Het belang van bacteriën in de stedelijke leefomgeving

Veel immuun-gerelateerde ziekten hebben te maken met een verarmde diversiteit van de bacteriën in onze darmen (darmmicrobioom). Daarom heeft verlies van biodiversiteit een directe invloed op ons immuunsysteem, aldus Marco van Es van stichting Bac2nature. Hij is ervan overtuigd dat een gezond dieet én een gezonde leefomgeving hier een veel groter positief effect op hebben dan industriële supplementen. 

Micro-organismen

“Tot 10.000 jaar geleden bestond de mensheid vooral uit jagers en verzamelaars. Toen we ons voor het eerst gingen settelen en gingen boeren, zagen we de eerste veranderingen in ons immuunsysteem. De grootste verandering in ons contact met micro-organismen kwam met de industriële revolutie. Dat had effect op onze voeding en op onze leefomgeving.”

De sterilisatie van voedsel leidde ertoe dat eten en drinken weliswaar beter en langer houdbaar bleven, maar ook dat alle micro-organismen werden gedood in dat proces. “Dat heeft echt tot een grote teruggang in het contact met micro-organismen gezorgd”, stelt Van Es. “Natuurlijk kennen we ook wel andere processen om voedsel te bewaren, denk maar aan fermentatie. Maar in de zin van diversiteit was dit een sterke teruggang.”

Verstedelijking

Ook in onze leefomgeving veranderde het een en ander door de industriële revolutie. “We gingen meer en meer in steden wonen. Er kwam letterlijk meer afstand tussen mens en natuur. Onze huizen werden gebouwd met andere materialen. Je moet je voorstellen dat elk materiaal een eigen set aan bacteriën met zich meebrengt. Vroeger gebruikten we leem en hout, nu kwamen er kunststoffen in onze huizen.”

De verarming van de diversiteit van ons darmmicrobioom nam pas echt een vlucht na de Tweede Wereldoorlog, weet Van Es. “Je ziet dat met name terug in de toename van het aantal mensen met astma en allergieën. Een allergie is niets anders dan ons afweersysteem dat raar reageert op dingen waar het niet op zou moeten reageren. Je ziet de verarming direct terug in onze darmen en in de toename in ziekten die te maken hebben met ons immuunsysteem. Mensen die in Blue Zones leven hebben bijvoorbeeld een veel rijkere darmflora.”

Natuur in de stad

Onze wetenschap is inmiddels al zo ver; kunnen we er niet voor zorgen dat we de ontbrekende micro-organismen zelf toevoegen aan ons voedsel en onze omgeving? “Ja, er zijn stofjes die iets kunnen doen met ons immuunsysteem. Maar het belangrijkste is de diversiteit en dat kan je niet in losse elementjes toevoegen”, weet Van Es. “Een lepeltje grond op je hamburger? Ja, dat zou ons al een heel eind brengen.”

Ook onze leefomgeving kan van grote invloed zijn op onze weerbare gezondheid. “Het is goed voor de mens om nauwer in contact te zijn met de natuur. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat borstvoeding van betere kwaliteit is wanneer vrouwen dichtbij de natuur wonen. En in Finland is onderzoek gedaan bij een kinderdagverblijf. Daar werden letterlijk tegels uit de grond gehaald en groen ervoor in de plaats gezet. Nadat de kinderen een maand lang elke dag een uur buiten hadden gespeeld, bleek dat hun darmflora en weerstand was verbeterd.”

De volledige versie van dit artikel lees je verder in het gratis Biind Magazine, dat volledig in het teken staat van natuurinclusief bouwen.