Het ontschermen van het landschap

vrijdag 17 april 2015
timer 4 min
Het is tijd om ons landschap te gaan ontschermen. Overal in Nederland verschijnen geluidsschermen als langgerekte linten in het landschap veelal opgebouwd uit panelen in RAL7043 en glas. Dat kan ook anders. met een beetje energie, creativiteit en moeite is meer te bereiken zonder dat dat meer kost. Sterker nog; met de wet geluidhinder in de hand valt nog geld te verdienen.

 

Kilometerslange hoge schermen (je komt ze tegen van dertien meter hoog) worden door ontwerpers ingezet om de geluidsoverlast van verkeersstromen onder de vereiste norm te krijgen. Het gevolg is een landschap van muren die oorzaak zijn van allerlei problemen, zoals horizonvervuiling, uitzichtblokkade, kosten, windhinder, vandalisme, vervuiling, onderhouds- en beheer.

 

Geluidsschermen

Geluidsschermen verstoren de panorama’s van de passant. Een scherm op enkele meters afstand van een spoorlijn ervaart de reiziger alsof hij door een tunnel rijdt. Dat maakt zijn reis anoniem en locatieloos. Schermen hebben gelijktijdig grote invloed op het uitzicht van de omwonenden. Permanent uitkijken op een geluidsscherm is niet prettig.

 

Voor- en achterkant

Nog een heikel punt. De meeste schermen lijken ontworpen te zijn met een voor- en achterkant. De voorkant is de kant die het meeste aandacht heeft gekregen in het ontwerp, het zorgvuldigst is ontworpen en het meest is doordacht. Deze bevindt zich doorgaans aan de kant waar de weg of het spoor zich bevindt. Terwijl de reizigers in enkele seconden voorbijrazen, zijn de mensen voor wie het scherm feitelijk is bedoeld, de omwonenden, permanent tegen een achterkant aankijken.

 

Twee voorkanten

Intelligent ontwerpen van infrastructuur, in dit geval geluidsschermen, betekent ontwerpen zonder achterkant. Als voor een scherm gekozen wordt als oplossing voor geluidshinder, dan vergt dat van de infratect minimaal een schermontwerp met twee voorkanten.Eén voor de reiziger en één voor de permanente aanschouwer, de omwonende.

 

Tussenwereld

Voor een infratect is het accepteren van een scherm als enige oplossing voor geluidshinder niet vanzelfsprekend. Een combinatie van een scherm en aanvullende maatregelen zal ertoe leiden dat het scherm aanzienlijk lager gaat uitvallen. En van de matregelen is het scherm zo dicht mogelijk tegen de infrastructuur aanplaatsen. Het scherm kan daardoor lager blijven en de omwonenden behouden zo veel mogelijk van hun omgeving. Ook kunnen schermen gecombineerd worden met andere geluidsreducerende maatregelen als fluisterasfalt, gevelisolatie en dergelijke. Zo kunnen de schermen in omvang nog verder beperkt worden.

Maar moet de oplossing wel altijd een scherm zijn? Het scheiden van twee werelden kan namelijk ook op andere manieren. Waar twee werelden elkaar hinderen, kan er een derde wereld tussen beide gecreëerd worden. Denk aan een langgerekte wijkparkeergarage, een geluidswal die ingericht is als randpark voor een naastgelegen woonwijk. Uiteraard vergt deze ‘tussenwereld’ meer ruimte dan een smal en langgerekt geluidsscherm, maar die extra ruimteclaim is gerechtvaardigd als je kijkt naar de meerwaarde die deze tussenwerelden opleveren.

 

Woningen als geluidsscherm in Tilburg

Een indrukwekkend voorbeeld van deze strategie bevindt zich ten zuiden van Tilburg, direct langs de drukke snelweg A58. Op een locatie waar volgens de geluidswetgeving ogenschijnlijk niet gebouwd mag worden, is naar een ruimtelijk ontwerp van buro Lubbers een lange rij woningen gerealiseerd. De woningen zijn met de achterzijde naar de snelweg gekeerd. Deze achterzijde vormt een langgerekte, geluidswerende voorziening van zevenhonderd meter lang en veertien meter hoog.

 

In dit geluidsscherm zijn in totaal 170 woningen van verschillende omvang en opzet gerealiseerd. Waar de achterkanten gekeerd zijn naar de drukke snelweg, zijn de voorzijden van de woningen gericht op het naastgelegen bos. De woningen hebben daardoor een vrij uitzicht op het groen. Door het afgeschermde snelweggeluid zorgen aan de voorzijde de vogeltjes uit het bos voor een rustgevend geluid.

Het uitgangspunt van dit geluidsschermontwerp was een voorziening te maken die geen werelden splijt, maar ze verbindt. Door het omvormen van de functie van scherm naar woning wordt het geluidsscherm een multifunctionele voorziening (woning + geluidsscherm).

Aan de snelwegzijde is het gebouw als een langgerekte gevel vormgegeven. Een horizontale opbouw van de gevel versterkt dit beeld. De gevelopeningen van de achtergelegen woningen zijn als horizontale glasstroken opgenomen in de stenen gevel. 

 

(bron: dit artikel is gebaseerd op een projectbeschrijving uit het boek Infratecture van Marc Verheijen, uitgegeven door NAi010 publishers)

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Het ontschermen van het landschap

Naar een ruimtelijk ontwerp van bureau Lubbers is in Tilburg-Zuid een lange rij woningen gerealiseerd. De woningen zijn met de achterzijde naar de snelweg gekeerd. Deze achterzijde vormt een langgerekte, geluidswerende voorziening van zevenhonderd me

Meer artikelen met dit thema

Ontwerpkeuzes binnen een beperkt beschikbare fysieke ruimte

19 nov om 14:47 uur

Ruimte is bij elke stedelijke schaalsprong het toverwoord. Niet iedereen wil wonen…

Lees verder »
descriptionArtikel

Pleidooi nieuwe bouwcultuur tijdens ARCHITECT@WORK

3 okt om 07:30 uur

Tijdens de tweedaagse beurs ARCHITECT@WORK werd in diverse lezingen een beeld geschetst van de nieuwe…

Lees verder »
descriptionArtikel

Optoppen: kansen voor nieuwbouw op parkeerterreinen

10 sep om 12:00 uur

Eerder identificeerde de coalitie POWERHOUSES in naoorlogse wijken in Deventer 395 garageboxen die het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ethiek van kunstmatige intelligentie in openbare ruimte

27 aug om 07:30 uur

Kunstmatige intelligentie - artificial intelligence (AI) - wordt al langer toegepast als belangrijk hulpmiddel…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe Ring Zuid zorgvuldig ingebed in landschap Groningen

23 aug om 07:30 uur

Na een ingrijpende operatie wordt op maandag 2 september de zuidelijke ringweg van Groningen weer geopend voor…

Lees verder »

Deelmobiliteit oplossing voor nieuwe gebiedsontwikkelingen?

8 aug om 07:30 uur

Wat is de impact van een autoluwe inrichting en een lage parkeernorm voor het mobiliteitsgedrag van de bewoners…

Lees verder »
descriptionArtikel

De gezondheidsvoordelen van een superblock

6 aug om 07:30 uur

Over de effecten van superblocks en andere manieren om straten autoluw te maken, publiceerde Verkeerskunde…

Lees verder »

Internationale Knoop XL: groots en meeslepend

9 jul om 17:22 uur

In het noordelijk deel van het Eindhovense stationsgebied wordt de komende jaren 55 hectare grond (her)…

Lees verder »