Vraag 4: Stimuleert het beleid zorggeïntegreerde gebiedsontwikkelingen?

Gerard van Bortel

Voor gebiedsontwikkeling is een lange-termijn visie nodig en een commitment van partijen om zich voor langere tijd aan een gebied te willen verbinden. Ik vrees dat door het scheiden van wonen en zorg en de marktwerking in de zorg de verbondenheid van zorginstellingen aan een wijk of buurt zal afnemen. Woningcorporaties voelen zich bij het ontwikkelen van gebiedsgerichte woonzorgoplossingen vaak alleen staan. Zorginstellingen geven vaak ‘niet thuis’ of zien corporaties vooral als partij waar de exploitatierisico’s  gestald kunnen worden. Door de vastzittende woningmarkt en de heffingen die de overheid corporaties oplegt, neemt de financiële slagkracht van corporaties dramatisch af en neigen zij meer en meer naar een versmalling van hun taakopvatting richting de traditionele verhuuractiviteiten. De wens en mogelijkheid van corporaties om bij gebiedsontwikkeling ook een substantiële bijdrage te leveren aan de integratie van zorg is in de toekomst naar mijn inschatting zeer beperkt.

Daniëlle Harkes

Corporaties kunnen wel denken dat ze daar niet meer van zijn maar van binnenuit komt het vraagstuk van vergrijzing en stijgende zorgbehoefte vanzelf naar ze toe. Steeds meer ouderen zullen door de toenemende extramuralisering in een corporatiewoning blijven wonen, ook als ze zorg nodig hebben. Dat kan alleen als zorg en welzijn in de nabijheid zijn georganiseerd. En dat is dan ook het pakkie aan van de corporatie.

 

René Middelkoop

In principe worden zorggeïntegreerde gebiedsontwikkelingen gestimuleerd met dit beleid. Echter, de stroomversnelling wordt voor een groot deel beperkt door het beleid dat nog maar half geformuleerd is. Wij pleiten al geruime tijd voor heldere kaders op het gebied van zorgvastgoed voor zware langdurige (verpleeghuis en gehandicapten) zorg. Bij het volledig scheiden van wonen en zorg, ontbreekt de kostendrager voor de financiering van de benodigde zorginfrastructuur (voor de sociale sector is dat het geval). Wanneer de nieuwe regering daar helderheid in biedt, kunnen zorgaanbieders en andere spelers hun businessplannen beter gefundeerd opstellen en zullen banken en (vastgoed)beleggers sneller bereid zijn in zorgvastgoed te investeren (en dat tegen een lager rendement). Het huidige beleid biedt nog (te) weinig zekerheden. Hierdoor wordt het risico om te investeren in specifieke ruimten die nodig zijn voor zware zorg en tevens de ontmoetingsruimten zijn voor omliggende zelfstandige (huur of koop) woningen, (te) groot gevonden.

 

Josephine Dries

Het lijkt er soms eerder op dat deze ontwikkeling één van de vele ontwikkelingen en omwentelingen is waardoor zorgorganisaties minder tijd en ruimte hebben om zich met meer gebiedsgerichte zaken bezig te houden. Tegelijkertijd dwingt het hen dit wel te doen: wanneer er extramuraal gewerkt moet worden voor de bewoners van het éigen gebouw’, dan kan dat net zo goed voor andere bewoners in de wijk. Maar dus vooral ten behoeve van de omzet en vaak in concurrentie met andere zorgaanbieders in de wijk. Het dienstenaanbod in de wijk is dan vanuit de bewoner gezien niet altijd even duidelijk. 

Guus Verduijn

Het beleid kan zorg geïntegreerde gebiedsontwikkelingen stimuleren mits daar regie op gevoerd gaat worden.  Hier ligt een rol voor de lokale en regionale overheid. In de aard is de zorgvraag naar functionaliteit en kwantiteit flexibeler dan zorgvastgoed. Dit vraagt om een goede afstemming tussen vraag en aanbod. Deze match moet op regionale schaal plaatsvinden. Hierdoor zijn maatschappelijk ondernemers en marktpartijen in staat de kloof  de korte (zorg) en lange (vastgoed) termijn belangen te overbruggen. 

Daniëlle Harkes

Uit zeer recent onderzoek van prof. George de Kam van de Radboud Universiteit blijkt dat in woonservicegebieden kwetsbare ouderen minder snel achteruitgaan en langer zelfstandig blijven wonen dan ouderen in referentiegebieden. In een woonservicegebied voelen ouderen zich geborgen door de geboden achtervang. Ook de aanwezigheid van voldoende geschikte woningen is van belang. Het is voor het eerst dat effecten van een woonservicegebieden onderzocht zijn en ik vind het mooi dat er een positief resultaat uit het onderzoek komt. Ik denk zelf dat een woonservicegebied zeker niet het enige model is om dit resultaat te halen. De initiatieven die er zijn met buurtzorg, wijk- en buurtgericht werken gaan ook uit van samenwerking tussen verschillende organisaties in een wijk en een belangrijke rol van de zorgverlener die signaleert en verbindt in de wijk. Helemaal enthousiast wordt ik van de initiatieven waarin buurtbewoners zelf de zorg- en dienstverlening gaan organiseren. Ik denk dan aan de zorgcoöperatie Hoogeloon en Elsendorp in Brabant en StadsdorpZuid in Amsterdam. Dat is pas echt Lokale Kracht. Bewoners nemen zelf het heft in handen en de professionals komen in een andere rol. 

 

Josephine Dries

Dit zien wij ook als een belangrijke ontwikkeling. Uiteindelijk gaat het in alle modellen om samenwerking en dan vooral samenwerking met bewoners: echt luisteren naar hen en aansluiten op waar zij het zelf niet meer kunnen is de kern.

 

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.

Bekijk ook de reactie op vraag 1: Veranderingen zorgvastgoed

Bekijk ook de reactie op vraag 2: Betekenis nieuw  beleid

Bekijk ook de reactie op vraag 3: Belemmeringen en succesfactoren