‘Sociale woningbouw is voor mensen als jij en ik’

woensdag 27 juli 2022

Reimar von Meding, directeur bij KAW Architecten. Foto door Janna Bathoorn, Studio Stedum

Er is een woningnood gaande. Als oplossing vinden wij in Nederland heil bij verdichting, maar volgens architect Reimar von Meding benutten we daarmee slechts een klein deel van de mogelijke oplossingen. Hoewel verdichting absoluut de aandacht verdient, moet de focus veel meer komen te liggen op de manier waarop we van volkshuisvesting een woningmarkt hebben gemaakt. “In Nederland veronderstellen wij dat eigendom betrokkenheid met zich meebrengt, maar ik maak het tegendeel mee.”

Wat zijn volgens jou nu de ontwikkelingen, dan wel innovaties op vlak van verdichting? 

“Een groot issue dat nu speelt, is dat wij met steden en wijken een switch moeten maken van standaardprogramma’s zoals eengezinswoningen en galerijappartementen naar nieuwe woontypologieën. Architectonisch wordt hier veel mee geëxperimenteerd, maar planologisch en op schaal nieuwe woonsoorten toepassen om bij te dragen aan stedenbouw gebeurt nog vrij weinig.”

“Een dilemma daarbij is dat de bouwwereld graag wil industrialiseren. Daar heb ik respect voor, maar de producten die daar uit komen, zijn eigenlijk niet toepasbaar om wijken te vernieuwen. Aan de andere kant van het spectrum zie je ontwerpers die bijzondere dingen ontwikkelen die juist moeilijk te industrialiseren zijn. Het is een grote opgave om die twee werelden bij elkaar te brengen. Luister maar naar de fabrikanten: zij zijn klaar met hun fabrieken en vragen om bouwlocaties. Dat is de wereld op zijn kop. Als je wilt industrialiseren, moet je ook kennis hebben van de vraag. Alleen al het feit dat het slechts om rijwoningen gaat en nauwelijks om gestapelde woningen is al bijzonder. Iets industrialiseren wat in een complexe situatie bij elkaar moet komen en aanpasbaar is aan een locatie vindt men maar moeilijk.”

Ruimte Zat in de Stad
Impressie uit het onderzoek ‘Ruimte Zat in de Stad’ naar de capaciteit van bestaande wijken. Volgens het onderzoek kunnen alleen al woningcorporaties met de juiste strategie de komende tien jaar 60.000 woningen jaarlijks toevoegen binnen het eigen bezit. Beeld door KAW Architecten

Hoe brengen we ontwerp en industrialisatie samen?

“Het probleem is dat ontwerp niet in de bouwketen is geïntegreerd. Ontwerp wordt gezien als esthetische saus, niet als integrale praktijk. Je moet het dus hebben van stevige coalities, zelfs nieuwe entiteiten. En als we heel eerlijk zijn, moet het idee worden losgelaten dat woonwijken een marktvraagstuk zijn. Neem het boek Hoe ik toch huisjesmelker werd van Hans de Geus als voorbeeld. Daarin schreef hij dat er geen sprake is van een woningmarkt, want de vraag naar woningen is per definitie oneindig en het aanbod is per definitie beperkt. Als we serieus willen industrialiseren en circulair willen bouwen, moeten we ons bedenken wat voor middelen we nodig hebben om woningen uit die vicieuze cirkel te houden. Daar zie ik twee opties in: woningbouwcorporaties die niet aan de woning als object verdienen en de rol van de overheid. Dit is namelijk geen bouwkundige opgave.”

Wat is de invloed van architecten op deze ontwikkelingen?

“Je moet erkennen dat die relatief klein is. Stedenbouwkundigen daarentegen kunnen kijken naar de opgave van bestaande wijken. Zij zijn in staat perspectieven te schetsen die voor een stukje bewustwording zorgen, zodat anderen de opgave kunnen omarmen en zich uit durven spreken om bestaande wijken als serieuze opgave te zien. Dat laatste, jezelf bezighouden met het bestaande, is nog steeds een ondergeschoven kindje in het ontwerpvak. Wido Quist [sectieleider Heritage & Architecture aan de TU Delft, red.] sprak tijdens de Inspiratiedag Renovatie over hoe de ontwerpdiscipline nog steeds gebaseerd is op nieuwe, originele dingen maken. Dat is iets wat we los moeten laten als je het bestaande wil verbeteren.”


Cover S&A GD 2022Dit is een verkorte versie van het interview met Reimar von Meding. De volledige versie verscheen eerder in Stedebouw & Architectuur, editie Renovatie & Herstructurering van 2022, die op 15 juli 2022 verscheen.

Je kunt deze editie nabestellen. Een exemplaar kost € 25,- exclusief verzendkosten. Mail naar administratie@acquirepublishing.nl met jouw NAW-gegevens en (indien noodzakelijk) een opdrachtnummer.

Gegarandeerd alle edities van Stedebouw & Architectuur per jaar ontvangen, inclusief de Innovatiecatalogus? Neem dan een abonnement.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

Entree parkeergarage vernieuwd

21 jun 2023
Onder het iconische kantoorpand ‘’Blaak 8’’ in Rotterdam, waarin Stedin zich heeft gevestigd, bevind zich een…
Lees verder »
descriptionArtikel

Integraal ontwerpen met nieuw platform CONNECT van Saint-Gobain en OMRT

14 jun 2023

Gerenoveerde woningen zijn in de praktijk lang niet altijd zo energiezuinig, duurzaam of comfortabel als vooraf…

Lees verder »
descriptionArtikel

Verduurzaming en opwaardering vastgoed centraal tijdens voorjaarsbeurzen 54events

13 jun 2023
Optimaal behouden en benutten van regulier bestaand en monumentaal vastgoed: daar draaide het om, vorige week in…
Lees verder »
descriptionArtikel

Gevelverlichting draagt bij aan veiligheid en sfeer

8 jun 2023
Verlichting speelt een belangrijke rol in de openbare ruimte. In centrumgebieden en woongebieden, waar wonen en…
Lees verder »
descriptionArtikel

Wijkvernieuwing is één opgave met meerdere deelprojecten

2 jun 2023

Voor de Rotterdamse wijk Crooswijk combineert KAW inbreidingsplannen (stedebouwkundig) met de komst van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Sjoerd Feenstra benoemt tot eerste stadsbouwmeester van Zwolle

31 mei 2023
Sjoerd Feenstra is benoemd als de allereerste stadsbouwmeester van Zwolle. Met deze nieuwe functie streven de…
Lees verder »
descriptionArtikel

Hoe kunnen corporaties integraal stappen zetten voor biobased bouwen?

29 mei 2023

Gezond wonen, comfortabel wonen, biobased bouwen. Veel mensen hebben het erover, vaak in relatie tot nieuwbouw…

Lees verder »

Upgrade galerijen Livingstonelaan

25 mei 2023
Zo’n 20 jaar geleden werden de galerijen aan de Utrechtse Livingstonelaan voorzien van een Triflex BTS-P afwerking…
Lees verder »