Uit het magazine
Top 6 revolutionaire tussenzones
Gebouwen die ten dienste staan van de mens; dát is wat Jaap Wiedenhoff, gasthoofdredacteur van deze editie, naar streeft. In deze Top 6 verzamelde hij voorbeelden van gebouwen die dit doen door tussenzones te creëren. Het resultaat: een comfortabeler klimaat, een stimulans voor ontmoeting en een fijnere beleving van de ruimte. Deze lijst staat in willekeurige volgorde: geen project staat boven de andere.
Chinese Academy of Art – Hangzhou, China
Vrij toegankelijke gebouwen, tot en met het dak aan toe. Gebouwd met veel oud bouwmateriaal dat altijd zichtbaar en voelbaar is. De collegezalen, werkruimten en slaapkamers van de studenten zijn niet in afgesloten gebouwen geplaatst, maar hebben een voordeur aan de campus die doorloopt tot in het hoofdgebouw. Open voor het klimaat en in contact met het groen, maar niet zoals veel mensen denken in een fijn gematigd subtropisch klimaat; ’s zomers wordt het hier warmer dan 40 graden en ’s winters kouder dan -5 graden.
Voor mij is deze campus het voorbeeld van bouwen voor mensen en al hun zintuigen en van duurzaam en circulair bouwen, nog voordat iemand in Nederland wist wat dat eigenlijk betekende.
Architecten: Wang Shu en Lu Wenyu
Foto door Jaap Wiedenhoff
Transformatie van 530 woningen – Bordeaux, Frankrijk
Dit project is exemplarisch voor hoe architectenbureau Lacaton Vassal bestaande aannames ter discussie stelde en bewijst dat het anders kan. Door het creëren van free space maakten ze gebouwen waarin extra ruimte ontstond zonder extra kosten. De architecten begrijpen als geen ander dat ruimte om elkaar te ontmoeten en om ergens tussen binnen en buiten te zijn onderschat doch overpriced wordt in onze spreadsheetbenadering. Door in sociale woningbouw met intelligentie en lage kosten tussenruimten te creëren, maken ze micro-ecosystemen waar mensen elkaar, de natuur en het klimaat in prettige, veilige doch niet gecontroleerde omgevingen tegenkomen.
Architecten: Lacaton & Vassal, Druot, Hutin
Foto door Philippe Ruault
Openluchtschool voor het Gezonde Kind – Amsterdam, Nederland
Alleen de naam al: de eerste openluchtschool voor het gezonde kind. Met als achtergrond: wat goed is voor het zwakke (astmatische) kind is zeker goed voor het gezonde kind. Daar hoef je niet veel meer over te zeggen; architect Jan Duiker had gelijk.
Architect: Jan Duiker
Foto via Shutterstock.com
Onderzoekscentrum IBN-DLO – Wageningen, Nederland
Vroege en bijzonder intelligente toepassing van bioclimatic design: een kas in de winter, een bunker in de zomer. ’s Zomers zorgen water en planten in de atria en de aarde (middels een labyrint) voor koeling van de natuurlijke geklimatiseerde kantoren. De atria op het zuiden zorgen ’s winters voor voorverwarming van de lucht. De atria worden gebruikt als echte overgangsruimte tussen binnen en buiten, met als gevolg dat je meer dan 80 procent van het jaar kantoordeuren open ziet staan; niet naar ‘echt’ buiten, maar zeker ook niet binnen.
De laboratoria met zware klimatisering zijn op het noorden gevestigd waar ze veel daglicht maar geen direct zonlicht krijgen. De kantoren liggen aan de oost- en westkant van de zuidgeoriënteerde atria. Maximale dynamiek waar mogelijk voor onderzoekers die regelmatig vanuit het kantoor het veld ingaan.
Vreemd genoeg is het antwoord van veel opdrachtgevers als je dit vertelt: ‘Ja, maar zij zijn het gewend’. Feitelijk zeggen ze daarmee: ‘Wij doen die moeite niet en zijn blij als we ons niet onprettig voelen’. Klinkt voor mij alsof onze gebouwnormen ons behandelen zoals een slechte dokter dat doet: bent u na 5 minuten wandelen al moe, dan adviseer ik u op de bank te blijven zitten.
Architect: Stefan Behnisch
Foto door Frank Ockert
LocHal – Tilburg, Nederland
Prachtig open ontwerp waar gordijnen de klimaatscheidingen vormen. Een slimme en goed doordachte zonering, een moedige opdrachtgever en wat blijkt: mensen vinden het fijn. Open, sociaal en een beetje onvoorspelbaar.
Architect: CIVIC Architects
Foto door Stijn Bollaert via Flickr.com
Brede School Het Dok – Oegstgeest, Nederland
Een van mijn favoriete gebouwen waar ik aan mee heb mogen werken, ontworpen door Paul de Ruiter Architects. Een gebouw gemaakt voor kinderen, niet voor normen. Ja, je hoort de kinderen boven een beetje lopen, het is geen 21 graden, er valt veel licht binnen en met de deuren open waait het ook nog eens. Het aardige is dat dit juist de omstandigheden zijn waarin kinderen beter leren en alerter zijn.
Ons hele lichaam is ingesteld op: is het donker en stabiel, dan moet je slapen. Waarom doen we dit dan juist waar kinderen moeten leren? Soms is logica zo simpel en toch kan domheid zo verschrikkelijk persistent zijn. Ook hier hoor je nog: ‘Ja, dat snap ik wel, maar kunnen we toch niet een beetje een gecontroleerd binnenklimaat krijgen?’ Gelukkig was Jan van Iersel hier niet bang en creëerde hij een sprekend voorbeeld dat helaas nog te weinig wordt gevolgd.
PS: zelfs als je het klimaat wilt controleren, maak het dan niet 21 graden, maar 18 á 19 graden. Dat is de thermoneutrale zone van normaal geklede, stilzittende kinderen. 21 tot 22 graden is die van ongetrainde, luie volwassenen.
Architect: Paul de Ruiter Architects
Foto door Sonia Arrepia