Vraag 2: Materialen, productietechnieken en constructiemethoden voor nieuwe generatie gevels

Chris Geurts

Ik wil wijzen op de ontwikkeling richting meer en meer composietmaterialen. Vezelversterkte kunststoffen en nieuwe ontwikkelingen in glas zullen tot meer mogelijkheden leiden in vormgeving en functionaliteiten. Een ander mooi voorbeeld dat getoond werd bij Future Façade 4 is 3D printen, waarmee het mogelijk is zeer complexe verbindingen tussen onderdelen te realiseren. Het is ook niet per se zo dat de nieuwe gevel eisen stelt aan de methodieken, maar veel meer dat nieuwe methodieken (vaak van buiten de bouw) kunnen worden ingezet in de geveltechniek.

Paul de Ruiter

Ik zie als basisvoorwaarde voor de gevels van morgen dat ze gemaakt zijn van gerecycled materiaal en ook gerecycled kunnen worden. Daarnaast zorgt geïsoleerd glas dat er zoveel mogelijk daglicht en gecontroleerde zonnewarmte binnen kan komen op het juiste moment, rekening houdend met de seizoenen. De substantie in de spouw van het glas zal steeds meer uit biologisch intelligente materialen bestaan — onzichtbaar voor het oog — met de eigenschap om zonlicht om te zetten in elektriciteit. Op de dichte delen van de gevel zal steeds vaker de natuur worden gefaciliteerd, groene gevels en daken bepalen meer en meer het straatbeeld. 

Bert Lieverse

De toekomstige materialisering ligt in lijn met de noodzaak om een levend gebouwonderdeel te construeren. En dan doel ik niet zozeer op het opnemen van planten en mossen — dat kan natuurlijk ook — maar op het gebruik van hoogwaardige klimaat- en geveltechnologie. Sensoren die impulsen geven aan installaties of aan apparaten met de meest uiteenlopende functies. Bijvoorbeeld het meedraaien van PV-elementen met de beweging van de zon. Het zelf reguleren door kleppen en ramen van de ventilatiestroom. Dus veel elektronica, regeltechniek, sensoren, gevelelementen die kunnen veranderen en aanpassen. Deze hoogwaardige onderdelen worden in industriële omgevingen vervaardigd en geïnstalleerd in het gebouwframe, het casco. Er ontstaat in die zin een splitsing in casco (opgaaf: een statisch constructieve functie) en een dynamische omhullend gevelgebied (functie: het scheppen van een voortdurend optimaal overgangsgebied tussen binnen en buiten).

Ook zal een dergelijk adaptief gebouwonderdeel samengesteld worden uit componenten met een eigen karakteristiek en specifieke eigenschappen. De leeftijden en rendementen van deze componenten verschillen. Door uitwisselbaarheid in het ontwerp mee te nemen is het mogelijk om deze componenten gaan de exploitatie steeds te vervangen door betere, hoog renderende versies.

Tillmann Klein

Ik bevestig de visie van Lieverse. De gevelindustrie bereidt zich op dit moment al voor op het inspelen op deze verandering. Het terrein van de ‘domotics’, automatiseringssystemen in woningen, groeit snel. Wij zullen op dit gebied meer producten en bedrijven zien verschijnen. Er zijn smart concepten nodig om deze taak technisch op te kunnen lossen.

Maar we zullen ook een ontwikkeling aan de materiaalkant waarnemen. Lange tijd konden we vertrouwen op de klassieke bouwmaterialen, zoals baksteen, glas, aluminium, beton en hout. We zien nu al een trend in nieuwe materialen, die de markt inschuiven. Zo hebben bijvoorbeeld textiele materialen en folies (ETFE) zich ontwikkeld van speciale applicaties naar algemeen bekend bouwmateriaal. Denk maar eens aan het Allianz stadion in München, en het Olympisch Zwembad (Water Cube) in Beijing.

Ook vezelversterkte plastics hebben hun weg naar de bouwwereld gevonden. Na de experimenten in jaren ’60 en ‘70 zijn er nu al heel wat bedrijven die zich focussen op productie en ontwikkeling. Wij zullen meer composieten tegenkomen die gebruik maken van slimme materiaalcombinaties. Een sandwichpaneel, hoewel geen nieuwe uitvinding, is een goed voorbeeld. Een lichtgewicht foamlaag in het midden voor isolatie en structurele hoogte wordt beschermd door een duurzaam en sterk afdekmateriaal aan de buitenkant. Ik heb het hier niet over mogelijkheden om te recyclen, maar over een betere prestatie van de bouwcomponent door optimaal materiaalgebruik. Dit is de toekomst.

Nico Kremers jr. 

Ik kijk niet zozeer naar nieuwe materialen. Naar mijn mening wordt de detaillering een van de belangrijkste consequenties van de nieuwe generatie gevels. Wind- en waterdichtheid van de gevel moet niet in gevaar komen. Daarbij zal de thermische scheiding tussen binnen en buiten moeten voldoen aan hogere eisen. Het is zaak om hier bij het ontwerp van een gebouw al rekening mee te houden.

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.