Vitaliteit en voorzieningen 100 steden onder de loep

maandag 9 september 2024

De vijfde Vitaliteitsbenchmark Centrumgebieden (2024) biedt, na de edities uit 2015, 2017, 2019 en 2022, inzichten in de huidige staat en de trends van centrumgebieden in Nederland. Hoe staat het ervoor in bijvoorbeeld Almere, Schagen en Roosendaal?

De Vitaliteitsbenchmark van Goudappel laat de aantrekkelijkheid en het toekomstperspectief zien van de honderd grootste centrumgebieden van Nederland. De parameters waarop het onderzoek is gebaseerd zijn het type winkelgebied en het aantal inwoners.

Uit het onderzoek blijkt dat het aantal stedelingen met een hoger besteedbaar inkomen groeit. Dit is gunstig voor de horeca en de detailhandel, maar de hogere omzet verdampt grotendeels weer door toegenomen kosten.

Minder voorzieningen

Het aantal voorzieningen in stadscentra is gedaald van gemiddeld 461 in 2019 tot 431 in 2024. Dit betreft kledingwinkels, fietsenwinkels, schoenenwinkels, sport- en woonwinkels. In de binnensteden is het aantal horecavoorzieningen ook afgenomen ten opzichte van 2022, maar dat geldt niet voor de grote én middelgrote centrumgebieden. Het sluiten van deze winkels ligt deels aan de verschuiving naar online aankopen, personeelstekorten, hoge energiekosten, de nasleep van de coronapandemie en een gebrek aan opvolging.

Leegstand en bereikbaarheid

De leegstand blijft stabiel doordat panden nieuwe functies krijgen, zoals een woonbestemming. Over de bereikbaarheid stelt het onderzoek dat de centra goed worden bezocht op alle mogelijke vervoerswijzen: te voet, met de fiets, het openbaar vervoer en de auto.

“Bezoekers willen een centrumgebied dat schoon en veilig is, waar sfeer en gezelligheid het verschil maken. Investeren in groen, zitgelegenheden, sfeervolle aankleding en evenementen die aansluiten op de wensen van bezoekers verbeteren niet alleen het huidige verblijfsklimaat, maar ook het vestigingsklimaat voor nieuwe winkels en horecagelegenheden”, zegt Guido Scheerder, adviseur Retail & Centrumontwikkeling van Goudappel.

Historische binnensteden

Het totale beeld van de vitaliteit in Nederland blijft herkenbaar: grote, vaak historische binnensteden scoren hoog door het diverse voorzieningenaanbod en de aantrekkelijke ruimtelijke kwaliteit.

Planmatig opgezette winkelgebieden hebben vaak te maken met een lager onderscheidend vermogen. Ook demografische trends spelen een cruciale rol in de lagere vitaliteit in de voorstedelijke gebieden, waar de bevolkingsgroei langzamer is en de vergrijzing sterker.

Top vier

De top vier van meest vitale centrumgebieden blijft ongewijzigd ten opzichte van 2022: Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Haarlem behouden hun positie. In de top tien is wel een verschuiving zichtbaar bij Zwolle en Den Bosch, die beide twee plekken stijgen. In Den Bosch spelen onder andere de veiligheid en verbeterde kwaliteit van de leefomgeving een rol, mede dankzij meer groen (en minder zomerhitte).
In Zwolle is de stijging onder andere te verklaren door een groei van het besteedbaar inkomen (iets hoger dan de landelijke trend), meer diversiteit van het aanbod en een verbeterde compactheid van het centrum.

Opvallende stijger

Een opvallende stijger in deze editie is Schagen, dat een enorme sprong maakt van plek 74 naar plek 42. Deze vooruitgang is te danken aan een positieve bevolkingsprognose, een sterke vermindering van de leegstand en een compacter centrum dat de aantrekkelijkheid van het gebied aanzienlijk heeft vergroot. “Schagen profiteert van de aantrekkingskracht van nabijgelegen steden als Amsterdam en Haarlem. De regio is in zijn geheel populair geworden.”

“Een belangrijke pijler was de vergroening in het centrum van Schagen. Om stadscentra te vergroenen en leefbaar te houden, worden steeds vaker maatregelen genomen om gemotoriseerd verkeer te verminderen. Deze maatregelen worden vaak met argwaan bekeken door ondernemers. Het is dan ook cruciaal om de economische effecten van mobiliteitsmaatregelen vooraf in kaart te brengen en ondernemers vanaf de planvorming te betrekken. Samenwerken aan een plan op maat met een sterke onderbouwing loont”, aldus Scheerder.

In de middenmoot zijn er meer verschuivingen te zien, voornamelijk door veranderingen in leegstand. Almere en Roosendaal maken een forse stijging door dankzij een daling in leegstand, terwijl andere factoren zoals diversiteit van het aanbod, autobereikbaarheid en demografische indicatoren ook invloed hebben op de rangschikking in deze regio.

Bron: Biind
Beeld: Almere (Shutterstock)

 

 

Reactie toevoegen

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Buurtschap Te Veld: woningen te gast

14 mrt om 07:30 uur

Buurtschap te Veld in Eindhoven is meer dan een verzameling huizen. Het is een plek…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van veilige omgeving naar veilige gemeenschappen

3 mrt om 07:30 uur

Het is van cruciaal belang dat onze woon-, werk- en leefomgeving sociaal veilig en leefbaar worden, zijn én…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ecosysteemdiensten groeien sterk in waarde

28 feb om 07:30 uur

De natuur biedt de maatschappij tal van voordelen en diensten. Deze zogeheten ecosysteemdiensten hebben een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Maak ook kans op de Blue Zone Festival Award

14 feb om 07:30 uur

Ben jij dagelijks bezig met ruimtelijke ontwikkelingen en maatschappelijke interventies? En dragen die ook bij…

Lees verder »
descriptionArtikel

MOVE24: hét event voor een beweegvriendelijke leefomgeving

13 feb om 07:30 uur

Met 140 enthousiaste professionals uit het fysieke en sociale domein, die samenkwamen in Omnisport Apeldoorn,…

Lees verder »
descriptionArtikel

Natuurinclusief bouwen: voorbij de bevlogenheid

12 feb om 07:30 uur

Dertien van de achttien miljoen Nederlanders wonen in steden, die cruciaal zijn voor het behoud van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Inspiratie voor veilig ontwerp en beheer leefomgeving

6 feb om 07:30 uur

De openbare ruimte in Nederland wordt een steeds intensiever gebruikt speelveld. Waar tal van actoren zich…

Lees verder »
descriptionArtikel

Week van en manifest voor De Rechtvaardige Straat

4 feb om 07:30 uur

Een rechtvaardige straat is een plek waar je de rijkdom van de openbare ruimte ten volle kunt ervaren en…

Lees verder »