Eerste ‘beweegschool’ IKC De Twijn stimuleert leerplezier

Het integrale kindcentrum is grotendeels gebaseerd op hoe basisscholen in Denemarken worden ingericht. Zowel Martijn Beekhof, directeur van IKC De Twijn, als architect Ronald de Rooij van Topos Architecten lieten zich inspireren door de wijze waarop de Deense overheid het belang van bewegen voor kinderen onderstreept. “Die ideeën sloten goed aan op onze visie van het nieuwe kindcentrum om bewegen meer onderdeel te laten worden van de dagelijkse beleving van kinderen”, zegt De Rooij, tevens eigenaar van InFit Beweegconcepten. 

Beweegaanleidingen 

Met InFit Beweegconcepten ontwerpt en ontwikkelt De Rooij beweegconcepten, al bestempelt hij zichzelf niet als expert op gebied van bewegend leren. “Wij proberen beweegaanleidingen te maken, waar de school of andere experts vervolgens bewegend leren aan kunnen koppelen. Denk aan een boulderwandje dat de school kan gebruiken om kinderen tafels op te laten oefenen.” Precies dat soort beweegaanleidingen zie je terug in De Twijn. In de centrale beweegruimte zijn lijnen op de vloer gezet die kinderen stimuleren te rennen, langs de tribunetrap kunnen ze boulderen en verspreid over de gangen vind je speelaanleidingen zoals meubilair, basketbalringen en touwen om in te klimmen. “We zijn op zoek gegaan naar verschillende aanleidingen die kinderen van nul tot dertien jaar aanspreken”, zegt De Rooij. “Daardoor blijven de kinderen zo lang mogelijk uitgedaagd en ontwikkelen ze nieuwe vaardigheden.” 

Een kindcentrum ontwerpen op basis van beweging vraagt wat van de inrichting. “Je moet echt creatief omgaan met de ruimte”, zegt hij. “Ook in De Twijn hebben we traditionele klassen van 55 m2, dus hebben wij ons wat betreft beweging gericht op de tussenruimtes. Daar hebben we circuits gemaakt, bij wijze van een atletiekbaan, zodat je zegt: hier mag je rennen.” Zo’n speeloplossing vraagt geen ingrijpende bouwkundige ingreep, zeker niet voor lokalen, maar het concept moet wel integraal worden meegenomen in de plannen. “Dat wil niet zeggen dat je het niet kan meenemen in renovatie of verbouw, maar je kansen om plekken te creëren waar je kinderen op verschillende manieren kunt uitdagen zijn het grootst met nieuwbouw.”

Valveiligheid
Een zorg bij speeloplossingen is de veiligheid. “We moeten continu in de gaten houden of kinderen op verantwoorde en veilige wijze spelen”, zegt De Rooij. Dat is één van de redenen dat er voor een netconstructie is gekozen. Kinderen kunnen daar klimmen zonder angst om hard te vallen, gezien er een veilige valondergrond in de afgesloten constructie is gelegd. “Vallen kun je niet altijd voorkomen en bovendien wordt het voor kinderen juist spannend als ze hoger kunnen gaan. Als je weet dat je veilig kunt vallen, blijf je die uitdaging houden.”

Goed binnenklimaat

De leerlingen van IKC De Twijn komen volop in beweging, dus een goed klimaat om de energie op peil te houden is des te belangrijker. Op dat vlak adviseerde onder andere Saint-Gobain, zoals op akoestisch niveau. “De lokalen zijn zo geïsoleerd dat je vanuit de lokalen geen hinder ervaart van beweging op de gang”, aldus Martijn Beekhof, directeur van IKC De Twijn, “maar je ziet het wel, want de lokalen kijken uit op de binnenruimtes. Die transparantie zorgt ervoor dat je je niet opgesloten voelt.” Dit leidt bovendien niet af, zegt de directeur, want hij ziet regelmatig kinderen over de gang rennen terwijl er in de lokalen geconcentreerd wordt gewerkt. 

“We maken ook gebruik van een extra geluidsabsorberende laag bovenop de Ecophon plafondplaten”, zegt De Rooij, “waardoor de verstaanbaarheid van leerkrachten echt verbeterd. “Voor de school hebben we ook gedacht aan optimale daglichttoetreding. We hebben bijvoorbeeld een aantal lokalen op de hoeken van het gebouw zitten waar het daglicht van meerdere kanten naar binnen schijnt. Dat zijn de populairste lokalen, horen we!” Dat daglicht echt wat met je doet, bewijst De Twijn ook met een dakraam in de centrale beweegruimte. “Daarmee merk je hoe prettig het is om niet afhankelijk te zijn van kunstlicht in het hart van het kindcentrum”, zegt De Rooij. “Je merkt dat het er lichter en donkerder wordt, zonder overlast van fel zonlicht.” 

Leerplezier

Dat de beweegaanleidingen effect hebben, is volgens Beekhof overduidelijk. “Kinderen zitten vaak teveel stil”, zegt hij. “Veel kinderen vinden dat bovendien moeilijk, wat ons aan het denken zette. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat beweging voor activiteit in je hersenen zorgt. Hoe meer er gebeurt, zo blijkt, hoe meer er beklijft.” Dit wordt bevestigd door Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie en groot voorstander van een bewegende levensstijl, aldus Beekhof. “Kinderen reguleren hun energie beter, hebben daardoor meer plezier met leren en van een aantal kinderen is het gedrag ook significant veranderd.”

Toch is het nog te kort dag om concrete resultaten aan de beweegschool te koppelen, zegt Beekhof. “We monitoren wel samen met Hogeschool van Amsterdam”, aldus de directeur. “Toch zien we duidelijk dat het leerplezier enorm toeneemt. De kinderen lopen hier de hele tijd met een glimlach rond. Het is ook niet zo dat de attributen saai worden, ze zien er altijd wat nieuws in.” Tot nu toe zijn er dus louter positieve reacties. “Het gebouw doet ook gewoon precies wat we ervan verwachten.”

Dit artikel verscheen eerder in het vakblad Stedebouw & Architectuur, thema Scholenbouw 2021. 

De hele editie is hier te downloaden.