Doedag Goudappel: verblijfskwaliteit stedelijke invalswegen verhogen

Marco Aarsen, landschapsarchitect bij Goudappel Coffeng en mede-organisator: “Voor de steden van morgen is het toevoegen van verblijfskwaliteit essentieel. Tegelijk moet de stad verkeerskundig wel blijven werken. De opgave voor is dus om een nieuwe balans te vinden tussen leefbaarheids- en bereikbaarheidsdoelstellingen. Dat is ook goed voor de (economische) vitaliteit van onze steden.”

“Hoe zit het met bijvoorbeeld met de oversteekbaarheid en fietsbaarheid van drukke toegangswegen naar het centrum? Meer dan ooit is de vormgeving van een stadsstraat een multidisciplinaire opgave. Ons doel met deze Doe-bijeenkomsten is om met vakgenoten te ervaren wat er kan als disciplines intensiever samenwerken en de ruimte nemen buiten hun traditionele lijntjes te kleuren.”

Zes gemeentelijke cases

De cases kwamen uit hele land. ’Pitchers’ zette de opgave neer en daarna was het aan de ‘ontwerptafel’ om de betreffende gemeente in anderhalf uur tijd te voorzien van ideeën en tips.

Arnhem wilde de band tussen Rijn en binnenstad versterken. Daar ligt onder andere een drukke verkeersader tussen. (Bus)station Groningen gaat op de kop. Hoe link je dit knooppunt aan de binnenstad. Roosendaal vroeg hulp met de lastige punten tussen gedroomde groene centrumring en harde werkelijkheden als bestaande bebouwing, vervelende rioolpijpen en haar budget.

Amsterdam vroeg hulp voor de Ferdinand Bolstraat, Rotterdam voor de Coolsingel en Amersfoort ten slotte wilde weten hoe een stedelijke invalsweg een aantrekkelijke stadspoort kon worden. Marco: “De cases geven een mooi beeld van de breedte en diversiteit aan toepassingsgebieden voor wat wij een ‘Aantrekkelijk & Bereikbaar’-aanpak noemen. Het gaat om de plekken waar langzaam verkeer en doorgaand/inkomend verkeer samen komen. Of beter gezegd: waar stadsgebruik en stadstoegang elkaar nu in de weg zitten, waar ze elkaar eigenlijk moeten versterken.”

Adviseurs van Goudappel Coffeng leidde, als tafelregisseur, de energie en creativiteit in goede banen. In het voorprogramma hadden Dick Lauwers van de Universiteit Antwerpen/Gent, Stefan Bendiks van Artgineering, Martin Guijt van de Gemeente Rotterdam, Marc Verheijen (Infratecture) en Bas Govers van Goudappel Coffeng de aanwezigen voorzien van een mooie voedingsbodem.

Verkokering zit dieper dan menigeen denkt

Rode draad van de terugkoppeling uit de zes ‘tafels’ was de spiegel die de deelnemers kregen voorgehouden. Discipline-dominantie of ‘gewoonte denken’ zit toch dieper dan menig vakbroeder van zichzelf dacht. Positief geformuleerd: de deelnemers waren positief verrast door de eye-openers die de gekozen samenwerkvorm hen leverde. Een middenberm kan toch ook vergroend worden met heesters als de ligging van het riool de geplande bomenrij, met haar gevaarlijke wortels, in de weg zit?

Functies hoeven niet altijd en overal gescheiden te zijn. Op smalle stukken kan een vrijliggend fietspad best over gaan in een stuk ‘shared space’ met voetgangers. Waarom moet een rotonde in elk van zijn kwadranten dezelfde invulling krijgen? Is het ‘lekker kunnen doorrijden’ voor de tram altijd een goed streven? Waarom zou je niet gewoon de auto’s verwelkomen aan de rivier in plaats van de straat volledig terug te geven aan de voetganger?

Gebruik de kracht van de stad: mensen dus!

In lijn met de Gentse Leefstraat-aanpak uit het plenaire programma, kwamen er vanuit de tafels ook een groot aantal tips hoe de tekentafel ideeën daadwerkelijk – en nu al - omgezet te krijgen in mooiere steden. Vaak ging het over tijdelijkheid, fasering en burgerbetrokkenheid. De case van Rotterdam was zelfs helemaal op dit vraagstuk geënt: wat kunnen we nú al doen voor meer verblijfskwaliteit in afwachting van de grootschalige herinrichting van de Coolsingel?

Pop-up acties was het antwoord. Geef initiatieven de ruimte ‘iets leuks’ met een deel van de (2x2) straat te doen. Dat kan het beste door aan te sluiten bij bijvoorbeeld het marathon-weekend, de Danceparade of de doorkomst van de Tour de France. Vanuit dat momentum kan er uitgebouwd worden: naar een van de, en later meer koopzondagen bijvoorbeeld. Uit andere tafels kwam het nadrukkelijke advies voor ‘klein maar fijn‘. Beter op bescheiden schaal iets goeds neerzetten dan over een groter gebied halfslachtig werk. Uitbouwen kan altijd en is makkelijker met de energie die ontstaat als mensen zien ‘hoe het ook kan!’

Ik pleit ervoor schaarste te creëren

Marco: “Teveel ruimte kan ook nivellerend werken. Iedere discipline of functie krijgt dan zijn eigen plekje om zijn of haar ding te doen. Ik pleit ervoor schaarste te creëren, zowel in het proces als in de feitelijk beschikbare ruimte. Dat stimuleert de creativiteit en dwingt ons tot samenwerken. Zo ontstaan de echt mooie steden!”

Op www.goudappel.nl verschijnt binnenkort een uitgebreide verslag van deze dag.