architectuur in onze bibliotheek.
Meer artikelen met dit thema
Aanscherping MPG in ijskast? Open brief aan Mona Keijzer
17 okt om 15:00 uurEerder schreef Hugo de Jonge, voormalig minister van Binnenlandse Zaken, in een brief aan de Tweede Kamer dat…
Wereld Architectuur Dag: focus op jonge generaties
7 okt om 13:00 uurHet is vandaag, de eerste maandag in oktober, Wereld Architectuur Dag! Wij vieren dat met dit bouwwerk van Sou…
Biobased scholenbouw: klimaatdoelen en gezond binnenklimaat
18 sep om 07:30 uurOok het onderwijs zal een duurzaam steentje moeten bijdragen aan de doelstellingen van de klimaatakkoorden.…
De natuurinclusieve missie van Bauke de Vries
13 aug om 07:30 uurDe transitie naar een natuurinclusieve, duurzame en klimaatbestendige leefomgeving is niet van vandaag op…
De vele toepassingen van het veelzijdige bamboe
19 jul om 07:30 uurDe wereld van het circulair en biobased bouwen krijgt nieuwe impulsen dankzij het boek Booming Bamboo. In deze…
Polderlab Delft koppelt theorie aan praktijk
11 jun om 07:30 uurHoe ziet de polder van de toekomst eruit? Dat wil ZUS gaan onderzoeken door theorie en praktijk te koppelen in…
En wat als we nu wél toekomstbestendig gaan bouwen?
7 jun om 07:30 uurVurig pleidooi van Marrit van der Schaar (Provincie Utrecht) om toekomstbestendig te (gaan) bouwen. Een visie,…
Met vuistregels voor houtbouw besparen op de kosten
26 mrt om 12:00 uurOm bouwen met hout echt te kunnen opschalen, heeft INBO een gids uitgebracht met tal van basisprincipes voor…
Reactie toevoegen