ROC Friese Poort, voorloper in circulaire schoolbouw

vrijdag 30 november 2018
timer 4 min
ROC Friese Poort in Leeuwarden, het nieuwe gebouw van de opleiding Uniformberoepen, biedt ruimte aan 800 studenten, is circulair gebouwd en 100 procent energieneutraal. De nieuwbouw is een ontwerp van Wind Architecten Adviseurs (WAA) uit Drachten. Zwaartepunt ligt op hergebruik, droog bouwen zonder pur en kit, vertelt Sytse Jan Zoodsma, van WAA.

Door: Wijnand Beemster


De nieuwbouw excelleert in circulariteit. Was dat ook een nadrukkelijke vraag van de opdrachtgever? Zoodsma: “De opdrachtgever werkt stap voor stap aan verdieping van duurzaamheid. In 2015 is de nieuwbouw van een zorg- en welzijngebouw op de campus in Drachten gerealiseerd met een BREEAM Excellent waardering. Na BREAAM zette ROC Friese Poort de volgende stap. Door te focussen op circulair en energieneutraal bouwen.”


In een interview met Schooldomein was Jaap van Bruggen, hoofd facilitair beleid van ROC Friese Poort, kritisch over BREEAM. Wel kijken, zoals BREEAM doet, naar hoeveel kilometers vrachtwagens met materialen moeten aanrijden, maar niet of je de voorgestelde meters nieuwbouw echt nodig hebt. Is Zoodsma het eens met Van Bruggen, meer oog hebben voor efficiency in vierkante meters?


“Ik zit op dezelfde lijn als Jaap. Je moet echt kijken: wat heb ik nodig? In 2015 toen we van start gingen met het project stond circulair bouwen op deze schaal nog in de kinderschoenen. De opdrachtgever had wel functionele eisen geformuleerd, maar voor de technische uitwerking was niet veel voorhanden. Maar we kwamen al snel tot de conclusie dat circulair ontwerpen begint met de vraag wat je kunt weglaten in een gebouw. Zowel qua materialen, bouwmethode als qua vierkante meters.”

Andere manier van denken

Is circulair ontwerpen meer dan ‘zuinig’ ontwerpen? “Het vraagt om een andere manier van denken. Ontwerpen vanuit een circulair perspectief betekent in veel gevallen hergebruik van wat voorhanden is. Er zijn veel platforms waar je terecht kunt om materialen in te kopen. Maar zo eenvoudig is dat nou ook weer niet. Vaak loop je tegen regelgeving aan. Brandveiligheid of akoestiek, op die onderdelen voldoe je vaak niet aan huidige eisen. Deuren die op Marktplaats te vinden zijn, hebben vaak niet de juiste afmetingen.


De isolatiewaarden van vandaag de dag zijn ook fors hoger dan voorheen. Niet alle materialen zijn één op één te gebruiken. Daarom hebben wij vooral ingezet op hergebruik, door demontabel te bouwen. Droog bouwen zonder pur en kit. Het gebouw kan één op één uit elkaar worden gehaald. Een staalskelet, HSB-gevelelementen met glaspuien, en stalen gevelbekleding, allemaal gemakkelijk te demonteren. Als de levenscyclus erop zit, haal je het gebouw uit elkaar en distribueer je de onderdelen voor hergebruik elders. Die droogbouwmethode lukte overigens niet overal. In de kleedruimten van het sportdeel zijn tegels geplakt en de hoeken afgekit.

Milieubelasting nieuwe materialen

Circulair ontwerpen betekent ook dat je bij de keuze van nieuwe materialen heel goed let op de milieubelasting. Zijn het natuurlijke materialen, kunnen ze worden hergebruikt of zijn ze goed te recyclen? Of zijn het al gerecyclede materialen? In antwoord op die laatste vraag hebben we de akoestische wand in de sporthal van gemalen petflessen gemaakt. Nadeel is wel dat deze wanden in de toekomst niet meer zijn te hergebruiken.


Nog een stap in het circulair ontwerpen is het weglaten van materialen, zoals geen behang op de wanden, of houten delen niet coaten. Belangrijk is wel dat je met al deze materialen en methoden niet het beeld creëert van een collagegebouw, een lappendeken van materialen die niet echt bij elkaar passen. Je moet niet ervaren dat het gebouw circulair is.”


Hoe zit het met de kosten? Is het break even of duurder dan traditioneel, lineair bouwen? “Circulair bouwen is nog niet direct goedkoper. Dit project, dat begon in 2015, was een van de voorlopers. In de toekomst zal er meer standaardisatie zijn. Sloopprocessen zullen zich aanpassen en de fabrikanten haken in op circulariteit. Als het circulair denken gemeengoed is geworden gaan de extra kosten ook omlaag. Maar dan nog. Er is vooralsnog geen 100 procent circulair gebouw.”

 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
ROC Friese Poort, voorloper in circulaire schoolbouw

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Verduurzamen monumentale schoolgebouwen vergt lange adem, maar het kan wel

28 okt om 07:30 uur

Schoolbesturen willen hun vastgoed graag verduurzamen. Maar hoe doe je dat als vastgoedprofessional bij een…

Lees verder »
descriptionArtikel

3 eeuwen samen in 1 gerenoveerd, monumentaal schoolgebouw

16 okt om 07:30 uur

Bij Brique Architecten worden vaak en graag maatschappelijke opgaven uitgediept en uitgewerkt. Daaronder…

Lees verder »
descriptionArtikel

Welke wijken, buurten en kernen gaan van het aardgas af?

15 aug om 07:30 uur

De Handreiking Warmteprogramma ondersteunt gemeenten bij het opstellen van een Warmteprogramma. Dit programma…

Lees verder »
descriptionArtikel

Positief marktsentiment onderhoud, renovatie en ‘biobased’

20 jun om 15:30 uur

Bij de vakbeurzen Renovatie & Transformatie, MONUMENT en HOUTBOUW draaide het om behoud en verduurzaming…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘De omwenteling naar een nieuw tijdperk’

26 apr om 07:30 uur

Op 14, 15 en 16 mei vindt in de Brabanthallen in Den Bosch dé vakbeurs voor verbetering van bestaand vastgoed…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe rekentool om CO₂-uitstoot terug te dringen

20 feb om 11:30 uur

Een groot deel van de CO₂-uitstoot in de bouw wordt toegeschreven aan het bouwen van nieuwe gebouwen. De…

Lees verder »
descriptionArtikel

Superslimme energie interface motiveert gebruiker

5 feb om 07:30 uur

Equi is Latijns voor ‘gelijk’. Wie deze productnaam googlet, komt terecht bij een bouwstofzuiger. Als je verder…

Lees verder »
descriptionArtikel

Top-10 innovaties die het gaan maken in 2024

1 feb om 11:30 uur

Als transitiemaker bij Squarewise en innovatiecoach bij TKI Urban Energy is Niels Rood dagelijks met innovaties…

Lees verder »