Top 13 inspirerende gevels en daken

Dit keer geen top 10, maar een top 13 persoonlijke inspiraties van Jarno Nillesen. "Over de essentie van materiaal- en natuurgebruik en over de pracht van ontwerpen."
 

Auteur: Jarno Nillesen, Wiegerinck

1. Garden and house, Ryue Nishisawa / SANAA, Tokyo (2013)

Is dit een huis of een plantenkastje? Beide! Ryue Nishisawa van SANAA ontwierp dit huis midden in de metropool Tokyo waar iedereen verstoken is van natuur. Het Dom-Ino Huis van Le Corbusier, maar dan fragieler en transparanter. Het verschil tussen binnen en buiten is in traditionele Japanse huizen veel kleiner dan in Europa, en dit gebouw grijpt terug op die traditie.
 

© Office of Ryue Nishizawa

2. Tamedia Office Building, Shigeru Ban, Zürich (2013)

Shigeru Ban, weer een Japanse meester. Staafconstructies in hout en zelfs in karton. De poëzie van de eenvoud. Wat een genoegen moet het zijn zo’n gebouw te ontwerpen, het te bouwen en vooral: er in te werken.
 

 © Didier Boy de la Tour

3. Desert laboratory Taliesin - West, Frank Lloyd Wright, Scottsdale (VS) (1938)

Frank Lloyd Wright bouwde eerder al zijn zomerverblijf in Arizona, dat een aantal keren door brand werd verwoest. In 1937 vond hij land dat hij beschreef als ‘a look over the rim of the world’. Hier bouwde hij de tekenkamer van zijn bureau. Bijzondere aandacht werd besteed aan de natuurlijke ventilatie en het canvas dak kon zelfs open. Een droom voor een architect in coronatijd.
 

Beeld: Shutterstock

4. Paviljoen voor het eeuwfeest van het aluminium, Jean Prouvé, Parijs (1954, herbouwd 2005)

Jean Prouvé was een groot voorstander van geprefabriceerd industrieel bouwen. In 1954 bouwde hij in aluminium en glas deze hal met blik op de Seine. Alles met minimale afmetingen en je kunt precies zien hoe het gebouwd is. Het gebouw werd lange tijd bewaard en in 2005 in de buurt van Parijs weer herbouwd.
 

© Dr Christopher Leung

5. Neue Nationalgalerie, Mies van der Rohe, Berlijn (1968)

Nadat de nazi’s het Bauhaus hadden gesloten emigreerde Mies, de laatste Bauhaus-directeur, naar de VS. Tijdens de bouw van de Neue Nationalgalerie keerde hij voor het eerst weer terug naar Duitsland. Door zijn opdrachten in Amerika was hij in staat geweest zijn ideeën over het principe van ‘Haut und Knochen’ te etableren. Ik heb jarenlang in Berlijn gewoond en ik kwam graag in de Neue Nationalgalerie. De vrije ruimte, het waardevolle materiaal en de beheerste detaillering zijn subliem. Het gebouw maakt dat je je verheven voelt. ‘Beauty is the splendor of truth’, aldus Mies, vrij naar Augustinus.
 

Beeld: Shutterstock

6. University of arts & human sciences, Lacaton & Vassal, Grenoble (2001)

Studeren in een gebouw waarin je letterlijk omgeven bent door groen, ook op de verdiepingen. Lacaton & Vassal ontwierpen dit gebouw met een dubbele gevel waarin planten groeien. De gevel filtert het licht, maakt natuurlijke ventilatie ook op grotere hoogte mogelijk, verrijkt het vergezicht en biedt tevens een mogelijkheid tot het wassen van de ramen. Binnen maar toch buiten.
 

© Philippe Ruault

7. Rehab, Herzog & De Meuron, Basel (2002)

Deze revalidatiekliniek rond een prachtige binnenhof is geheel met een houten gevel bekleed. De patiëntenkamers kijken door royale schuifdeuren uit over een ruim balkon dat doet denken aan een scheepsdek, of aan een sanatorium. Separatiegordijnen garanderen privacy. Het geheel straalt rust uit. En het balkon zou ook in tijden van besmettingsgevaar weleens diensten kunnen gaan bewijzen: als tweede toegangsmogelijkheid.
 

© Katalin Deér

8. Modern Education and Training Institute (METI), Anna Heringer in samenwerking met ZRS/Eike Roswag-Klinge en Martin Rauch (consultant voor leembouw), Rudrapur (Bangladesh) (2006)

Anna Heringer ontwierp deze school in Bangladesh met lokale middelen, en bouwde haar samen met lokale mensen. Architectuur en natuur versmelten. “Dear Anna-Didimoni, Hello, how are you? And what are you doing? I hope you are well. I am also well. Didimoni, we are very proud of you for making the building. I think no other building is as good as this building. It is very comfortable. In summer it is so cold, so it is very enjoyable. O.k., didimoni, next news...” schreef METI student Poritosh. Kun je als architect een groter compliment krijgen?
 

© Kurt Hörbst

9. Community Market, Kengo Kuma, Yusuhara (Japan) (2010)

Kengo Kuma, meester in houtconstructies, vooral korte houtafmetingen die hij stapelt als in een pagode. Ik sprak hem kort na een lezing die hij vorige zomer in Amsterdam gaf over de overeenkomst tussen zijn werk en de stoel van Rietveld en het werk van Konrad Wachsmann. Kuma’s werk sluit aan bij traditionele Japanse bouw, maar is toch eigentijds. Riet zou ook in Nederland goed als gevelmateriaal toepasbaar zijn. Maar niet als we het moeten impregneren met biocide en brandvertragers.
 

© Takumi Ota

10. Daktuin met PV, Treberspurg & Partner Architekten in samenwerking met Arbeitsgruppe Ressourcenorientiertes Bauen, Universität für Bodenkultur in Wien (2015)

Steden worden steeds meer verdicht, meestal ten koste van onbebouwde en groene terreinen. Een veranderend klimaat veroorzaakt het oververhit raken van steden en het extra verdampen van bodemwatervoorraden. Stof en hoge temperaturen werken negatief op de gezondheid. Begroeiing op daken zorgt voor een gezonder klimaat, maar staat contrair op het aanleggen van PV panelen. Tenzij er een fijne extra verblijfsruimte van gemaakt wordt, zoals hier in Wenen.
 

© Irene Zluwa

11. Universiteitscentrum Campus, Studio Muoto, Paris–Saclay (2016)

Studio Muoto ontwierp dit prachtige universiteitscentrum met bijeenkomstruimten en sportvoorzieningen uit beton en glas. De lessen van Auguste Perret klinken door. Fragiel, constructief, wezenlijk. En slim is het ook: door te stapelen ontstond een compact gebouw met sportveld op het dak.
 

© Maxime Delvaux

12. Maison Davidoff, Diener & Diener Architekten, Basel (2017)

Een prachtige skeletgevel van glas en betonnen pijlers die refereert aan de vele modernistische gebouwen uit de jaren 50 en 60 in Basel, maar vooral ook doet denken aan de sigaren die Dieter Righetti, architect en langjarig medewerker bij Diener & Diener, rookte als hij aan het werk was toen ik er werkte. Een fijngevoelige gevel, met een zintuigelijke binnenkant. Een formidabele ‘Form Forte’ (Martin Steinmann) volgens de kunst van het labiele evenwicht.
 

© Diener & Diener Architekten

13. Hoofdkantoor Alnatura, haascookzemmrich STUDIO2050, Darmstadt (2019)

Alnatura is een biologische supermarktketen. Alle werkplekken zijn rond een grote lichte hal met houten constructie gepositioneerd. De gevel van stampleem, die in geprefabriceerde elementen werd aangeleverd, is van binnen en van buiten voelbaar en zichtbaar gelaten. De stamplemen wanden werden door Lehm Ton Erde / Martin Rauch ontwikkeld. In het gebouw ontbreekt een mechanische ventilatie of klimaatsysteem: het is geheel voorzien van natuurlijke ventilatie. Bekroond met de Deutscher Nachhaltigkeitspreis 2020.
 

© Roland Halbe
 

De Top 13 inspirerende gevels en daken komt uit het magazine Stedebouw & Architectuur, thema Gevels, Daken & Brandveiligheid 2020. Het magazine is te downloaden in onze gloednieuwe digitale bibliotheek.