Snelweglandschap en de architectuur van kunstwerken
![](/sites/default/files/styles/max_500/public/2021-07/Mensink%20Jeroen%2015%20HR%20-%20%C2%A9%20Kees%20Hummel.jpg?itok=0vnzA4pG)
Jeroen Mensink. architect/directeur bij JAM* architecten. Foto door Kees Hummel
In dit snelweglandschap wordt infrastructuur zelf het kunstwerk, een uitgestrekt gebouwd object met ‘gevels en daken’. Op ons bureau tekenen we dan ook plattegronden, aanzichten, doorsneden en principedetails voor infrastructuur, zoals voor elk ander gebouw. Inclusief aansluitingen op watersystemen, energiestromen en duurzame materialisering.
Omdat ons stedelijk gebied grootschalige infrastructuur steeds dichter nadert, ontstaan op het grensvlak steeds vaker problemen met geluid en - meer recent - stikstof. Dat zorgt voor meer en meer gevels langs snelwegen in de vorm van geluidschermen. Schermen die steeds hoger en langer worden. Deze schermen vormen daarmee een barrière, maar de schermen bieden ook kansen. Bijvoorbeeld voor de opwekking van energie (dadelijk meer daarover), maar ook voor het versterken van ecologie en biodiversiteit. We werken momenteel aan verschillende schermen die begroeid zijn met gevarieerde beplanting, ruimte bieden aan nestmogelijkheden voor insecten en samen met een ecologische oever langs de randsloot een afgeschermde ecologische verbinding creëren langs de weg.
Niet alleen snelwegen, maar ook gebiedsontsluitingswegen binnen steden worden steeds vaker als onderdeel van de openbare ruimte ingepast en vormgegeven. Het project Leidse Ring Noord is daar een goed voorbeeld van. Wat een hoofdverkeersader is tussen de A4 en de A44, dwars door de stad, wordt vooral benaderd als een opwaardering van een langzaam verkeernetwerk in een aantrekkelijker openbare ruimte. Voor de gemeente Leiden is infrastructuur een belangrijke ontwerpopgave, die integraal onderdeel uitmaakt van de openbare ruimte.
Terug naar energie en infrastructuur. De recent verschenen RES’en hebben hun zoekgebieden voor de opwekking van energie vaak geprojecteerd op snelwegtracés. Bundeling is geen gekke gedachte: beide veroorzaken immers hinder voor de leefomgeving. Ook voor PV-panelen wordt gekeken naar snelwegen en dat klinkt logisch. Toch gaan die twee mank. Grote windturbines moeten minimaal 30 meter van de rand van de weg worden geplaatst en passen daarom bijna nooit binnen het areaal van de snelweg. Als ze in de buurt van de snelweg geplaatst worden, staan ze vaak achter op de kavel van een boer.
Voor de opwekking van zonne-energie kijkt Rijkswaterstaat liever naar grootschalige locaties voor energieopwekking, zoals de Maasvlakte. De Provincie Zuid-Holland bewijst met de aanleg van drijvende PV-panelen in de aansluiting van de RijnlandRoute op de A4 dat het wel degelijk kan. De claim van de RES’en op het snelweglandschap moeten we serieus nemen.
Laten we integraal werken aan de architectuur van de snelweg en de duurzame inpassing van infrastructuur in snelweglandschappen.
Dit artikel verscheen in Stedebouw & Architectuur, editie Gevels & Daken van 2021. De volledige editie is te lezen via onze digitale bibliotheek.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Gezondheid beter met beweegvriendelijke infrastructuur
29 mei om 07:30 uurOntwerp een stad die vriendelijk is voor voetgangers en fietsers en je ziet dat beleid terug in cijfers over…
Een andere toekomst voor Nederland waterland
28 mei om 07:30 uurIn de nieuwe Stedebouw & Architectuur - thema Transformatie & Transities - wordt de toekomst van de…
Focus Stedebouw & Architectuur op dynamiek Nederlandse delta
23 mei om 15:00 uurDe nieuwe Stedebouw & Architectuur (#3) is van de drukpersen gerold. Met de Delftse universitair…
Komst zero-emissiezones blijft achter
23 mei om 07:30 uurIn het Klimaatakkoord uit 2019 is afgesproken om stadslogistiek (alle bestel- en vrachtauto’s die in een stad…
Draag ook bij aan een beweegvriendelijke leefomgeving
21 mei om 07:30 uurGezondheid is in het gros van de gemeentelijke en provinciale Omgevingsvisies een belangrijk thema en daarmee…
Primeur voor online tool die potentie biodiversiteit toont
17 mei om 17:00 uurEen gezonde biodiversiteit doet heel veel voor de mens. Tot nu toe wordt veelal de huidige biodiversiteit van…
Hoe welkom is auto nog bij verdichting van steden?
14 mei om 11:00 uurSteden verdichten betekent ook oplossingen zoeken voor geparkeerde auto's. Met daarbij vaak de wens om de auto…
Tuinstad oplossing voor vervuilde stad en woonproblemen?
10 mei om 14:03 uurEen eeuw geleden vroegen Floor Wibaut en Hendrik Berlage zich tijdens een conferentie af hoe je een stad mooier…
Reactie toevoegen