Maatschappelijke kosten-batenanalyse: lees eerst de bijsluiter
Een MKBA probeert de positieve en negatieve effecten van een project op de welvaart in te schatten. De resultaten van MKBA-studies worden steeds vaker gebruikt in politieke debatten over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Ter illustratie, in het debat op 25 november 2013 kwam de term 53 keer voor, terwijl de term slechts 4 keer voorkwam in het debat op 11 december 2011.
Er is in Nederland brede consensus dat de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) een rol moet hebben in het plan- en besluitvormingsproces voor ruimtelijk-infrastructurele projecten. De mythe dat er in Nederland een onderscheid kan worden gemaakt tussen ‘MKBA gelovigen’ en ‘niet-gelovigen’ klopt echter niet. Dit moet worden benadrukt, indien deze mythe naar voren wordt gebracht in politieke discussies.
Controverse over waarde
Niek Mouter, initiatiefnemer van de website Informatie over de MKBA voor beginners en experts, interviewde 86 hoofdrolspelers uit de Nederlandse beoordelingspraktijk voor ruimtelijk-infrastructurele projecten (politici, consultants, beleidsambtenaren, lobbyisten, academici). Zij zijn het niet eens over de precieze waarde die aan de MKBA moet worden toegekend in de besluitvorming. Economen vinden bijvoorbeeld dat anderen er te weinig waarde aan toekennen, terwijl ruimtelijk ordenaars juist het omgekeerde stellen. Dit leidt tot frustraties over de MKBA in plaats van een discussie over de inzichten die de MKBA biedt over de voor- en nadelen van een project en de manier waarop een project mogelijk kan worden verbeterd.
Subtiel gebruik
Mouter concludeert dat ‘subtiel’ gebruik van de MKBA de controverse tussen economen en ruimtelijk ordenaars kan doorbreken. Met subtiel gebruik bedoelt hij dat geen absolute waarde en ook geen marginale waarde aan de MKBA wordt toegekend en dat de MKBA dus wordt gebruikt als een instrument met zowel sterke punten als beperkingen. Hoofdrolspelers noemen onder meer de volgende drie belangrijke acties die kunnen worden ondernomen om subtiel gebruik van de MKBA te realiseren:
• Politici moeten meer communiceren dat zij een belangrijke maar geen absolute waarde toekennen aan de MKBA;
• De begrijpelijkheid en navolgbaarheid van MKBA-rapporten moet verbeteren;
• De uitvoerders van een MKBA moeten gebruikers van de MKBA beter informeren over de beperkingen en sterke punten van het instrument in het rapport.
Een goed begin
De eerste stap die een MKBA-analist maakt bij het uitvoeren van een MKBA is het maken van een probleemanalyse. Mouter stelt dat de kwaliteit van deze eerste stap vaak te wensen overlaat. Hij beveelt daarom aan dat de MKBA-leidraden veel beter moeten beschrijven aan welke criteria een goede probleemanalyse moet voldoen.
Een andere aanbeveling is om vaker de effectinschattingen van MKBA-studies achteraf te controleren in ex-post analyses.
Een derde aanbeveling van Mouter is dat verplicht moet worden gesteld dat de kwaliteit van MKBA-studies wordt gecontroleerd in second opinions . Dit zal de onafhankelijkheid en kwaliteit van MKBA-studies ten goede komen.
Meer informatie
Klik hier voor een gratis download van het proefschrift. Contact Niek Mouter: N.Mouter@tudelft.nl http://staff.tudelft.nl/N.Mouter en http://www.mkba-informatie.nl/over-ons/niek-mouter/
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
‘Wettelijke verplichting tot vergroening noodzakelijk’
17 dec om 07:30 uurDoor de voortgaande verstening van Nederlandse steden roept Natuur & Milieu het kabinet op om een…
Donuteconomie als model voor stedelijke ontwikkeling en bouw
12 dec om 07:30 uurIn de rubriek Rapport Kort dit keer aandacht voor een publicatie over de toepassing van de donuteconomie in de…
Tuinklaar is het nieuwe bouwrijp
29 nov om 07:30 uurGrondontwikkelaars zijn gewend de grond bouwrijp op te leveren. Voor projectontwikkelaars moet het voortaan…
Nieuwe locatie en datum voor ARCHITECT@WORK Amsterdam 2025
27 nov om 13:00 uurARCHITECT@WORK Amsterdam zal in 2025 plaatsvinden op een nieuwe, inspirerende locatie: De Kromhouthal, gelegen…
Biodiversiteit van daktuinen verhogen doe je zo
22 nov om 07:30 uurNaar aanleiding van een constatering van landschapsarchitecte Maike van Stiphout, eerder onze…
Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering
20 nov om 14:38 uurNa het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…
Bodem, water én natuur sturend
18 nov om 07:30 uurAls adviseur biodiversiteit en natuurinclusief ontwerp bij Sweco adviseert Gijs Meijer dagelijks over…
Dordrecht: vergroenen voor leefbaarheid en tegen hittestress
5 nov om 07:30 uurDe gemeente Dordrecht gaat fors investeren in het vergroenen van het centrum. Naast hittestress speelt ook…
Reactie toevoegen