30 miljard voor de toekomst

dinsdag 9 november 2021
Gemeente Almere moet in de komende jaren vele tientallen schoolgebouwen bij de tijd brengen en dat gaat mogelijk 770 miljoen euro kosten, zo meldde Omroep Flevoland begin oktober. De opgave is ‘enorm groot’ en ‘Almere gaat dan ook onderzoeken hoe ze het de komende jaren allemaal kan betalen’.

Almere staat niet alleen. Overal in Nederland zijn in de jaren zeventig grote uitbreidingen en ‘groeikernen’ uit de grond gestampt. Hun schoolgebouwen zijn nu tussen de veertig en vijftig jaar oud en dus komt de vraag naar hun toekomst massaal aan de orde.

Dit is een landelijk probleem dat echter niet landelijk zichtbaar is, doordat de verantwoordelijkheid voor onderwijshuisvesting is gedecentraliseerd. Landelijk gaat het om zo’n 5.000 schoolgebouwen voor basis- en voortgezet onderwijs en om een bedrag van mogelijk 30 miljard euro. Ook dit grote bedrag is onzichtbaar vanwege de decentralisatie. Iedere gemeente denkt een uniek probleem te hebben.

Dat gebouwen ouder worden is natuurlijk niet echt een verrassing. Een gemeente kan hierop inspelen met anticiperend beleid, door geld te sparen of de aanpak van de scholen in de tijd te spreiden, maar de meeste gemeenten hanteren een financiële systematiek die minder ver vooruitkijkt. “We hadden er wellicht tien jaar geleden over kunnen nadenken, maar de gemeente heeft in die afgelopen periode alleen maar moeten bezuinigen”, zegt de Almeerse wethouder van onderwijs.

‘Scholenbouw is een spiegel van de beschaving. Zorg ervoor dat in die spiegel niet slechts eurotekens te zien zijn’

Wat zou ik Almere en vergelijkbare gemeenten adviseren? Zorg dat de aanpak niet wordt overheerst door het geld. Gezien de grote bedragen is een eenzijdige financiële benadering een levensgrote valkuil. Vergeet niet dat een school veel méér is dan een kostenplaatje. Scholenbouw is een spiegel van de beschaving. Zorg ervoor dat in die spiegel niet slechts eurotekens te zien zijn, maar bevlogenheid, pedagogische wijsheid, sociaal en historisch bewustzijn, liefde voor kinderen, liefde voor architectuur en schoonheid. Zorg ervoor dat we de volgende generaties een waardige, prettige en inspirerende omgeving bieden om in te leren en te leven.

Laat deze invalshoek concreet doorwerken in de aanpak en de (project)organisatie. Stel inhoudelijke doelen centraal (onderwijs, stedenbouw, duurzaamheid, vormgeving, erfgoed, groen, sport). Geef de afdeling vastgoed een dienende rol. Wees zuinig met wat je hebt. Sloop is, gezien klimaat en duurzaamheid, bijna niet meer te verantwoorden. Veel schoolgebouwen kunnen na hoogwaardige renovatie of transformatie nog decennialang volwaardig mee. Dan blijft niet alleen de school zelf, maar ook de historie van deze jonge steden behouden. Renovatie is ook substantieel goedkoper dan sloop en nieuwbouw.

Zie het bovenal als een eervolle opgave om voort te bouwen aan de stad en de samenleving. Laat scholenbouw geen hoofdpijndossier zijn, maar een prachtige kans om te werken aan een hoopvolle toekomst.


Wilma Kempinga is oprichter en drijvende kracht achter het ideële bureau Mevrouw Meijer en Expert Scholenbouw bij Stedebouw en Architectuur. Mevrouw Meijer bevordert de kennis en het maatschappelijk bewustzijn van het belang van goede schoolarchitectuur. Mevrouw Meijer doet dit door middel van onderzoek, opinievorming en overdracht.

Bezoek een presentatie van Wilma Kempinga tijdens het Duurzame & Gezonde Scholen Congres op 10 november én tijdens de Inspiratiedag Renovatie op 2 december.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Positief marktsentiment onderhoud, renovatie en ‘biobased’

20 jun om 15:30 uur

Bij de vakbeurzen Renovatie & Transformatie, MONUMENT en HOUTBOUW draaide het om behoud en verduurzaming…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vernieuwde, integrale aanpak onderwijshuisvesting

16 mei om 10:00 uur

Wie actief is in het werkveld ‘onderwijshuisvesting’ en aan de slag wil gaan met een programmatische aanpak van…

Lees verder »
descriptionArtikel

‘De omwenteling naar een nieuw tijdperk’

26 apr om 07:30 uur

Op 14, 15 en 16 mei vindt in de Brabanthallen in Den Bosch dé vakbeurs voor verbetering van bestaand vastgoed…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe school startpunt voor klimaatbestendige wijk

22 apr om 07:30 uur

Midden in een industrieel en steenachtig gebied een gezonde, veilige en groene leeromgeving creëren; dat was de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Alle kinderen verdienen een goed klimaat

29 mrt om 14:00 uur

Half maart kwamen meer dan 350 deelnemers uit de kinderopvang, onderwijs, ministeries, gemeenten en de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Gemeente Kampen gaat voor hoogste circulaire doel

8 feb om 07:30 uur

Met de ambitie om het meest circulaire schoolgebouw van Nederland te realiseren, nam de Gemeente Kampen een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Zo realiseer je ‘meest circulaire kindcentrum van Nederland’

29 jan om 07:30 uur

Dankzij de hoge duurzaamheidsambitie van de gemeente wordt in Kampen het ‘meest circulaire kindcentrum van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Fusie van belangen bevordert duurzame woningbouw

9 jan om 14:50 uur

Eind deze maand gaan experts en betrokkenen in het seminar De Bewoner Centraal 2.0 (30 januari, Utrecht) dieper…

Lees verder »