Huis voor alle Zinnen’: nieuwe visie inrichting psychiatrie

vrijdag 26 september 2014
timer 3 min
De traditionele inrichting van psychiatrische klinieken moet anders. Dat concludeert Femke Feenstra, architect en directeur bij de Jong Gortemaker Algra (dJGA) in het onderzoek ‘Huis voor alle Zinnen’. Feenstra pleit voor een mensvriendelijkere omgeving met meer prikkels, die bijdraagt aan het geestelijk welzijn van de patiënt. Dit zou een betere voorbereiding zijn op een terugkeer in de maatschappij.

 

Het onderzoek van Feenstra plaatst vraagtekens bij de traditionele overtuiging in de psychiatrie dat patiënten in een kliniek weinig prikkels moeten krijgen. Daardoor wordt bij het ontwerpen en bouwen voor psychiatrische instellingen nog steeds vooral gedacht in termen van veiligheid, eisen en functionaliteit. Dit vertaalt zich vaak in een prikkelarme, anonieme, grootschalige verzameling van ruimtes. De overtuiging van Feenstra is dat zo’n mensonvriendelijke omgeving niet aansluit bij de veranderende maatschappelijke realiteit. Met ‘Huis voor alle Zinnen’ lanceert dJGA een onderzoek over hoe zintuiglijk ontwerpen de psychiatrie kan verbeteren.

 

Brein draait door

Het probleem van een prikkelarme omgeving is volgens dJGA het grootst bij bestaande klinieken die na de vermaatschappelijking van de zorg in de jaren '80 van de bossen naar de binnensteden verhuisden. Door de beperkte ruimte in steden zitten mensen daar soms jarenlang in tien kamers, een woonkamer, een gang, een therapieruimte en een tuintje opgesloten. Ondertussen draait hun brein op volle toeren door. Een voorbeeldproject van deze vermaatschappelijking is een kliniek van Yulius aan het Kasperspad in Dordrecht. Het ontwerp voor het 'Huis voor alle Zinnen' ligt op deze locatie.

 

Ruimte voor beleving

Gedurende het onderzoek werd steeds duidelijker dat zintuiglijkheid en het geestelijk welbevinden van patiënten leidend moeten zijn bij het ontwerp en de (her)inrichting van klinieken. Dat doet recht aan het idee dat psychiatrische patiënten net als ieder mens moeten kunnen bewegen, voelen, horen, ruiken en zien. Ruimte voor beleving maakt dat de gedachten, gevoelens en het gedrag van patiënten gestimuleerd en geprikkeld worden. Volgens dJGA is dat nodig om de patiënt in plaats van te laten slapen, te helpen ontwaken. Binnen de sectoren zorg en onderwijs waar veel van de werkzaamheden van dJGA liggen, is zintuiglijk ontwerpen een essentieel onderdeel.

 

Over het onderzoek

Het onderzoek ‘Huis voor alle Zinnen’ is verricht door Femke Feenstra (38), die 13 jaar geleden haar carrière als interieurarchitect begon bij dJGA en sinds 2013 directeur is bij het Rotterdamse architectenbureau. Voor haar onderzoek putte ze uit eigen werkervaring, historisch onderzoek en psychiatrische literatuur en kunst. De belangrijkste bron van kennis waren persoonlijke gesprekken met patiënten, hun familie en behandelend personeel. Feenstra studeerde op onlangs af met ‘Huis voor alle Zinnen’ voor de master Architectuur. De presentatie werd beoordeeld met een 10. Een uitzonderlijk afstudeerresultaat.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Huis voor alle Zinnen’: nieuwe visie inrichting psychiatrie

Impressie therapieruimte hyperactiviteit: beweeggang

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Nieuwe kansen voor innovatieve woonvormen

15 apr om 07:30 uur

Wie actief is op het gebied van wooncoöperaties, CPO’s en andere collaboratieve…

Lees verder »
descriptionArtikel

Blue zones bieden een wenkend perspectief

3 apr om 07:30 uur

Blue zones zijn plekken in de wereld waar mensen relatief lang en gelukkig leven. “Blue zones bestaan overal,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kroniek van een aangekondigde nood

13 mrt om 16:00 uur

Het magazine Stedebouw & Architectuur is vernieuwd! Met onder meer de nieuwe rubrieken Bouwiconen, Rapport…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vernieuwde Stedebouw & Architectuur: Gezondheid & Welzijn

6 mrt om 13:25 uur

Het fors vernieuwde nieuwe magazine van Stedebouw & Architectuur is net uit! In deze digitale editie zijn…

Lees verder »
descriptionArtikel

Doe mee: hoe denk jij over een gezonde openbare ruimte?

16 feb om 07:30 uur

Kunnen vuistregels voor de gezonde leefomgeving jou verder helpen? Het RIVM en het ministerie van…

Lees verder »
person_outlineBlog

Rijke biodiversiteit: gunstige invloed op gezondheid

15 feb om 07:30 uur

Biodiversiteit heeft niet alleen betrekking op de planten- en dierenwereld. Een rijke biodiversiteit heeft ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe zorgvisie met toekomstige woonvormen

14 feb om 07:30 uur

Met een nieuwe, eigen zorgvisie - ‘Wonen met Zorg’ - wil INBO het gesprek aangaan met betrokkenen op het gebied…

Lees verder »
descriptionArtikel

Spaghetti aan regels belemmert huisvesting en zorg ouderen

12 feb om 07:30 uur

In 2014 besefte Bart Bijlsma dat het nieuwe overheidsbeleid, gericht op langer zelfstandig thuis wonen van…

Lees verder »