KilimanjaroWonen propageert omzien naar elkaar

woensdag 10 april 2019

timer 6 min

Gevorderden’ willen graag zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in een omgeving waar ze mensen kennen en gekend zijn. Een buurt of complex waar je even een praatje kunt maken zonder verdere verplichtingen en waar je erop kunt vertrouwen dat er mensen zijn die je als goede buren helpen als dat nodig is. Een omgeving waar je iets kunt betekenen voor elkaar en waar je op een prettige manier samen oud kunt worden.

Steeds vaker nemen groepen ouderen zelf het initiatief om samen met anderen levensloopbestendige woningen te ontwikkelen in een gebouw waar ook gemeenschappelijke voorzieningen zijn, zoals een gezamenlijke huiskamer, klusruimte en tuin. Mensen hechten aan privacy en vrijheid, maar willen ook wonen met goede buren die elkaar stimuleren, actief houden en voor elkaar klaarstaan. Om deze groepen op weg te helpen en te ondersteunen zijn diverse organisatiesactief, zoals KilimanjaroWonenin Eindhoven. KilimanjaroWonenondersteunt mensen die zelf een prettige en veilige leefomgeving willen realiseren. Steeds meer kiezen mensen daarvoor.

Collectief Particulier Opdrachtgeverschap

KilimanjaroWonen: “Toekomstige bewoners zijn zelf ontwikkelaar en opdrachtgever. Zij hebben grote invloed op alle aspecten van hun woonvisie, hun woongebouw en hun woningen. Het beproefde concept van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) leent zich hier uitstekend voor. Er is veel ruimte voor individuele wensen en er ontstaat vanzelf een grote diversiteit.

Zodra een locatie zeker en haalbaar is en er voldoende initiatiefnemers zijn, wordt een ontwikkelvereniging opgericht. Het CPO-traject kan dan starten. De praktijk wijst uit dat er ongeveer anderhalf jaar ontwikkeltijd nodig is en een jaar bouwtijd. Er wordt gebouwd tegen kostprijs en daarmee is deze wijze van ontwikkelen ook financieel aantrekkelijk.”

Sociale cohesie

Kitty Hesen en haar teamvan KilimanjaroWonenadviseren bewoners, vanaf de zoektocht naar locaties en het uitvoeren van haalbaarheidsstudies, de werving van gelijkgestemden en het oprichten van een CPO-vereniging tot het moment van oplevering van het woongebouw. Onderzoek wijst uit dat het proces van samen ontwikkelen en bouwen de sociale cohesie versterkt en burenhulp toegankelijker maakt.

Tijdens het hele ontwikkeltraject leren mensen elkaar door en door kennen. Ze leren samen besluiten te nemen over vaak ingrijpende zaken als ‘hoe regelen we het financieel, wat gaan we doen met gemeenschappelijke voorzieningen, wat gaan we bouwen en hoe maken we afspraken over wat we wel en niet samen willen?’

Laagdrempelig

Tot start bouw is het voor deelnemers mogelijk om zich zonder grote financiële gevolgen terug te trekken uit het project. Hierdoor is de drempel om ermee te beginnen zo laag mogelijk, maar het proces is niet vrijblijvend. Als tijdens het ontwikkeltraject blijkt dat een deelnemer om welke reden ook wil stoppen met het project krijgt hij de investering terug, minus een vooraf vastgesteld risicobedrag. Voorwaarde is dat er dan een opvolger is voor de betreffende woning, die doorgaans niet lang op zich laat wachten. De ervaring tot nu toe is dat ieder project, waarvan de ontwikkeling van start gaat, ook tot uitvoering komt.

Projecten

Ieder project is anders en heeft zijn eigen kleur en sfeer, afhankelijk van de locatie van het project.Soms gaat het om herontwikkeling van een bestaand gebouw, soms om nieuwbouw. Drie voorbeelden:

In hartje Eindhoven hebben 12 huishoudens appartementen ontwikkeld en een grote ontmoetingsruimte in een vooroorlogs industrieel pand op het voormalige NRE-terrein. Geen standaardwoningen en geen standaard woonomgeving.
Vijftien huishoudens hebben in Deurne een nieuwbouwproject ontwikkeld met gemeenschappelijke ruimten rondom een gezamenlijke binnentuin. De bewonerskomen vrijwel allen uit Deurne. In dit project heerst een dorpse sfeer.
In Sevenum wordt een monumentaal boerderijcomplex Steinhagen omgevormd tot woongemeenschap. Dit project heet ‘Wonen met lef’. En lef is nodig om dit ontwikkelproces aan te gaan: het vergt fantasie en geduld om zo’n ingewikkelde opgave aan te gaan. De droom van een prachtig eindresultaat en het onderlinge vertrouwen houdt de deelnemers op de been.

Omgeving

Behalve met de toekomstige bewoners wordt vanaf het begin ook rekening gehouden met de omgeving en omwonenden. Omdat bewoners veel invloed hebben op het ontwerp is het des te belangrijker om het eindresultaat goed te bewaken, zodat een project ontstaat dat harmonieert met de omgeving. De betrokken CPO-architect besteedt daar veel aandacht aan. Tijdens het ontwikkeltraject worden buurtbijeenkomsten georganiseerd om ervoor te zorgen dat de buurtbewoners zich kunnen vinden in de plannen, want ook zij zijn toekomstige buren. Er wordt wel ontwikkeld door en voor de eigen groep, maar contact met een groter deel van de buurt is erg belangrijk.

Mensen kennen elkaar

In het ene project doen mensen vanaf het begin veel samen, in een ander projectblijft dat beperkt tot de algemene ledenvergaderingen. Maar in alle woonprojecten kennen mensen elkaar. Ze stimuleren elkaar om actief te blijven en elkaar te helpen als dat nodig is. Van elkaar weten ze wie op vakantie is, wie ziek is. Feestelijke en verdrietige momenten in elkaars leven worden gedeeld. In alle projecten zien de deelnemers naar elkaar om en hoort iedereen erbij.

ZorgSamenbuurt

Niet alle ‘gevorderden’ willen verhuizen. Daarom ondersteunt KilimanjaroWonen ook bewoners die in hun eigen buurt tot een ZorgSamenbuurt willen komen. Een omgeving waar mensen buurtbewoners (beter) leren kennen en waar zij hun sociale netwerk uitbreiden. Ze ontmoeten elkaar bij activiteiten die georganiseerd worden, door buurtbewoners voor buurtbewoners. KilimanjaroWonen heeft een inspiratieboekje geschreven met een handleiding en tips om zelf een ZorgSamenbuurt te starten. We horen regelmatig dat mensen in hun eigen buurt aan de slag zijn gegaan met het boekje als basis.

Seniorencomplexen

ZorgSamenbuurt richt zich op seniorencomplexen. Vaak zijn mensen hier gaan wonen omdat de woning gelijkvloers is en omdat er zorg in de buurt is. Mensen willen graag medebewoners in hun complex leren kennen maar ze weten niet hoe ze dit moeten aanpakken. KilimanjaroWonen probeert om samen met enkele initiatiefnemers alle bewoners te enthousiasmeren, om mee te denken over de vraag: hoe kunnen we samen zorgen dat we hier op een fijne manier oud worden?

Bewoners leveren tips en ideeën voor activiteiten. Wij ondersteunen bewoners om zelf activiteiten te organiseren voor andere bewoners en om zo ontmoeting te stimuleren. Ook nabuurschap en burenhulp zijn issues die we op de bewonersbijeenkomsten met deelnemers bespreken. Vaak is ondersteuning bij de start voldoende om zoals een van de bewoners het uitdrukte ‘het lontje aan te steken om het daarna door bewoners zelf tot een vuurtje te maken en het brandend te houden’.

Dit artikel is verschenen in Stedebouw en Architectuur 01/2019. Lees hier het hele magazine.