Carchitecture in Zuid-Tirol en Bochum

Voor de gebruikers op maat gesneden, dat kan men niet van alle parkeergarages beweren. Voor de garage aan de voet van de Seiser Alm, een wintersportgebied in Zuid-Tirol, gaat het zonder meer op. Architect Burgauner hield bij het ontwerpen in alle opzichten rekening met de gebruikers: “Deze garage wordt vooral gebruikt door dagjesmensen die komen skiën en wandelen. De parkeervakken zijn daarom extra breed gemaakt, 265 centimeter in plaats van de gangbare 250; we wisten dat veel van deze dagjesmensen zich naast hun auto omkleden. Ook de verdiepingshoogte van de twee parkeerlagen is aangepast: 275 centimeter, extra hoogte speciaal voor auto's met ski-boxen. En op de vloer ligt een speciale betonpleister, waar je met besneeuwde skischoenen niet zo makkelijk op uitglijdt.”

Ook bij de constructie keek Burgauner naar de gebruikersgroep: “In de garage staan louter kolommen, geen wanden, en ook nog eens zo weinig kolommen als mogelijk, om de bewegingsvrijheid binnen zo groot mogelijk te houden. Dat hebben we gerealiseerd door gebruik te maken van voorgespannen gewapend beton.”

Verlichting

Parkhaus Umlaufbahn Seis-Seiser Alm is sinds november 2013 opengesteld voor de wintersporters en wandelaars die hun auto het afgelopen decennium lang noodgedwongen parkeerden op een groot geasfalteerd buitenterrein aan de voet van de Seiser Alm, naast een kabelbaan die wintersporters en wandelaars omhoog brengt, de Seiser Alm op.

De parkeergarage ontworpen door Lukas Burgauner uit Bolzano telt vijfhonderd extra parkeerplaatsen, verdeeld over twee lagen, en heeft een derde, bovenste laag voor een busbedrijf. Dit busbedrijf, dat ook bezoekers van en naar de kabelbaan vervoert, houdt kantoor op het dak van de parkeergarage, waar het beschikt over bureauruimte, 37 busremises, een wasstraat en een garage, een eigen tankstation en onderkomens voor het personeel.

Alpien karakter

De opdrachtgever vroeg de architect expliciet om het inpassen van de nieuwbouw in de glooiende omgeving, en om een minimale inbreuk op het landschap. Ook moest het gebouw een 'alpien karakter' krijgen. Aan de eerste twee eisen voldeed Burgauner door de nieuwbouw deels in de glooiing van de berghelling te voegen. De groene daken van het busbedrijf zorgen voor een extra slag in de inpassing van het gebouw in de omgeving.

Het 'alpiene karakter' bracht Burgauner naar eigen zeggen tot uitdrukking met een transparant en lichtvoetig voorkomen. De garage heeft open zuid- en westfaçades met op willekeurige afstand van elkaar geplaatste lariks lamellen. Burgauner: “De openheid zorgt bovendien voor voldoende lucht- en  daglichttoetreding en maakt extra installaties overbodig.” Scheef geplaatste stalen kolommen voor de garage dragen de uitkragende  vloeren van de kantoren van het busbedrijf.

P8 in Bochum

Inpassen was in Bochum Leitmotiv. De parkeergarage P8, gebouwd in de jaren zestig, werd na vijf decennia dienst geflankeerd door een compleet hernieuwde binnenstedelijke omgeving. De garage in de Kortumstraße staat aan het kleine Konrad-Adenauer plein en is tegenwoordig omringd door flinke stedelijk bouwblokken, een treintracé en een licht opgetilde S-Bahn. Bovendien bevindt P8 zich vandaag de dag midden in het uitgaanskwartier ‘Bermuda3eck’ en in het ‘Viktoria Quartier Bochum’, een nieuw hip stadsdeel in wording, waar de komende decennia een muziekcentrum, kleinkunstfaciliteiten, ateliers en binnenstedelijk wonen moeten worden gerealiseerd.

In dat veranderende stadslandschap werd de zakelijke na-oorlogse architectuur van P8 almaar meer een vreemde eend in de bijt. Garage en buitenruimte werden door velen getypeerd als ‘Un-Ort’, als non-plek, dringend toe aan transformatie tot binnenstedelijk verblijfsgebied met kwaliteit.

Utiliteitsbouw

P8 telt vier bouwlagen uit prefab gewapend beton en biedt op ongeveer 25.000 vierkante meter parkeerplek voor 575 personenauto's en 45 motorfietsen. In de plint aan de stadszijde bevinden zich vier eetgelegenheden. Al die functies waren tot voor kort gehuld in modernistische architectuur zonder opsmuk, aan de stadskant voorzien van een façade uit in het gevelvlak gehouden glaspanelen die het parkeren boven de horecagelegenheden enigszins maskeerden. 

Om de garage-op-leeftijd technisch fit te houden en optisch beter in te passen in het veranderde Bochum, ontwierp architectenbureau Archwerk Generalplaner KG uit Bochum een grondig renovatieplan, inclusief verbeterde routing in de garage. Om het grote bouwvolume optisch beter te voegen in de stad, tekende het bureau ook voor een kleine uitbreiding en een opmerkelijke nieuwe façade.

Aan de achterzijde, langs het spoor, was bij de renovatie terughoudendheid troef. De zakelijke open garage werd technisch aangepakt, maar architectonisch werd vastgehouden aan de sobere, originele vormgeving. Hier bleef P8 wat het altijd al was; een – dankzij de renovatie weer sprankelend – voorbeeld van modernistische utiliteitsbouw uit de jaren zestig.    

Dichromatische folie

Aan de stadszijde trok bureau Archwerk heel andere registers open. Hier had de vijftig jaar oude utiliteitsbouw een passend nieuw gezicht nodig, aldus Archwerk. Langs de Kortumstraße kreeg P8 een getrapt uitkragende glasfaçade die ter hoogte van de parkeerdecks als voorhang voor de parkeergarage is geplaatst, boven de horecagelegenheden. De glaspanelen van de façade maskeren het parkeren volledig dankzij een nieuwe dichromatische folie van 3M. De folie zorgt voor een opvallend kleurverloop, van groen naar rood, over de gehele lengte van de gevel.

Bij de aanpak van P8 is gekozen voor een parkeergarage met een minimum aan installaties. Ook de nieuwe glasfaçade is daarom zo geconstrueerd dat sprake is van natuurlijke ventilatie en een zekere thermische prestatie. Technische voorzieningen zoals elektrotechniek en verwarming werden vernieuwd, waarbij de capaciteit van de installaties werd teruggebracht, zonder voorbij te gaan aan huidige eisen.

Betere routing

Achter het visuele spektakel van de stadsgevel, kreeg P8 een betere routing en een aangepaste verkeersafwikkeling, inclusief twee nieuwe hellingbanen en een gemoderniseerde entree op de begane grond. Door de hele parkeergarage is op het wegdek, balustrades en trappenhuizen  vastgehouden aan een strakke nieuwe toonzetting in zwart en wit. Specifieke elementen in het interieur, zoals de in- en uitgangen, kregen kleuraccenten. Resultaat: een overtuigende nieuwe routing binnen het bestaande casco.

Voor een betere afronding van de kop van het P8-gebouw ontwierp Archwerk aan het Konrad-Adenauer plein een cilinder uit staal (diameter 26 meter), die dienst doet als gebouw-uitbreiding met commerciële functie en tegelijkertijd fungeert als markant stedenbouwkundig en architectonisch element. Met zijn ronde vorm refereert de uitbreiding aan de industriële gashouders, de Gasometers, in het Rurhgebied. Op het dak van de deels opengewerkte cilinder bevindt zich een skate-park.  

Duitse Gevelprijs 2013

P8 ontving recentelijk de Duitse Gevelprijs 2013. De jury van de Deutsche Fassadenpreis verleende de Bochumse garage die eer vanwege de volledig vernieuwde stedelijke presentie die de gevel en de uitbreiding aan P8 verlenen, en omwille van de 'coole' opwaardering die Archwerk wist te bewerkstelligen met de kleurige 3M folie.

Projectgegevens

  Parkhaus Umlaufbahn Seis-Seiser Alm

Architect: Lukas Burgauner, Bolzano

Opdrachtgever:  Umlaufbahn Seis-Seiser Alm

Bouwstart: 2012

Oplevering: juli 2013

P8, Bochum

Architect: Archwerk Generalplaner KG, Bochum

Opdrachtgever: Entwicklungsgesellschaft Ruhr-Bochum mbH, Bochum
Adviseurs constructie: Henneker, Zillinger Ingenieure, Bonn
Bouwstart: december 2009

Oplevering : april 2012