Top 10: van kerk en klooster naar zorgcentrum of woongroep
Op tal van plaatsen in Nederland krijgen voormalige kerkgebouwen en kloosters een andere functie. Na een grondige verbouwing blijken ze ideaal voor kleinschalige zorgprojecten en woongroepen. Yvonne Witter, hoofdredacteur van het platform ZorgSaamWonen, prensenteert haar tien favorieten.
Kloostervelden: van instelling naar gewone wijk
Het voormalig instellingsterrein rond het historisch kloostercomplex Providentia (Sterksel, Brabant) is op initiatief van zorgorganisatie Kempenhaeghe omgevormd tot een woonwijk met voorzieningen als een brasserie, een galerie/atelier, cadeauwinkel, fitness, kinderopvang, moestuinen, wijkboerderij en kunstroute. In de nieuwe woonwijk Kloostervelden wonen 178 cliënten van Kempenhaeghe samen met ongeveer 550 nieuwe buren.
Kloosterkwartier Veghel: hart van Veghel
Het Kloosterkwartier in Veghel is een herbestemming van het terrein van het Zusters Franciscanessen-klooster en het naastgelegen voormalige ziekenhuis. Hier komt nu een mix van wonen, zorg, regulier en bijzonder onderwijs en maatschappelijke activiteiten samen. Diverse organisaties creëren hier met elkaar een sociaal sterke en inclusieve omgeving. Het Kloosterkwartier is een samenwerking tussen Zenzo Maatschappelijk Vastgoed, Area en veel andere partijen.
Landgoed Blom, gastvrije woon- en leefgemeenschap
In Amersfoort wordt het kloosterterrein Landgoed Blom ontwikkeld tot een zorgzame buurt. Het landgoed omvat acht hectare bos, akkers, weilanden, een monumentaal klooster, kloostertuin, kapel en diverse bijgebouwen. Architect AG NOVA, ontwikkelaar Van Wijnen, woningcorporatie Omnia Wonen, zorginstelling Beweging 3.0, sociaal ondernemer Bijzondere Plekken, en Vollmer & Partners (stedenbouwkundigen) werken samen met de zusters van de Congregatie Zusters van Sint Jozef.
Gerarduskerk, plek van ontmoeting
In Gemert is onlangs de transformatie van de Gerarduskerk begonnen. Het moet een plek worden voor wonen, zorg én ontmoeten. Bij de herontwikkeling van de kerk blijft het ontmoeten een centraal thema. Er komen zo'n vijftig appartementen voor één- (of twee-) persoonshuishoudens en de nodige gezamenlijke ruimtes. Over anderhalf jaar is de transformatie van kerk naar woongebouw gereed met behoud van typisch kerkelijke elementen.
Augustanahof: ankerpunt in een zorgzame buurt
De kapel herinnert bewoners en buurtgenoten aan de tijd dat de Augustanahof nog een Lutherse kerk was, gelegen in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer. Sinds 2017 is de kerk in gebruik als woonhof voor jong en oud. 21 bewoners vormen samen een leefgemeenschap, met individuele wooneenheden en met ruimte om elkaar te ontmoeten. Architectenbureau Ponec De Winter ontwierp en begeleidde deze transformatie.
Van oud klooster naar modern woonzorgcentrum
Het gedachtegoed van de zusters is hier niet verdwenen: ook nu biedt het Elisabethklooster zorg en onderwijs. Er is een kinderdagverblijf en woningen voor ouderen. In de brasserie komt iedereen samen: bewoners, bezoekers, bewoners uit de stad. Vrijwilligers runnen het wooncentrum aangevuld met professionele zorg. Uit tekeningen die stammen uit 1875 is gebleken dat de architect Jac. Brecher is.
Dobbelmanklooster: voor jong en oud
Van het voormalige Dobbelmanklooster in Nijmegen, daterend uit 1909, zijn het noviciaat, de bewaarschool, de kapel en het pensionaat bewaard gebleven. Sinds 1990 is er een woongemeenschap gehuisvest in de sociale-huursector. Er wonen nu 35 volwassenen en een aantal kinderen in dit voormalige klooster. Het betreft een van de ‘eerste generatie’ panden van de WBVG (Woningbouwvereniging Gelderland; foto Bernard Smits).
Casa De Pauw, waar ooit gastarbeiders en krakers woonden
Casa de Pauw is een voormalig kloostercomplex in Arnhem. Nu bestaat deze woongemeenschap uit 43 volwassenen en 12 kinderen, die samen 10 verschillende woongroepen vormen. Deze woongroepen leven verspreid in drie verschillende panden: De Villa, Het Klooster en Het Herenhuis. Samen vormen ze een levendige woongemeenschap met diverse werkplaatsen, ateliers en gemeenschappelijke ruimtes (foto Bernard Smits).
Gemeenschappelijk wonen in voormalige kerk
De Rooms-Katholieke Teresiakerk in Apeldoorn, die een tijd leeg stond, wordt door ontwikkelaar Groupius Wonen getransformeerd. Er komen nu nieuwbouwappartementen in voor met name senioren. Kenmerkende elementen van het gebouw zullen bewaard blijven. Er komt verder een grote binnentuin met een moestuin. Toekomstige bewoners gaan meedenken over de invulling en over welke voorzieningen gemeenschappelijk gaan worden. Het idee is dat het gebouw een buurtfunctie krijgt (foto Agnova/Groupius).
Onnakerk Steenwijk
De gereformeerde kerk in Steenwijk was honderd jaar oud toen deze in 2022 werd omgebouwd tot een wooncomplex. Zorginstelling Frion heeft er 39 zorgappartementen gebouwd voor oudere mensen met een verstandelijke beperking. Bij de verbouwing is gelet op brandveiligheid en duurzaamheid. De monumentale buitenkant van de kerk is behouden gebleven. Het complex heeft meerdere ontmoetingsmogelijkheden, doordat er diverse gemeenschappelijke ruimtes zijn. Er is een beleeftuin aangelegd waar bewoners kunnen vertoeven.