In ons themanummer Scholenbouw duiken we diep in de realisatie van schoolgebouwen. Van nieuwe business cases tot circulaire doelstellingen en van groene schoolpleinen tot het standaardiseren van scholenbouw met vier uiteenlopende ontwerpen.
Themanummer Scholenbouw: veel variaties voor realisatie
![](/sites/default/files/styles/max_500/public/2023-11/RBS%20%C2%A9%20Aiste%20Rakauskaite_2.jpg?itok=r8hzCFnW)
Dat laatste is het stokpaardje van gasthoofdredacteur Thera Verdam, hoofd Huisvesting van de Stichting voor Katholieke Primair Onderwijs Amersfoort en omstreken (Nijkerk, Soest en Soesterberg; SKOSS-KPOA). Door in samenwerking met architecten van 19 het atelier (Zwolle) te werken met een basisconcept wordt veel geld en tijd bespaard.
![](http://cms.acquire.nl/storage/ckfinder/images/Stedebouw%20%26%20Architectuur/Schema%20innovatief%20concept%2019%20het%20atelier.jpg)
De oplossing is een systeem met flexibele paviljoens en een hart, zoals hierboven afgebeeld. “Zet de vier scholen naast elkaar”, stelt architect Marc Eijkelkamp, “en je ziet goed hoe divers ze zijn geworden. Elke school heeft een heel eigen uitstraling en identiteit en je herkent de eigen schoolvisie die erin doorsijpelt.”
![](http://cms.acquire.nl/storage/ckfinder/images/Stedebouw%20%26%20Architectuur/Kindcentrum%20De%20Kei.jpg)
Naast veel aandacht voor basisscholen, lees je in het magazine ook over twee schitterende projecten van Paul de Ruiter Architects op de terreinen van de Erasmus Universiteit. Vooral de onlangs geopende Rotterdam Business School springt er uit met een heel fraai, energieneutraal ontwerp van Raymond van Sabben, waarin het atrium glorieert (foto boven). Het ontwerp van Paul de Ruiter Architects voor het Rotterdamse Langeveldgebouw (foto onder), met het revolutionaire energieconcept Earth, Wind & Fire, is reden voor adviseur Ryse en bouwer BAM om dieper in te gaan op de aanbesteding.
![Langeveldgebouw Paul de Ruiter Architects](http://cms.acquire.nl/storage/ckfinder/images/Stedebouw%20%26%20Architectuur/Langeveldgebouw%20Paul%20de%20Ruiter%20Architects.jpg)
Architecten kietelen
Wie op een andere manier de realisatie van scholen wil bevorderen, moet luisteren naar Wichert Eikelenboom, die architecten uitdaagt met: “Die moeten misschien eerst even in hun hok blijven zitten. Dat zullen ze niet leuk vinden, maar goed, ik mag ze best even kietelen. We moeten samen kiezen voor een andere aanpak. Dus met elkaar, als opdrachtgever, architect en aannemer, ontwikkel je een school en niet los van elkaar. Het moet een geïntegreerd gebouw worden, toegespitst op de gebruikerseisen van een school. Ik pleit ervoor dat je met een schone lei begint. Als bijvoorbeeld een adviseur eerst in gesprek gaat over het gewenste Programma van Eisen, moet hij of zij het team dwingen om los te komen van het nu. Denk niet over wat je nu hébt, maar over wat je wílt met het oog op de ontwikkeling van het onderwijs over 20, 25 jaar.”
![](http://cms.acquire.nl/storage/ckfinder/images/Stedebouw%20%26%20Architectuur/Kindcentrum%20Hanzewijk%20Kampen.jpg)
Circulair
Een extra drempel wordt tegenwoordig gevormd door de vraag naar duurzame, circulaire gebouwen. Wie die horde wil nemen, moet eens langsgaan in Kampen, waar Sara van Popta (19 het atelier) een uiterst circulair kindcentrum ontwierp (afbeelding boven). Vooral de gemeente koos hier voor ambitieuze doelstellingen. En die leiden tot diverse innovaties, zoals een gevel van onder meer staalslakken, een speciale mortel om bakstenen later makkelijk te kunnen hergebruiken en een enorme reeks andere hergebruikte en biobased materialen.
![](http://cms.acquire.nl/storage/ckfinder/images/Stedebouw%20%26%20Architectuur/Trap4%20Unity%20Preschool%20Studio%20Jia%20Lvqiu%20Photography(1).jpg)
Vergeet ten slotte ook niet het belang van groene schoolpleinen, geniet van de reeks opmerkelijke schitterende trappen die we verzamelde en lees de column van Norbert Schutte en Willem van Genugten, die pleiten voor scherpere eisen op het gebied van de CO2-uitstoot. Niet voor niets gaat het in het voorwoord over het vaak halfzachte gebruik van de term ‘duurzaam’, in de betekenis van ‘levensduur’. Voor greenwashing mag anno 2023 toch geen enkele ruimte of achterdeur meer zijn?
Ontdek ook het door Alwina Tempelman fraai vormgegeven magazine. Abonnees gaan daarvoor naar onze bibliotheek. Neem anders een abonnement en krijg toegang tot al onze uitgaven en themanummers.
Ysbrand Visser
hoofdredacteur Stedebouw & Architectuur
Foto (bovenaan): atrium Rotterdam Business School, Paul de Ruiter Architects (beeld: Aiste Rakauskaite)
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Extra aandacht én 1 miljard nodig voor onderwijshuisvesting
8 sep 2023Het onderwerp onderwijshuisvesting is te lang doorgeschoven, zei Tweede Kamerlid Mariëlle Paul (VVD) afgelopen…
Duurzame & Gezonde Scholen Congres: save the date!
5 sep 2023Over een maand is het al zover: dan is het Duurzame & Gezonde Scholen Congres hét podium voor concrete…
Schoolpleinen vergroenen op Duurzame Dinsdag
5 sep 2023Het is vandaag Duurzame Dinsdag, een mooi moment voor de lancering van het nieuwe scholenprogramma Trees for…
De extreme renovatie van MFA Het Zand
4 sep 2023Vernieuwend ontwerp biedt verzorgingshuis weer toekomst
28 aug 2023Hoe verbouw je een verzorgingshuis, zodat het voldoet aan de wensen en eisen die tegenwoordig en in de toekomst…
Verduurzaming en opwaardering vastgoed centraal tijdens voorjaarsbeurzen 54events
13 jun 2023Innovatiepartnerschap Schoolgebouwen brengt markt in beweging
8 jun 2023Op 11 mei 2023 zijn de bouwconcepten van drie consortia gelanceerd als onderdeel van het Innovatiepartnerschap…
Reactie toevoegen