Wim Poelman

Wat zijn de belangrijkste drijfveren om te innoveren?

“In antwoord op die vraag: je moet een onderscheid maken tussen individuele en collectieve drijfveren. Van belang is dat deze twee op elkaar zijn afgestemd. Individuele drijfveren kunnen zijn:  persoonlijke ambities en persoonlijke inzichten, maar ook speelt vaak mee: een individuele competitie. Voor innovatie hebben we champions nodig die vanuit een persoonlijke overtuiging doelen nastreven en die anderen kunnen overtuigen zich bij zijn streven aan te sluiten.

Collectieve drijfveren kunnen zijn: het voortbestaan ofwel de ontwikkeling van de onderneming, en competitie op bedrijfsniveau. Het is een misverstand te denken dat creativiteit een kwestie is van individuen. Creativiteit is gebaseerd op associatie en die associatie zal veelal betrekking hebben op kennis die bij verschillende personen aanwezig is. Een belangrijke drijfveren is derhalve de intermenselijke interactie in organisaties waar het kennis betreft.

Bij innovatie onderscheiden we drie soorten kennis: strategische, tactische en operationele kennis.  Strategische kennis is nodig om de koers van de onderneming te bepalen. Een sterke gerichtheid naar buiten is hiervoor nodig om de cruciale signalen op te vangen. Tactische kennis is nodig om de gekozen strategie uit te voeren. Als een bedrijf vanuit strategische overwegingen bijvoorbeeld besluit om Phase Change Materials (PCM’s) te gaan toepassen in bouwelementen, dan moet men in staat zijn deze te kunnen toepassen.

Operationele kennis is nodig bij implementatie van de innovatie. Zo dient men te weten wie de concurrenten zijn en waar je de noodzakelijke grondstoffen kunt kopen. Persoonlijke strategieën dienen aan te sluiten bij collectieve strategieën.

Een essentiële voorwaarde voor innovatie is nieuwsgierigheid van de betrokken individuen. Nieuwsgierigheid staat niet alleen voor alles willen weten, maar ook voor overal vragen bij stellen, gekoppeld aan de alles overkoepelende vraag: ‘kan het ook anders?’. Net zo min als ouders in de opvoeding van kleine kinderen moet het management van een bedrijf deze essentiële vraag niet de kop indrukken, maar juist stimuleren.”

Wat zijn op dit moment de belangrijkste trends in materiaal en productinnovaties?

“De belangrijkste trend voor de toekomst is de integratie van materiaal- en informatietechnologie. Hiermee zal het mogelijk worden de functionaliteit van materialen direct te beïnvloeden en zullen kostbare actoren verdwijnen. Functies die ‘gestuurd’ kunnen worden zijn kleur, transparantie, vorm, beweging reflectievermogen, enzovoort. De bron van deze trends wordt gevormd door de nanotechnologie.

De sleutel tot deze ontwikkeling wordt gevormd door de bereidheid tot samenwerking van industrieel ontwerpers en nanotechnologen. Industrieel ontwerpers zullen moeten aangeven wat zijn nodig hebben en nanotechnologen zullen moeten aangeven wat zij kunnen. Onderzoek in onze leerstoel heeft aangetoond dat deze samenwerking succesvol kan zijn. Samen met nanotechnologen hebben ontwerpers een concept ontwikkeld van een stofzuiger die stofdeeltjes meet en die op basis van die meting de zuigmond van kleur laat veranderen.

Meer gericht op de bouw heeft promovenda Charlotte Lelieveld een systeem ontwikkeld voor vervormende panelen op basis van geheugenmetalen in combinatie met polymeren met vormgeheugen.

Professor Marijn van Warmoeskerken werkt aan het inkjet printen van nanocoatings met diverse functies waaronder reflectie van straling en eenzijdig doorlating van vocht.

Een andere trend is hoeveelheid materiaalgebruik. Functioneel gezien gebruikt de bouw minimaal tweemaal zo veel materiaal dan nodig. Onderzoek in onze leerstoel heeft, bijvoorbeeld, aangetoond dat 50 procent beton bespaard kan worden door toepassing van schuimbeton in de kern van prefab elementen. Volgens professor Mick Eekhout zou de hoeveelheid glas teruggebracht kunnen worden met 50 procent met behoud van dezelfde functionaliteit.”