Nederlandse en Belgische bouwers lopen voorop met robotisering
De vaak zo gepropageerde industrialisering in de bouw blijft zowel in groei als niveau nog achter. Een Nederlandse bouwmedewerker heeft voor circa 11.000 euro aan machines tot zijn beschikking. In de industrie is dat met ruim 110.000 euro tien keer zoveel. Dit komt doordat bouwbedrijven een zeer hoge mate van flexibiliteit nodig hebben die industrialisering niet biedt.
De nieuwe technologie van robotisering in combinatie met prefab biedt deels een oplossing voor verdere industrialisering want met robots is wel meer flexibiliteit mogelijk dan met ‘ouderwetse’ machines die vaak maar één ding kunnen. In de bouw zijn verschillende werkzaamheden (zoals metselen) geschikt voor uitvoering door robots. In tegenstelling tot een machine kan een robot ook verschillende programmeerbare taken uitvoeren wat zeer belangrijk is in de bouw waar ieder project vaak weer anders is. De opkomst van prefab stimuleert daarbij omdat het in een fabriek eenvoudiger is om robots te laten functioneren dan buiten op de bouwplaats bij wisselende (weers)omstandigheden.
Achterstand met de industrie
In vergelijking met de Nederlands-Belgische industrie is er op het gebied van robotgebruik toch nog een groot verschil. Tegenover 1,5 robot per 10.000 medewerkers in de bouw staan er bijna 200 (per 10.000) in de industrie. Robots kunnen dan wel verschillende werkzaamheden in de bouw doen, de hoge investeringskosten zijn voor bouwbedrijven vaak een probleem omdat zij niet weten of ze deze terugverdienen als het ook weer eens economisch tegenzit. Daarnaast zijn niet alle bouwwerkzaamheden in een fabriekshal uit te voeren, waardoor het transport van robots van de ene naar de andere bouwlocatie in weer en wind ook een heikel knelpunt blijft.
Vergelijking met andere landen
In vergelijking met de industrie mag het aantal robots dan misschien klein zijn, in vergelijking met andere landen lopen Nederlandse en Belgische bouwbedrijven wel degelijk voorop. De Lage Landen scoren met 1,5 robot per 10.000 werknemers in de bouw hoger dan het gemiddelde van 1,2 in de EU-12 en de 1,3 van Japan. Zowel China als de VS scoren nog veel lager. De oorzaak ligt vermoedelijk in de relatief hoge loonkosten in Nederland en België die ervoor zorgen dat robotisering hier sneller financieel interessant is. Daarbij geldt specifiek voor Nederland dat het relatief hoge aandeel van seriematige bouw (zoals rijtjeswoningen) ervoor zorgt dat werkzaamheden ook relatief eenvoudiger gerobotiseerd kunnen worden.
(Bron: Robotisering in de bouw, publicatie ING Economisch Bureau)
Bouwkolom onvoldoende gedigitaliseerd
“De bouwkolom is onvoldoende gedigitaliseerd om met robots aan de slag te gaan.” Dat zegt Harrie Vekemans, directeur van Adviesbureau Vekemans in Tilburg, voorloper in Nederland in prefab metselwerk door robots. “Maar we hebben toch BIM, hoor je dan. Maar BIM levert visuele plaatjes op, maar is niet in staat om op te schalen naar het niveau dat je nodig hebt om 3D printing en robots aan te sturen. Voor robots moet je aparte scripts maken, en dat is duur.” Andere sectoren zijn veel verder met digitalisering. Vekemans wijst op de werktuigbouw: “In die sector produceert het 3D model alle gewenste data. Je hoeft zelf veel minder te programmeren. Robots, 3D printing, CNC machines worden direct gevoed met onderdelen uit het 3D model”. Vekemans haalde in 2009 de robot van baksteenfabrikant Keller uit Zwitserland naar Nederland en liet architecten en bouwers zien wat de mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld maatnauwkeurig freeform metselwerk te maken.
Vanwege de financiële eisen en stugheid van de Zwitsers is hij de mogelijkheden gaan onderzoeken om met marktpartijen in Nederland een metselrobot te bouwen. Zo is onder de naam Stack’D een samenwerking ontstaan met Meulendijks Metselwerken, Verbaan Systems en @MPR. Deze groep gaat samenwerken met VolkerRuitinga van Vertico in Eindhoven. Ruitinga is de man achter de software van 3D beton printing met robots. Vertico en Stack’D zijn op het voormalige Campinaterrein in Eindhoven een locatie aan het richten om te experimenteren met metselwerk door robots.
Foto: Wessel van Beerendonk
Voorjaar 2020 verwachtStack’D klaar te zijn en de eerste prefab metselwerk elementen gemaakt door robots gereed te hebben. Intussen werkt Vekemans aan de TU/e met een team van tien master-studenten in een vergelijkbaar traject. Met mini-robots en ministenen wordt minimetselwerk gemaakt.
Dit artikel is verschenen in de Innovatiecatalogus 2020. Lees meer van de Innovatiecatalogus in onze bibliotheek.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Copy Paste Catalogus verkort vergunningentraject
14 nov om 07:30 uurVeel gemeenten, projectontwikkelaars en bouwers worstelen met de snelle realisatie van projecten. Met name als…
Van Vinex naar NOVEX
12 nov om 07:30 uurWelke ervaringen met de Vinex-wijken kunnen helpen voor de ontwikkeling van de nieuwe NOVEX-gebieden? Het…
Aanscherping MPG in ijskast? Open brief aan Mona Keijzer
17 okt om 15:00 uurEerder schreef Hugo de Jonge, voormalig minister van Binnenlandse Zaken, in een brief aan de Tweede Kamer dat…
Nog steeds meer nieuwbouw in kwetsbare gebieden
2 okt om 07:30 uurOndanks bodemdaling en gevaar van overstromingen neemt het aandeel van nieuwbouwwoningen in die gebieden toe.…
Vragen bij uitvoerbaarheid kabinetsplannen woningbouw
23 sep om 07:30 uurHet kabinet-Schoof heeft vorige week het fiat gekregen voor haar Regeerprogramma en kan aan de slag gaan met…
BNA waarschuwt voor versnippering van duurzaamheidseisen
17 sep om 15:00 uurArchitecten spelen een cruciale rol spelen bij de inzet van innovatieve, conceptuele en industriële bouw, maar…
Woongebouw Podium straalt in Amsterdam Nieuw-West
16 sep om 16:00 uurSinds eind augustus staat aan de Schipluidenlaan in Amsterdam Nieuw-West het woongebouw Podium te stralen. Dit…
Amsterdam behoort tot top 20 smart cities
11 sep om 07:30 uurOp de jaarlijkse internationale ranglijst van steden op basis van hun economische, technologische en humane…
Reactie toevoegen