Grotere lokalen, gezonder en comfortabeler binnenklimaat
In een vroeg stadium werd een testlokaal uitgerust met Rensonraamventilatieroosters met voorverwarming/-koeling en doekzonwering voor verbetering van het binnenklimaat. De positieve resultaten die deze test opleverde, zorgden intussen al voor een ‘go’ om ook de rest van het schoolgebouw op dezelfde manier aan te pakken.
Scholengemeenschap Marianum in Groenlo startte in de tweede helft van 2015 met haar grote ‘vernieuwbouw’ naar ontwerp van Te Kiefte Architecten. Het oudste deel van het gebouw stamt uit 1959,in 1997 is een vleugel bijgebouwd. Bij de recentste verbouwing wordt het schoolgebouw deels gerenoveerd, deels gesloopt en voorzien van een nieuwe uitbreiding. Volgens het architectenbureau was de bouwkundige staat niet eens heel slecht, alleen voldeed het gebouw niet aan de hedendaagse onderwijsmethoden en standaarden voor bijvoorbeeld Frisse Scholen.
Om daaraan tegemoet te komen, ontwierp het installatietechnisch adviesbureau Dijkoraad, onder leiding van Arjen Velthuis, in het voortraject een specifiek klimaatsysteem voor de school. Dat werd zo ontworpen dat het tegelijk ook voldeed aan het ‘Programma van Eisen’ dat de school vooropstelde. Belangrijke aandachtspunten bij de verbouwing waren naast ruimere lokalen vooral een gezonder binnenklimaat. In de voormalige lokalen werden te hoge CO2-gehaltes gemeten. Goede ventilatie is belangrijk, maar binnen de Nederlandse regelgeving blijkt het steeds moeilijker om natuurlijke ventilatie in de scholen toe te passen. Bij de verbouwing van scholengemeenschap Marianum wordt hiervoor een oplossing van de firma Renson toegepast: het RensonHealthy School Concept, een totaaloplossing voor een gezond binnenklimaat gebaseerd op een combinatie van continue en gecontroleerde basisventilatie én buitenzonwering voor de glasgevels. De toepassing bij het Marianum is voor Renson een eerste proefproject in een Nederlandse school wat betreft natuurlijke luchttoevoer met voorverwarming/-koeling.
Geïntegreerd systeem
De basisventilatie wordt verzorgd door natuurlijke toevoer van verse lucht via zelfregelende roosters boven de ramen; dit is gecombineerd met CO2 en temperatuur estuurde mechanische afvoer van vervuilde lucht via de centrale ventilatie-unit. Doordat het systeem reageert op het gemeten CO2-gehalte en ruimtetemperatuur, wordt er nooit meer geventileerd dan strikt noodzakelijk is. Het systeem verspilt dus ook geen energie. De natuurlijke ventilatie vraagt volgens Renson een minimum aan onderhoud, door het ontbreken van een uitgebreid luchtkanalennet komen geen hoog oplopende kosten voor onderhoud en het vervangen van filters om de hoek: een economisch interessant punt voor een school.
Een bijkomend voordeel is dat de Fixvent ventilatieroosters, waarin ook de doekzonwering vervat zit, mooi geïntegreerd zijn in de ramen. Hier werden die op het RT 72 Reflex raamprofiel van Kawneer gemonteerd. De profielen van dit systeem zijn thermisch onderbroken en uitgevoerd met een speciale, gepatenteerde coating die zorgt voor een verbeterde isolatie. Het esthetische profiel heeft een diepte van slechts 72 mm. Dankzij de slanke raamstijlen wordt optimaal geprofiteerd van het binnenvallende daglicht, wat mee bijdraagt aan een gezonde leef- en leeromgeving. Het RT 72 Reflex systeem van Kawneer is modulair ontworpen en hetFixvent ventilatierooster van Renson sluit hier naadloos op aan. Hierdoor ontstaat een optimale lucht- en waterdichtheid.
Samen met het raam wordt die Fixvent als één systeem tegen het stelkozijn gemonteerd. Na afstemming tussen Renson en kozijnbouwer Gevel Design Beek BV werd speciaal voor dit project een mock-up gemaakt van een Fixvent raamventilatie/doekkast die aan drie zijden voorzien was van een doorlopende verdikte aanslag (gelijk aan het profiel met verborgen waterafvoer) en een doorlopende rubberopname. Hierdoor konden de RensonFixvent en de pui als één geheel gemonteerd worden. Een pilot voor de Nederlandse markt, aangezien de meeste puien ingebouwd worden met een standaard hoeklijn als aanslag over het stelkozijn.
Bij het Marianum werd die Fixvent bovendien gecombineerd met Thermotune voorverwarmingselementen. Die laatste zorgen ervoor dat de toegevoerde lucht voorverwarmd wordt in ruimtes waar behoefte is aan grote toevoerdebieten en waar toch hoge comforteisen worden gesteld. De temperatuur van de binnenkomende lucht kan steeds op minimaal 16˚C worden gehouden. Tijdens warme zomerdagen wordt de binnenkomende lucht dan weer (beperkt) gekoeld.
Doeltreffende ingreep
Bij wijze van test werd één klaslokaal uitgerust met Fixvent in combinatie met Thermotune. In een officieel testrapport blijkt intussen de doeltreffendheid van deze ingreep. Meer nog: de resultaten waren zelfs beter dan verwacht. Er werd dan ook beslist om ook alle andere klaslokalen op dezelfde manier uit te rusten, waarvoor de werken intussen volledig uitgevoerd zijn.
De opdrachtgever en architect wilden daarnaast de oorspronkelijke uitstraling van het gebouw terugbrengen. De gevel uit 1959 bleef behouden en het architectenbureau bracht de aula terug aan de voorzijde van het oudste bouwdeel. De lokalen werden vergroot en gehergroepeerd om ruimte te geven aan de huidige lesmethoden en werkvormen. Ook diverse faciliteiten werden vernieuwd en opnieuw ingedeeld. De gehele verbouwing gebeurde in drie fasen. Met de derde fase begin 2017 achter de rug heeft het Marianumsindsdien een fris, duurzaam en flexibel schoolgebouw.
Dit artikel verschijnt in het aankomende nummer van Stedebouw en Architectuur, thema Scholenbouw.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering
20 nov om 14:38 uurNa het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…
Kampioenen kleuren Duurzame & Gezonde Scholen Congres
19 nov om 16:00 uurMet een sprintende Olympisch kampioen in zijn regenboogtrui op de achtergrond kwamen vorige week de kansen voor…
Themanummer Scholenbouw: inclusief, adaptief en monumentaal
13 nov om 07:30 uurOns nieuwe themanummer Scholenbouw is uit! Met de Architect van het Jaar (De Zwarte Hond: coverstory met Bart…
Scholen als parels in de wijk
8 nov om 13:00 uurBestaat de perfecte school? Dat ligt aan een veelheid van zaken, van visie tot docent, van huisvesting tot…
Congres Scholenbouw: ‘Iedereen kan impact maken’
6 nov om 07:30 uurNog een week en het grote Duurzame & Gezonde Scholen Congres begint in Omnisport Apeldoorn. Met een…
Verduurzamen monumentale schoolgebouwen vergt lange adem, maar het kan wel
28 okt om 07:30 uurSchoolbesturen willen hun vastgoed graag verduurzamen. Maar hoe doe je dat als vastgoedprofessional bij een…
Hoe creëren we gezond onderwijsvastgoed op zieke planeet?
22 okt om 11:00 uurBij scholen-dienstverlener Anculus, hoofdsponsor van het Duurzame & Gezonde Scholen Congres, is de…
3 eeuwen samen in 1 gerenoveerd, monumentaal schoolgebouw
16 okt om 07:30 uurBij Brique Architecten worden vaak en graag maatschappelijke opgaven uitgediept en uitgewerkt. Daaronder…
Reactie toevoegen