Vraag 2: Welke strategie en waarom.

Helma Born

In krimpgebieden is het belangrijk om programmering van voorzieningen (waaronder natuurlijk zorgvoorzieningen) regionaal af te stemmen. Het is financieel onhaalbaar om in buurgemeenten dezelfde voorzieningen te realiseren of te handhaven. Het is dus noodzakelijk om (een deel van) de zorg regionaal te concentreren en te kiezen waar welke voorziening een plek krijgt. Hierbij is het cruciaal dat elke gemeente wat wint en verliest, zoet en zuur moeten verdeeld worden. Het maken van die keuze vraagt om pijnlijke beslissingen die bestuurders uiteraard niet graag nemen.

Anne-Jo Visser

Gemeenten, provincies, zorgaanbieders, corporaties moeten samen kiezen wat geschikte plekken zijn om zorg aan te bieden. Dat kan op geconcentreerde plekken, maar ook kan ook door de wens van de klant centraal te stellen en daar dan zo flexibel mogelijk mee om te gaan. Belangrijk is dat niet een deel van de partijen krimp gaat bestrijden door bijvoorbeeld nieuwe zorgwoningen te bouwen en tegelijkertijd andere partijen krimp gaan begeleiden door zorgverlening te concentreren. Dan heb je nog wel de huisvesting, maar niet meer het aanbod. Omgekeerd kan natuurlijk ook gebeuren.

Helma Born

Inderdaad, het samenwerken tussen partijen en gezamenlijk programmeren in de regio is zeer belangrijk. In de praktijk blijkt dat gemeenten het erg lastig vinden om over hun gemeentegrenzen te kijken. Het liefst behouden ze uiteraard alle voorzieningen, het daadwerkelijk sluiten van een voorziening is politiek erg lastig. Partijen als provincies, zorgaanbieders en corporaties werken regionaal en kunnen wethouders en gemeenteraden helpen om over hun eigen gemeentegrenzen te kijken en hen overtuigen van de noodzakelijk van politiekgevoelige beslissingen. 

Bauke Tuinstra

Kijk inderdaad over de eigen grenzen heen. Krimp en vergrijzing lijken een plattelandsprobleem. Toch is het niet los te zien van de leefbaarheid van de stad. Er is een trek naar de stad. De stad heeft een verzorgingsgebied voorbij de gemeentegrens. Het platteland kan niet zonder stedelijke voorzieningen. Het belang van een vitaal platteland is dus ook het belang van de stad. Stad en platteland dienen daarom solidair te zijn, ook financieel.

George de Kam

Over solidariteit gesproken. Ik kan me voorstellen dat zorgaanbieders met intramurale voorzieningen eens kijken welke uitruil tussen budgetten voor zorg en voor vastgoed mogelijk is als de NHC wordt ingevoerd, en of zij hiermee unieke kwaliteiten kunnen leveren die mogelijk ook van buiten de regio bewoners trekken.

Helma Born

Een belangrijke vraag is of je nieuwe bewoners aan moet trekken of juist niet. Ook dat moet je op regionale schaal bekijken. In de huidige krimpgebieden is de realiteit dat er weinig nieuwe bewoners komen en dat je je dus vooral moet richten op de huidige bewoners. Vergrijzing in deze krimpgebieden moet je dus begeleiden, die is niet te bestrijden.

Ulrike Weis ten Elsen

Krimp bestrijden is niet mogelijk, daarvoor zijn de oorzaken te complex. In heel Europa daalt het aantal inwoners, daar hebben wij maar beperkt invloed op. Niets doen leidt tot verpaupering wat weer tot snellere krimp en meer verpaupering leidt, een neerwaartse spiraal. Het is naar mijn mening essentieel om krimp te begeleiden. Kwaliteit in plaats van kwantiteit heeft de toekomst. Maar wat zijn deze kwaliteiten dan? Als wij naar de vergrijzing en zorg kijken, zijn de zelfredzaamheid en de sociale contacten voor senioren een belangrijke factor voor een gelukkig leven. Zo lang mogelijk en zo zelfstandig mogelijk in je eigen huis kunnen blijven wonen vergt flexibelere woningbouw.

Bauke Tuinstra

Stoppen met bouwen in gebieden met krimp lijkt logisch, maar is de slechtst denkbare reactie; dit leidt tot een minder aantrekkelijke woonomgeving en tot meer krimp. Nieuwe vormen van gebruik voorkomen kaalslag. Verdunning moet worden gecombineerd met het bieden van gewilde woningen en het verbeteren van de woonomgeving.

Helma Born

Dat klopt, kwaliteit blijven toevoegen is zeer belangrijk om verdere leegloop te voorkomen. Het lastige hier is wie de rekening gaat betalen. Slopen en verdunnen kosten geld. En nieuwe woningen in krimpgebieden leveren hiervoor niet genoeg op. De provincie kan met regionale fondsen de woningbouwprogrammering sturen. Hiervoor hebben ze geld nodig! De vraag is of provincies hiervoor genoeg te besteden hebben en of ook in de toekomst genoeg geld beschikbaar wordt gesteld voor krimpgebieden door de rijksoverheid. 

Bauke Tuinstra

Ouderen van nu zijn niet gelijk aan bejaarden van vroeger. Dit vraagt om andere woonvormen. Door toegenomen gezondheid, mobiliteit en welvaart  kan er zelf gekozen worden voor de woonomgeving en het type zorg. Men is ook gewend en in staat deze keuzes te maken. Door de waardeontwikkeling van eigen woningen is er relatief veel te besteden.

Woongroepen met gelijkgestemden kunnen zelf initiatieven ontwikkelen. Complexen met een sterke identiteit kunnen aantrekkelijk zijn voor ouderen uit deze specifieke groepen èn kunnen de plek waar ze gebouwd worden versterken.

Helma Born

Belangrijk om te beseffen is dat ook de vergrijzing een tijdelijke situatie is. Over 25 jaar is de vergrijzingsgolf grotendeels achter de rug. Denken in tijdelijke maatregelen en flexibele inrichtingen van gebouwen is dan ook belangrijk. 

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.

Bekijk ook de reactie op vraag 1: Sociale samenhang en zorg in krimpgebieden

Bekijk ook de reactie op vraag 3: Welke maatregelen zijn nodig

Bekijk ook de reactie op vraag 4: Nieuwbouw en krimp

Bekijk ook de reactie op vraag 5: Rol in proces