Jan Jonker: 'Marktdenken is gevaarlijk achterhaald'
De Duurzame troonrede werd gehouden tijdens de 22e editie van Duurzame Dinsdag. Prof. dr. Jan Jonker, hoofdleraar Duuzaam Ondernemen aan de Radboud Universiteit, beantwoordde daarin de prangende vraag: welke economische koers gaat ons land varen? Als het aan hem ligt, gooien we het marktdenken overboord en richten we ons op de waardering van het menszijn en op de restoratie van onze aarde, zelfs als dat een negatieve economische impact als gevolg heeft.
Algehele systeemverandering
Volgens Jonker gaan we met onze huidige economie ‘de natuur met een kettingzaag te lijf, met alle gevolgen van dien’. Hij pleit daarom voor een stevige afschrijving van ons economische systeem. Dat is een veel hardere transitie dan we tot nu toe voor ogen hadden, een die niet alleen duurzaamheid of een circulair businessmodel centraal zet, maar ook een versterkte sociale inclusie nastreeft.
Dat doen we niet door ‘simpelweg de welvaart anders te verdelen’ of door ‘cruciale beroepen meer waardering te geven’, maar door iets ‘veel fundamenteler’. “De pandemie is misschien wel een blessing in disguise. Laten we dit momentum niet onbenut laten.” Dat doen we volgens Jonker door nieuwe betekenis te geven aan waarde en de waardering van waarde.
De oplossing is te vinden in een ander socio-economische waarde, waarin community centraal staat. Ook moeten we een transitie maken naar een economie waarin ‘circulariteit, restoratie van biodiversiteit en sociale inclusiviteit leidende beginselen zijn’. Jonker voorziet enkele transitiemechanismen om die transitie in de komende tien jaar vorm te geven.
Transitiemechanismen
Die mechanismen gaan ongetwijfeld voor ophef zorgen, maar volgens Jonker zijn ze absoluut noodzakelijk om ‘te investeren in transitie met oog op duurzaamheid’. Zo stelt de hoogleraar voor om het belasten van arbeid te verschuiven naar het belasten van het gebruik van grondstoffen en uitstoot, alsook een herziening van het fiscale systeem met oog op waardebehoud, in plaats van op basis van afschrijving.
Op sociaal vlak adviseert Jonker om vanuit de overheid meer ruimte te geven aan burgercollectieven op gebied van voedsel, energie en mobiliteit met ‘een passende juridische inbedding en een structurele stabiele en fiscale stimulans’. Ook moeten producenten ‘stapsgewijs verantwoordelijk worden voor de circulaire levenscyclus van hun product’. Om bovendien generationele solidariteit te stimuleren, moet vermogen belast gaan worden in combinatie met een basisinkomen voor iedereen. “In Nederland is economische ongelijkheid een onderbelicht thema”, aldus Jonker.
En, klap op de vuurpijl: “Investeer in het uitfaseren van bedrijven die niet bijdragen aan maatschappelijke en economische waarde door deze te beprijzen en te belasten”.
Lees het volledige verslag van de Duurzame troonrede 2020 op Duurzaam Gebouwd.
![Jan Jonker: 'Marktdenken is gevaarlijk achterhaald'](/sites/default/files/styles/max_350/public/oldarticleimages/header_3001.jpg?itok=mZDMiyHZ)
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Duurzaamheid en zorgtechnologie gaan hand in hand op nieuwe locatie De Koppels Zwolle
7 jun 2023De nieuwe woonzorglocatie van InteraktContour, in Zwolle, voor mensen met (niet-)aangeboren hersenletsel is…
Focus op de mens, niet op het gebouw
5 jun 2023Puzzelstukjes klimaatadaptatie en deelmobiliteit vallen op plek bij realisatie Leytsche Hof
30 mei 2023De fraaie waterneutrale binnentuin op het dak van de parkeergarage is één van de trekpleisters van een nieuw,…
'Juist nu is verbindende kracht van architectuur van belang'
24 mei 2023De winnaars van de verkiezing 'BNA Beste Gebouw van het Jaar 2023' richten zich allemaal op de thema's van de…
Lichtontwerp Atelier wil vakgebied beter op de kaart zetten
24 mei 2023Het Lichtontwerp Atelier van OVLNL wil het vakgebied licht in de openbare ruimte beter op de kaart zetten en…
Mondiale architectuurprijs voor Orga-project De Verwondering
17 mei 2023Orga-project basisschool De Verwondering heeft een internationale architectuurprijs in de wacht gesleept.…
BIM komt met aanvullende richtlijnen voor bestaande bouwprocessen
16 mei 2023Om te voorkomen dat in bestaande bouwprocessen verschillende partijen telkens het wiel uitvinden, ontwikkelt de…
Betaalbare in houtbouw uitgevoerde appartementen in hartje Nieuw-Vennep
15 mei 2023Timpaan is trots op het grotendeels in houtbouw uitgevoerde project in Nieuw-Vennep met 42 appartementen…
Reactie toevoegen