Vraag 1: Tijdelijke verschuiving naar particulier initiatief

Marcel Kastein

De verschuiving naar particulier opdrachtgeverschap, al dan niet collectief, (C/PO) is geen tijdelijk verschijnsel. Het aandeel van zowel PO als CPO zal de komende jaren verder toenemen. Door Deloitte is een onderzoek onder 500 professionals gehouden over de toekomst van gebiedsontwikkelingen. Ook uit dit onderzoek blijkt dat de verhoudingen na het herstel van de economie (in 2014) er structureel anders uitzien met meer ruimte voor C/PO.

Jan Knoop

Burgerinitiatief in de woningbouw (C/PO) lijkt geen tijdelijke tendens. Maar – voeg ik er direct aan toe – C/PO moet z’n plek nog wel bevechten. Overheden en zeker particuliere, individuele bouwers hebben belangstelling voor deze vorm van bouwen. Maar daarmee is niet gezegd dat ontwikkelaars een deel van hun marktaandeel zullen gaan afstaan.

Een van de meest hoopvolle ontwikkelingen is wel dat de (nieuwe) woonconsument steeds meer invloed wil hebben op de toekomstige woning. Consumenten maken steeds meer een bewustere keuze voor het (type) woning dat men wil gaan bewonen en is bereid om er tijd en energie in te steken. Zeker in een markt waar niet langer de aanbieder, maar juist de koper de toon kan zetten, past deze vorm van bouwen.

Een specifieke groep van zelfbouwers die voor het C/PO van belang is, zijn de starters op de woningmarkt. De toegang tot de woningmarkt is voor hen heel moeilijk. Het is niet waarschijnlijk dat die positie op korte termijn zal verbeteren. Zelfbouwen maakt het voor deze groep wel mogelijk om aan een eigen woning te komen. 

Ineke Hulshof

Ik verwacht ook een verdere toename. Misschien wel een spectaculaire toename. Bijvoorbeeld omdat C/PO meer bekendheid krijgt door diverse evenementen die nog dit jaar plaatsvinden. Architectuur Lokaal organiseert op 21 april een slotmanifestatie van het Laboratorium Particulier Opdrachtgeverschap en op de Dag van de Architectuur wordt het thema nader belicht.

Vooral vormen van particulier initiatief met enige gezamenlijke aanpak zullen volgens mij sterk toenemen, ik denk hier vooral aan bouwgroepen die samen vrije kavels gaan ontwikkelen.

Chris van den Berk

De verschuiving naar C/PO stijgt en dat zal de komende jaren nog doorgaan. Steeds meer partijen spelen hierop in, om de boot niet te missen. Maar C/PO heeft z’n grenzen: het past niet op elke plek. C/PO zal een vaste plaats krijgen, maar op een veel kleinere schaal dan we nu zien.

An Huitzing

Ik denk ook dat de verschuiving naar particulier opdrachtgeverschap blijvend is. Mensen drukken erg graag hun eigen stempel op hun woning. Als vroeger iemand een oud huis kocht, ging hij schilderen en behangen; tegenwoordig moet alles totaal gestript worden en komt er een nieuwe inbouw met alle moderne comfort zodat het huis precies past bij wie er gaat wonen. En ook al maakt iedereen een kookeiland, men beschouwt het toch als de eigen individuele wens.

Zo'n individuele woning kun je het beste verkrijgen als je het in eigen beheer doet. Dat geldt – denk ik, het is mijn terrein niet – ook voor nieuwbouw. De tijden kunnen weer veranderen, maar ik denk dat dit niet zo snel weer over gaat.

Sterke individualisering en groot belang hechten aan wonen zijn de achtergronden van deze tendens.

Erik Hoeflaak

Ik verwacht een toename als er aantoonbaar financiële voordelen zijn en wanneer de procedures/regels eenvoudiger worden. Je verbaast je soms over wat de gemeente qua regels oplegt. Bij voorbaat schrikt dat de wel willende (niet professionele) bouwer af.

Reageren op deze discussie? Mail uw reactie naar de redactie van Stedebouw & Architectuur.

Bekijk ook de reactie op vraag 2: Waarom bouwen in particulier opdrachtgeverschap 

Bekijk ook de reactie op vraag 3: Andere spelregels in particulier opdrachtgeverschap  

Bekijk ook de reactie op vraag 4: Ideale proces

Bekijk ook de reactie op vraag 5: Lessons learned en best practices