12 bekende gevangenissen die een nieuwe functie kregen

1. Alkmaar, gevangenis Schutterswei
De gevangenis Schutterswei in Alkmaar wordt verbouwd tot een luxe hotel. In de voormalige cellen worden zo’n honderd hotelkamers gemaakt. Twee of drie oude cellen worden samengevoegd tot luxe hotelkamer. Rondom het gebouw komen extra parkeerplekken voor gasten en personeel. De beeldbepalende gevangenis sloot in 2009. De Schutterswei was daarna het decor voor de televisieserie Celblok H. Het is de bedoeling dat het hotel eind 2018 opent.

2. Almelo, Huis van Bewaring
Het Huis van Bewaring in Almelo heeft al wat langer een andere functie dan het opsluiten van gevangenen. In 2004 werd de gevangenis gekocht door de huidige eigenaars. Zij gingen zelf wonen in een huis op het terrein en toverden kantoorruimtes en cellen om tot fraaie hotelkamers en -suites. Toeval of niet: het monumentale pand staat sinds dit jaar weer te koop. Maar dan als hotel en niet als gevangenis.

3. Amsterdam, Bijlmerbajes
De vermaarde Bijlmerbajes is één van de bekendste gevangenissen in Nederland. Dit jaar kocht gebieds- en vastgoedontwikkelaar AM het terrein van het Rijksvastgoedbedrijf. Op de locatie komt een nieuwe, autoluwe stadswijk: het Bajes Kwartier. Het terrein en de gebouwen van de Bijlmerbajes waren gewild: maar liefst vijf partijen ontwikkelden gedetailleerde plannen voor de bekende gevangenis.

Een impressie van de nieuwe stadswijk Bijlmer Kwartier. 

4. Amsterdam, gevangenis aan de Havenstraat
Het voormalige Huis van Bewaring aan de Havenstraat in Amsterdam Oud-Zuid wordt verbouwd tot een school. The British School of Amsterdam (BSA) neemt zijn intrek in de oude gevangenis. BSA gaat het monument uit de negentiende eeuw verbouwen tot een school van 13.500 m² voor 1.200 leerlingen van 3 tot 18 jaar.

5. Breda, koepelgevangenis
Net als in Arnhem staat ook de koepelgevangenis van Breda te koop. De gemeente zou vanwege de kosten geen gebruik maken van het aanbod om de gevangenis te kopen. De laatste gevangenen verlieten in 2014 het beeldbepalende pand in het centrum van Breda, daarna huisvestte het monumentale gebouw een tijdlang asielzoekers. Als het aan de gemeente ligt, krijgt de koepelgevangenis na de verkoop een vrijetijdsfunctie. De koepelgevangenis is bekend van de Vier van Breda, vier gedetineerde oorlogsmisdadigers.

6. Haarlem, koepelgevangenis
De koepelgevangenis van Haarlem is de derde koepelgevangenis in Nederland die een herbestemming krijgt. In de voormalige bajes komt een university college. Het wordt een internationale Engelstalige opleiding Liberal Arts & Sciences. De gemeente Haarlem verkocht in februari dit jaar de Koepel aan de stichting Panopticum.

7. Hoogeveen, gevangenis Grittenborgh
De grote gevangenis Grittenborgh in Hoogeveen is in 2014 en 2015 verbouwd tot asielzoekerscentrum. De inrichting stond sinds begin 2014 leeg als gevolg van bezuinigingen bij het ministerie van Veiligheid en Justitie. In het azc kunnen maximaal duizend mensen gehuisvest worden.

8. Leeuwarden, gevangenis Blokhuispoort
Gevangenis De Blokhuispoort in Leeuwarden is al eeuwenlang een gevangenis. Sinds 1580 zaten er criminelen opgesloten achter de tralies. In december 2007 vertrokken de laatste gedetineerden. Toch kan er nog altijd geslapen worden in de bajes in het centrum van de Friese hoofdstad, maar dan in de vorm van een hotelovernachting. Een deel van De Blokhuispoort is omgetoverd tot hotel. In een ander gedeelte zijn plekken voor kunstenaars en volgend jaar vestigt de centrale bibliotheek van Leeuwarden zich in de monumentale gevangenis.

9. Roermond, gevangenis Arresthuis
Het Arresthuis uit 1863 was tot 2006 een gevangenis. In dat jaar verloor het rijksmonument zijn functie. Op een deel van het terrein hebben uitbreidingen uit 1915 plaatsgemaakt voor nieuwbouw. In het Arresthuis zelf zit tegenwoordig een hotel-restaurant.

10. Rotterdam, Noordsingel van PI Rotterdam
In 2012 sloot de Noordsingel van de Penitentiaire Inrichting Rotterdam. Sinds 1866 was het gebouw een gevangenis. Tegenwoordig zitten er woonhuizen, werkplekken en een escape room in het gebouw.

11. Scheveningen, Poortgebouw strafgevangenis
Poortgebouw uit circa 1886 gebouwd in neorenaissance stijl voor de strafgevangenis in Scheveningen door J.F. Metzelaar, bouwmeester voor gerechtsgebouwen en gevangenissen van het departement van Justitie. Het poortgebouw is een kopie van dat van de koepelgevangenis van Breda, door J.F. Metzelaar in 1886 ontworpen.

12. Utrecht, Wolvenplein
De voormalige gevangenis aan het Wolvenplein in de binnenstad van Utrecht heeft sinds de sluiting diverse functies gehad. Het gebouw, daterend uit 1856, doet dienst als café en er zijn werkplekken gerealiseerd voor zzp’ers. Begin 2016 zat er een pop-up museum. Afgelopen zomer werd de binnenplaats van de gevangenis omgetoverd tot een tijdelijk stadsstrand, met toepasselijke naam: Copacabajes.