Het ontschermen van het landschap
Kilometerslange hoge schermen (je komt ze tegen van dertien meter hoog) worden door ontwerpers ingezet om de geluidsoverlast van verkeersstromen onder de vereiste norm te krijgen. Het gevolg is een landschap van muren die oorzaak zijn van allerlei problemen, zoals horizonvervuiling, uitzichtblokkade, kosten, windhinder, vandalisme, vervuiling, onderhouds- en beheer.
Geluidsschermen
Geluidsschermen verstoren de panorama’s van de passant. Een scherm op enkele meters afstand van een spoorlijn ervaart de reiziger alsof hij door een tunnel rijdt. Dat maakt zijn reis anoniem en locatieloos. Schermen hebben gelijktijdig grote invloed op het uitzicht van de omwonenden. Permanent uitkijken op een geluidsscherm is niet prettig.
Voor- en achterkant
Nog een heikel punt. De meeste schermen lijken ontworpen te zijn met een voor- en achterkant. De voorkant is de kant die het meeste aandacht heeft gekregen in het ontwerp, het zorgvuldigst is ontworpen en het meest is doordacht. Deze bevindt zich doorgaans aan de kant waar de weg of het spoor zich bevindt. Terwijl de reizigers in enkele seconden voorbijrazen, zijn de mensen voor wie het scherm feitelijk is bedoeld, de omwonenden, permanent tegen een achterkant aankijken.
Twee voorkanten
Intelligent ontwerpen van infrastructuur, in dit geval geluidsschermen, betekent ontwerpen zonder achterkant. Als voor een scherm gekozen wordt als oplossing voor geluidshinder, dan vergt dat van de infratect minimaal een schermontwerp met twee voorkanten.Eén voor de reiziger en één voor de permanente aanschouwer, de omwonende.
Tussenwereld
Voor een infratect is het accepteren van een scherm als enige oplossing voor geluidshinder niet vanzelfsprekend. Een combinatie van een scherm en aanvullende maatregelen zal ertoe leiden dat het scherm aanzienlijk lager gaat uitvallen. En van de matregelen is het scherm zo dicht mogelijk tegen de infrastructuur aanplaatsen. Het scherm kan daardoor lager blijven en de omwonenden behouden zo veel mogelijk van hun omgeving. Ook kunnen schermen gecombineerd worden met andere geluidsreducerende maatregelen als fluisterasfalt, gevelisolatie en dergelijke. Zo kunnen de schermen in omvang nog verder beperkt worden.
Maar moet de oplossing wel altijd een scherm zijn? Het scheiden van twee werelden kan namelijk ook op andere manieren. Waar twee werelden elkaar hinderen, kan er een derde wereld tussen beide gecreëerd worden. Denk aan een langgerekte wijkparkeergarage, een geluidswal die ingericht is als randpark voor een naastgelegen woonwijk. Uiteraard vergt deze ‘tussenwereld’ meer ruimte dan een smal en langgerekt geluidsscherm, maar die extra ruimteclaim is gerechtvaardigd als je kijkt naar de meerwaarde die deze tussenwerelden opleveren.
Woningen als geluidsscherm in Tilburg
Een indrukwekkend voorbeeld van deze strategie bevindt zich ten zuiden van Tilburg, direct langs de drukke snelweg A58. Op een locatie waar volgens de geluidswetgeving ogenschijnlijk niet gebouwd mag worden, is naar een ruimtelijk ontwerp van buro Lubbers een lange rij woningen gerealiseerd. De woningen zijn met de achterzijde naar de snelweg gekeerd. Deze achterzijde vormt een langgerekte, geluidswerende voorziening van zevenhonderd meter lang en veertien meter hoog.
In dit geluidsscherm zijn in totaal 170 woningen van verschillende omvang en opzet gerealiseerd. Waar de achterkanten gekeerd zijn naar de drukke snelweg, zijn de voorzijden van de woningen gericht op het naastgelegen bos. De woningen hebben daardoor een vrij uitzicht op het groen. Door het afgeschermde snelweggeluid zorgen aan de voorzijde de vogeltjes uit het bos voor een rustgevend geluid.
Het uitgangspunt van dit geluidsschermontwerp was een voorziening te maken die geen werelden splijt, maar ze verbindt. Door het omvormen van de functie van scherm naar woning wordt het geluidsscherm een multifunctionele voorziening (woning + geluidsscherm).
Aan de snelwegzijde is het gebouw als een langgerekte gevel vormgegeven. Een horizontale opbouw van de gevel versterkt dit beeld. De gevelopeningen van de achtergelegen woningen zijn als horizontale glasstroken opgenomen in de stenen gevel.
(bron: dit artikel is gebaseerd op een projectbeschrijving uit het boek Infratecture van Marc Verheijen, uitgegeven door NAi010 publishers)
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Ontwerpkeuzes binnen een beperkt beschikbare fysieke ruimte
19 nov om 14:47 uurRuimte is bij elke stedelijke schaalsprong het toverwoord. Niet iedereen wil wonen…
Pleidooi nieuwe bouwcultuur tijdens ARCHITECT@WORK
3 okt om 07:30 uurTijdens de tweedaagse beurs ARCHITECT@WORK werd in diverse lezingen een beeld geschetst van de nieuwe…
Optoppen: kansen voor nieuwbouw op parkeerterreinen
10 sep om 12:00 uurEerder identificeerde de coalitie POWERHOUSES in naoorlogse wijken in Deventer 395 garageboxen die het…
Ethiek van kunstmatige intelligentie in openbare ruimte
27 aug om 07:30 uurKunstmatige intelligentie - artificial intelligence (AI) - wordt al langer toegepast als belangrijk hulpmiddel…
Nieuwe Ring Zuid zorgvuldig ingebed in landschap Groningen
23 aug om 07:30 uurNa een ingrijpende operatie wordt op maandag 2 september de zuidelijke ringweg van Groningen weer geopend voor…
Deelmobiliteit oplossing voor nieuwe gebiedsontwikkelingen?
8 aug om 07:30 uurWat is de impact van een autoluwe inrichting en een lage parkeernorm voor het mobiliteitsgedrag van de bewoners…
De gezondheidsvoordelen van een superblock
6 aug om 07:30 uurOver de effecten van superblocks en andere manieren om straten autoluw te maken, publiceerde Verkeerskunde…
Internationale Knoop XL: groots en meeslepend
9 jul om 17:22 uurIn het noordelijk deel van het Eindhovense stationsgebied wordt de komende jaren 55 hectare grond (her)…
Reactie toevoegen