Goed voorbeeld doet volgen

Voor deze editie van de VKG Architectuurprijs gaan de juryleden, bestaande uit oud-winnaars Arthur Nuss (Global Architects) en Arno Kolen (Van den Hout & Kolen architecten), Mantijn van Leeuwen (Nibe) en Albert Zegelaar (VKG), op zoek naar projecten die circulariteit, uitvoeringstechniek en esthetiek op slimme wijze weten te combineren. Binnen deze projecten moet de veelzijdigheid en duurzaamheid van kunststof kozijnen duidelijk naar voren komen.

“Dit soort prijzen zijn fantastisch om zulke projecten bij het brede publiek te brengen”, aldus Van Leeuwen over de VKG Architectuurprijs. “Het creëert een kans om de waarde van ons ingewikkelde vak een plekje te geven bij mensen uit verschillende disciplines, van architecten en bouwers tot mensen met een algemene interesse in architectuur.” Van Leeuwen, betrokken als duurzaamheidsexpert bij de VKG Architectuurprijs, stipt aan dat er niet eerder zo’n brede interesse in specifiek circulariteit was. “Dat maakt dit een sterk podium om het onderwerp onder de aandacht te brengen.”

Ontwerpen binnen de planetaire grenzen

Architecten spelen een grote rol in de transitie naar een circulaire bouweconomie. Tegelijkertijd is het een complex thema waar menigeen mee worstelt. Van Leeuwen: “In de keten is de architect de partij die hierop wordt aangekeken. Zij weten wat materialen kunnen, wat ze kosten, hoe ze zich gedragen.” Des te belangrijker dus om de juiste informatie over circulariteit over de bühne te brengen, zegt de wetenschapper. “De hulpmiddelen op dit gebied zijn nog vrij beperkt, waardoor wordt uitgeweken naar een dure specialist. Bovendien word je al gauw platgelopen door wilde claims of onjuiste informatie uit de industrie. Daar moet een architect doorheen wieden.” Met de VKG Architectuurprijs wordt het goede voorbeeld gegeven. Immers kijken experts mee om de steekhoudende voorbeelden uit te lichten. “En goed voorbeeld doet volgen.”

Van Leeuwen verwacht voor deze editie van de prijs een sterke inzet op de planetaire grenzen waarin de bouwsector opereert. “Het was recent weer in het nieuws: we overschrijden vier van de vijf planetaire grenzen waar de bouw invloed op heeft”, zegt Van Leeuwen. “Ik kijk bij de inzendingen dus vooral of er vanuit dat bewustzijn wordt gewerkt. Wat spreekt er uit hun ambities? Zijn ze doordacht bezig om binnen die grenzen te komen? Ze hoeven er niet al te zijn – dat kan lang niet altijd – maar op zijn minst zijn ze aan het experimenteren om er te komen. Dat hoop ik terug te zien.”

Terugname, hergebruik en recyclen

De cijfers liegen er niet om: we móeten aan de slag om voor 2030 stappen te zetten. “De bredere implementatie [van circulariteit, red.] gaat super traag”, merkt Van Leeuwen op . “Er zijn koplopers die hartstikke goed werk leveren, maar alles erna pakt het niet op en wacht af. Dat baart mij zorgen. We blijven haken op de 5 tot 10 procent van de markt die het onderwerp oppakt, terwijl we al in de schaalsprong van 25 tot 30 moeten zitten. Pas dan komen we bij het kantelpunt.” Volgens Van Leeuwen kan de overheid hier scherpe eisen voor neerleggen om schot in de zaak te krijgen. “Een duwtje in de rug en een beetje bang maken, zodat de stap naar circulariteit onontkoombaar aanvoelt. Dát hebben we nodig om in de komende jaren een beweging op gang te krijgen.”

De lat ligt hoog, dat moge duidelijk zijn. Gelukkig zijn er intussen meerdere knoppen voor architecten en producenten om aan te draaien. Zo verwacht Van Leeuwen voor deze 13e editie van de VKG Architectuurprijs prestaties te zien op gebied van terugnamesystemen, direct herbruikbare componenten en hoogwaardige recyclebaarheid. “Kunststof kozijnen lenen zich er uitstekend voor om 100 procent circulair te worden”, aldus Van Leeuwen. “Sommige producenten zijn ver op dit vlak. Ik hoop dat terug te zien in de inzendingen. Hebben architecten deze waarde al in hun plannen verwerkt? Hebben ze de randvoorwaarden geschept om bijvoorbeeld de waarde niet te laten sneuvelen in de uitvoering? Het gaat om keuzes die niet zozeer van het materiaal afhankelijk zijn, maar van het proces.”

Stuur jouw project in

Ben of ken jij een architect met een gebouw dat gezien mag worden en past bij de VKG Architectuurprijs? Meld het project voor 8 september 2023 aan via vkgkeurmerk.nl/architectuurprijs. Houd onze nieuwskanalen - zo ook onze wekelijkse nieuwsbrief - in de gaten om meer te weten te komen over de uitreiking.