Vraag 2: Belangrijkste beweegredenen?

Daniel Goedbloed

Eigenlijk is het heel simpel. De ruimte is gewoon te waardevol om niet te worden benut door ruimtegebrek in de stad en vraag naar duurzame energiebronnen.

Marc Verheijen

Geld is de belangrijkste drijfveer! Je ziet de milieudiscussie langzaam maar zeker opschuiven van ‘verantwoording en ambitie’ naar ‘marktpositie en geld verdienen’. Innovatie is een unique selling point, een basis om de concurrentiepositie te verbeteren, een manier om geld te verdienen. Typisch Nederlands dat wanneer ‘iets nieuws’ wordt bedacht wat geld op kan leveren, werkelijk iedereen er bovenop springt. De (ongebreidelde) energie die daardoor vrijkomt is nu ook met daken te zien. Iedereen is ermee bezig, van ontwerpers tot producten.

Peter Teeuw

De belangrijkste beweegredenen voor het vergroenen van de daken zijn van economische aard. Maar ook de politiek speelt een belangrijke rol. Het reageren op klimaatveranderingen (klimaatadaptatie) en het afzwakken van de effecten hiervan (mitigatie) geven de doorslag. Dit wordt gewoon een noodzaak. Doordat het bijvoorbeeld vaker zal voorkomen dat heftige regenbuien in relatief kortere tijd voor veel wateroverlast zorgen, moeten er oplossingen komen om deze piekbelasting (van water) tijdelijk te bergen. Begroeide daken, die de pieken afzwakken en bovendien de waterafvoer verminderen, zullen in vergelijking met de alternatieven een relatief goedkope – en dus economisch aantrekkelijke – oplossing zijn. Zeker in de stedelijke gebieden waar ruimte schaars is.

Omdat er vanwege de klimaatadaptatie veel meer ruimte voor oppervlaktewater nodig is – tenminste als we schoon oppervlaktewater willen hebben – wordt de ruimte nog schaarser en zal het dakgebruik toenemen. Het tegengaan van hittestress in steden zal steeds meer onderdeel van de politieke agenda worden. Hierbij is het inzetten van dakbegroeiing, maar ook van witte dakfolies, één van de meest effectieve opties. Immers de hittestress wordt veroorzaakt door de toename van verharding, het dakoppervlak in een stad is een relatief groot potentieel om het verharde oppervlak te verminderen. Ook het tegengaan van de fijnstofproblematiek zal politiek in het voordeel van dakbegroeiing werken.

Matthijs Bourdrez

Door de crisis zijn veel mensen bewuster gaan kiezen voor langetermijninvesteringen. Een groendak wordt ook vaak gezien als een langetermijninvestering, terwijl veel van de voordelen direct merkbaar zijn. Daarnaast hebben steeds meer mensen de behoefte om niet alleen iets voor de natuur in het algemeen te doen, maar vooral voor de natuur direct om zich heen. Als dat zo dicht bij is als je eigen dak wordt het wel heel aantrekkelijk.

Daarbij komt dat de verharde (rand)steden veel baat hebben bij het aanleggen van daken met waterretentie. Neem als voorbeeld Stadsdeel Watergraafsmeer in Amsterdam dat nog eens lager ligt dan de rest van Amsterdam. De Dakdokters zijn onder andere met Waternet en WATERgraafsmeer bezig met het ontwikkelen van waterdragende woningen die decimeters water op het dak kunnen bergen en daarna geleidelijk af laten vloeien naar het riool.

Opvallend is dat mensen meer behoefte lijken te hebben om iets te doen met groen. Dat kunnen planten in het huis zijn, balkons vol met exotisch groen of eetbaar groen in tuinen en bij de BBQ op het dakterras. Het is nu hip om je eigen groente te telen. Die hype zal vast overgaan, maar tegen die tijd wordt het normaal om als kind in de stad ook thuis je eigen experimenteertuin te hebben.

Ronald Schilt

Inderdaad wordt de ruimte schaars en dus zijn we op zoek naar benutting van ruimte die nog niet optimaal is ingezet. Dat is één. Ten tweede zitten we in een energietransitie, en er is meer belangstelling voor een natuurlijk leefomgeving waarin je ook je eigen groente zou kunnen verbouwen.

Maar niet alles kan. De bovenste verdieping van hoge gebouwen leent zich bijvoorbeeld beter voor zonnepanelen, terwijl lager gelegen dakvlakken, die wellicht voor een deel van de dag in schaduw liggen, zich beter lenen voor een terras of een moestuin. Ook kan mee spelen dat uitzicht op een tuin of mos-sedum dak fraaier is dan uitzicht op een dak met zonnepanelen.

Stef Janssen

Drijfveren zijn het te kort aan veilige ontplooiingsruimte en de druk op de openbare ruimte. Mensen gaan op zoek naar creatief dubbel ruimtegebruik met garantie op meerwaardeontwikkeling van hun vastgoed. Maar ze kijken veel verder dan kostengerelateerde parameters. Het gaat vooral ook om het persoonlijke leefcomfort. Ook dat is een belangrijke drijfveer.

De opkomende high risk samenleving dwingt mensen om op eigen erf of in de directe leefomgeving te investeren. De woonconsument kan niet meer rekenen op een overheid die ‘ontzorgt’. Het verdwijnen van objectsubsidies op de woningmarkt en de Nederlandse volkshuisvesting in het bijzonder dwingt de woonconsument om zich aan het begin van de 21e eeuw stap voor stap op te gaan stellen als creatieve woonproducent van zijn eigen woon- en leefcomfort. Mondiale, duurzame ambities komen daarbij niet op de eerste plaats. De niet langer vanzelfsprekende groei van de stads- en wijkeconomie zal mensen dwingen om te denken in vernieuwbouwopties van de bestaande gebouwde omgeving en hun eigen woning in het bijzonder.

Daarnaast dwingt globalisering mensen om te investeren in op menselijke maat te beheren zonne-energieproductie. Nederland zal als een van de eerste landen energie halen uit het water in de gracht, of uit regenwater. Daklandschappen worden daarmee niet alleen de nieuwe waterbron van de 21e eeuw, maar zullen als klimaatmachines ingezet gaan worden als warmte- en koudebron.

In verband met de noodzaak van biodiversificatie van complex ingerichte Nederlandse binnensteden zullen daklandschappen een vooruitstrevende rol gaan spelen als ‘drager’ van de ecologische hoofdstructuur. Daklandschappen zullen worden ingezet voor eco-diensten!

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.

Bekijk ook de reactie op vraag 1: Toekomst daken?

Bekijk ook de reactie op vraag 3: Nodig voor veranderingen?

Bekijk ook de reactie op vraag 4: Belangrijke drempels?