Treinangst

De hele bingokaart van bezwaren kwam weer langs: lange reistijd, hoge kosten, lastige planning, vaak overstappen, oncomfortabel, regelmatige stakingen… Deze bezwaren worden vooral opgelepeld door mensen die nog nooit een internationale trein hebben genomen, lui met treinangst (hamaxostichusfobia, bedacht ik). 

Natuurlijk zijn er veel aspecten van Europees treinreizen voor verbetering vatbaar, maar ik doe het tegen antropogene klimaatverandering. Als wij serieus werk willen maken van de reductie van CO2-emissies, dan zijn treinen de weg. 72 procent van alle mobiliteitsuitstoot in Europa komt van wegverkeer, en 61 procent daarvan zijn gewone auto’s. Vliegen draagt in totaal 13 procent bij. Treinen slechts 0,5 procent. Maar het gaat om de keuze die je maakt per reis. Afhankelijk van de afstand die je aflegt, hebben vliegtuigen 6 tot 12 keer meer uitstoot per passagierskilometer dan Europese treinen. In Nederland, waar NS op windenergie rijdt, is de trein bijna oneindig veel duurzamer (niet helemaal, want de infrastructuur en windmolens kosten ook uitstoot). 

Sinds corona omarmt woonwerkend Nederland het spoor weer. De NS, die in de magere twee jaren materieel en personeel moest laten gaan, kan het bijna niet aan en krijgt dus overal de schuld van, zoals politieke partijen die ov willen stimuleren nu de schuld krijgen van alle files. Toch zie ik beide problemen als gevolg van ons stijfkoppige gedrag. We hebben van corona blijkbaar niet geleerd dat we ook op andere tijden mogen werken dan tussen 9:00 en 17:00. We zouden vooral moeten mopperen op onszelf en onze baas, als die dit verlangt.

Ik ga ervan uit dat NS langzaam weer naar haar ouderwetse, uitgebreide treinrooster toegaat en liefst nog uitgebreider. Dat is ook nodig als we rondom stations meer woonruimte gaan creëren en een nieuwe generatie treinreizigers ontstaat. Wat landelijke en lokale ruimtelijke planning namelijk zou moeten faciliteren, is het oplossen van de woningnood in de bestaande gebouwde omgeving: renovaties, transformaties, optoppingen, aanbouwingen, inbreidingen… Nooit meer Vinex, met zijn hopeloze 35 woningen per hectare, waar geen openbaar vervoerssysteem rendabel van kan worden en waardoor onze wegen dichtslibben met steeds obesere auto’s met slechts één passagier.

Zet mensen waar ze zich het duurzaamst kunnen verplaatsen: bovenop het spoor. Sebastiaan de Wilde had er in 2006 al een naam voor: Rail Estate.

Stedebouw & Architectuur, thema Renovatie & Herstructurering

Deze blog verscheen eerder in de derde editie van Stedebouw & Architectuur magazine in 2023. Deze editie verscheen op 7 juli.

Je kunt de hele editie digitaal lezen via onze online bibliotheek. Hiervoor dien je een abonnement te hebben. Nog geen lid? Overweeg dan een abonnement en krijg direct toegang tot alle toekomstige én reeds verschenen edities van Stedebouw & Architectuur.