Maatschappelijke kosten-batenanalyse: lees eerst de bijsluiter

dinsdag 3 juni 2014
timer 4 min
Een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) gebruiken zonder kennis van de sterke punten en de beperkingen, is ongeveer net zo gevaarlijk als het gebruiken van een zeer zwaar medicijn zonder eerst de bijsluiter te lezen. Dat stelde Niek Mouter, die op dinsdag 3 juni aan de TU Delft promoveerde op het gebruik van de MKBA in de Nederlandse praktijk. Zijn onderzoek is een onderdeel van het programma ‘Kennis voor Krachtige Steden’ van Platform 31.

 

Een MKBA probeert de  positieve en negatieve effecten van een project op de welvaart in te schatten. De resultaten van MKBA-studies worden steeds vaker gebruikt in politieke debatten over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Ter illustratie, in het debat op 25 november 2013 kwam de term 53 keer voor, terwijl de term slechts 4 keer voorkwam in het debat op 11 december 2011.  

 

Er is in Nederland brede consensus dat de maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) een rol moet hebben in het plan- en besluitvormingsproces voor ruimtelijk-infrastructurele projecten. De mythe dat er in Nederland een onderscheid kan worden gemaakt tussen ‘MKBA gelovigen’ en ‘niet-gelovigen’ klopt echter niet. Dit moet worden benadrukt, indien deze mythe naar voren wordt gebracht in politieke discussies.

 

Controverse over waarde

 

Niek Mouter, initiatiefnemer van de website Informatie over de MKBA voor beginners en experts, interviewde 86 hoofdrolspelers uit de Nederlandse beoordelingspraktijk voor ruimtelijk-infrastructurele projecten (politici, consultants, beleidsambtenaren, lobbyisten, academici). Zij zijn het niet eens over de precieze waarde die aan de MKBA moet worden toegekend in de besluitvorming. Economen vinden bijvoorbeeld dat anderen er te weinig waarde aan toekennen, terwijl ruimtelijk ordenaars juist het omgekeerde stellen. Dit leidt tot frustraties over de MKBA in plaats van een discussie over de inzichten die de MKBA biedt over de voor- en nadelen van een project en de manier waarop een project mogelijk kan worden verbeterd.

 

Subtiel gebruik

 

Mouter concludeert dat ‘subtiel’ gebruik van de MKBA de controverse tussen economen en ruimtelijk ordenaars kan doorbreken. Met subtiel gebruik bedoelt hij dat geen absolute waarde en ook geen marginale waarde aan de MKBA wordt toegekend en dat de MKBA dus wordt gebruikt als een instrument met zowel sterke punten als beperkingen. Hoofdrolspelers noemen onder meer de volgende drie belangrijke acties die kunnen worden ondernomen om subtiel gebruik van de MKBA te realiseren:

 

•           Politici moeten meer communiceren dat zij een belangrijke maar geen absolute waarde toekennen aan de MKBA;

•          De begrijpelijkheid en navolgbaarheid van MKBA-rapporten moet verbeteren;

•           De uitvoerders van een MKBA moeten gebruikers van de MKBA beter informeren over de beperkingen en sterke punten van het instrument in het rapport.

 

Een goed begin

 

De eerste stap die een MKBA-analist maakt bij het uitvoeren van een MKBA is het maken van een probleemanalyse. Mouter stelt dat de kwaliteit van deze eerste stap vaak te wensen overlaat. Hij beveelt daarom aan dat de MKBA-leidraden veel beter moeten beschrijven aan welke criteria een goede probleemanalyse moet voldoen.

Een andere aanbeveling is om vaker de effectinschattingen van MKBA-studies achteraf te controleren in ex-post analyses.

Een derde aanbeveling van Mouter is dat verplicht moet worden gesteld dat de kwaliteit van MKBA-studies wordt gecontroleerd in second opinions . Dit zal de onafhankelijkheid en kwaliteit van MKBA-studies ten goede komen.  

 

Meer informatie

Klik hier voor een gratis download van het proefschrift. Contact Niek Mouter: N.Mouter@tudelft.nl http://staff.tudelft.nl/N.Mouter en http://www.mkba-informatie.nl/over-ons/niek-mouter/

 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Maatschappelijke kosten-batenanalyse: lees eerst de bijsluiter

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering

20 nov om 14:38 uur

Na het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bodem, water én natuur sturend

18 nov om 07:30 uur

Als adviseur biodiversiteit en natuurinclusief ontwerp bij Sweco adviseert Gijs Meijer dagelijks over…

Lees verder »
descriptionArtikel

Dordrecht: vergroenen voor leefbaarheid en tegen hittestress

5 nov om 07:30 uur

De gemeente Dordrecht gaat fors investeren in het vergroenen van het centrum. Naast hittestress speelt ook…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bomen basis van klimaatadaptieve en energievriendelijke stad

31 okt om 07:30 uur

Volgens Joris Voeten vormen bomen de basis voor een natuurinclusief, klimaatadaptief en energievriendelijk…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bouwen in balans met de aarde

24 okt om 07:30 uur

Bouwbiologen zijn in Nederland dun gezaaid, terwijl ze zo belangrijk zijn voor de actuele vraagstukken in de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Nieuwe studie: bouwen impuls voor stedelijk groen

21 okt om 07:30 uur

Wat zijn de effecten van verstedelijking op ecosysteemdiensten, zoals groen, koeling en waterretentie, en de…

Lees verder »
descriptionArtikel

OVL Awards voor innovaties openbare verlichting

11 okt om 07:00 uur

Welke ideeën leveren een aantoonbare bijdrage aan de professionaliteit, effectiviteit en/of kwaliteit van het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Pleidooi nieuwe bouwcultuur tijdens ARCHITECT@WORK

3 okt om 07:30 uur

Tijdens de tweedaagse beurs ARCHITECT@WORK werd in diverse lezingen een beeld geschetst van de nieuwe…

Lees verder »