Vraag 2: Waarom bouwen in particulier opdrachtgeverschap?

Erik Hoeflaak

Belangrijke pluspunten zijn: zelf de indeling bepalen (mits het bestemmingsplan daartoe voldoende ruimte geeft) en zelf kunnen bepalen hoe de woning eruit komt te zien. Ook als het gaat om duurzaamheid en functionaliteit kun je eigen accenten leggen.

En wat te denken van het maatschappelijk nut? In Rotterdam zijn zelfbouwers en klussers vooral aan de slag gegaan in achterstandswijken, met de zogeheten ‘klushuizen’. In bijna 100 procent van de gevallen stijgt het resultaat ver boven de kwaliteit van de wijk uit.  

Goedkoper is volgens mij niet de belangrijkste drijfveer. Het investeringsniveau moet wel lager liggen dan de taxatiewaarde van de gerede woning.

Marcel Kastein

Het belangrijkste pluspunt is dat via C/PO per definitie vraaggestuurd wordt gebouwd. Daar heeft het lang aan ontbroken in ons land. Vraaggestuurd bouwen levert doorgaans meer differentiatie en variatie op, meer maatwerk en (in het geval van collectief particulier opdrachtgeverschap) een goedkopere woning (omdat schaalvoordelen worden benut en algemene kosten en rendementsdoelstelling wegvallen).

Bij PO geldt niet dat er ten opzichte van de marktwaarde een grote besparing wordt gerealiseerd. Dat komt omdat gemeenten hun bouwkavels minimaal marktconform verkopen en individuele particulieren doorgaans geen schaalvoordelen kunnen of willen benutten.

Bij CPO geldt ook nog dat er in sociaal-maatschappelijk opzicht voordelen zijn te behalen. Denk bijvoorbeeld aan projecten in herstructureringswijken waar het de opgave is de sociale cohesie te versterken en meer differentiatie aan te brengen.

Over het financiële aspect: kostenbesparing als doel is voor starters een noodzaak (anders kunnen zij geen woning verwerven), voor andere groepen is het mijns inziens eerder een bijkomend voordeel of uitkomst. Bij deze andere groepen kan de nadruk op geheel andere zaken liggen. Met name op specifieke kwaliteiten waarop door de markt niet wordt ingespeeld - denk bijvoorbeeld aan seniorenhuisvesting of initiatieven van bewoners op het gebied van energie/milieu.

Ineke Hulshof

Het grootste voordeel zit in de verminderde kosten voor de gebruiker die zeker 20 procent bespaart door dingen gezamenlijk te  doen. Kosten voor tussenpersonen vallen weg: geen makelaar, geen brochures, geen reclame, geen financier en geen ontwikkelaar; risico's zijn beperkt en verzekeringen worden overbodig.

Door goed samen te werken krijg je bovendien een slimmer plan. Met daarin logische grenzen tussen wat je zelf doet en wat je overlaat aan de deskundigen en tussen wat samen en individueel gebeurt.

In de praktijk blijkt dat het voordeel vaak alsnog in het eigen huis wordt geïnvesteerd en er, met minder, meer wordt gemaakt.

Chris van den Berk

Pluspunten van C/PO? Omdat vraaggestuurd wordt gebouwd, zal er specifiek worden gebouwd. En dat verhoogt de betrokkenheid van bewoners. Ook zal de wijk diverser zijn, veelzijdiger qua programma en architectuur en daarom is zo’n woonwijk ook   levensloopbestendiger.

An Huitzing

Als ik me beperk tot mijn eigen terrein, renovatie, dan zijn er twee voordelen: voor de koper/klusser zelf én voor de gemeente of samenleving.

Voor de koper is het voordeel dat je goedkoper uit bent en een woning krijgt die aansluit bij je woonwensen. De meerderheid van de kluswoningen die in Rotterdam verbouwd zijn door klussers, zijn prachtige woningen geworden met originele oplossingen voor dakterrassen, keukens, badkamers. Een ontwikkelaar verzint dat niet en als hij het verzint wordt het onbetaalbaar. De kwaliteit is dus ook in dat opzicht zeer hoog.

Voordeel voor de samenleving is dat de klushuiskopers zeer gemotiveerde bewoners zijn, actief op sociaal gebied, oplettend als er iets fout gaat in de omgeving. Bovendien zijn zij - in het geval van Rotterdamse klushuizen die door de gemeente onder de marktprijs worden aangeboden - bereid om op plekken te gaan wonen waar andere mensen niet willen wonen. Onze ervaring is dat een gerenoveerd pand op dezelfde locatie in een (voormalige) probleembuurt gewoon niet verkoopt, terwijl een verloederd maar groot pand voor weinig geld als klushuis vrij gemakkelijk van de hand gaat.

Wat betreft het verschil collectief/individueel opdrachtgeverschap, zie je bij klushuizen dat het collectieve een bepaalde groep mensen aantrekt, die het alleen niet gedaan zouden hebben. Samen willen ze de uitdaging aangaan. Anderen kiezen juist weer voor individueel opdrachtgeverschap. Omdat ze hun eigen gang willen gaan en niet van overleggen en gedwongen samenwerken houden.

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.

Bekijk ook de reactie op vraag 1: Tijdelijke verschuiving naar particulier opdrachtgeverschap 

Bekijk ook de reactie op vraag 3: Andere regels particulier opdrachtgeverschap

Bekijk ook de reactie op vraag 4: Ideale proces

Bekijk ook de reactie op vraag 5: Lessons learned en best practices