Voorzieningen en activiteiten in de wijk: wat willen senioren zelf?

Het aantal senioren neemt de komende jaren in Nederland nog toe. Enerzijds door de grootte van de babyboomgeneratie anderzijds door de toenemende levensverwachting. Uit eerder onderzoek is al gebleken dat senioren van nu het liefst zo lang mogelijk zelfstandig willen blijven wonen. Dat neemt niet weg dat zij wel andere eisen gaan stellen aan hun nabije woonomgeving naarmate zij ouder worden. De hoeveelheid vrije tijd neemt toe, als de pensioengerechtigde leeftijd is bereikt, men is mobieler en gezondheidsproblemen gaan gemiddeld op steeds latere leeftijd een rol spelen. Toch worden zorg- en welzijnsvoorzieningen in wijken vaak nog op redelijk traditionele manier ingevuld, zonder echt te kijken naar de doelgroep die er gebruik van gaat maken. USP Marketing Consultancy, Team Wonen, Welzijn & Zorg ondervroeg in augustus 2010 bijna 600 Nederlanders van 55 jaar en ouder over hun wensen ten aanzien van voorzieningen en activiteiten in de wijk via het online panel Deeluwmening.nl.

Sport- en zorgvoorziening voor senioren onbekend of (te) ver weg

De senioren van het online panel is gevraagd hoe men de afstand tot bepaalde voorzieningen ervaart. Een postkantoor of agentschap wordt door 30% als (te) ver ervaren. Maar ook een sportvoorziening, zorg- en welzijnsloket en zorgvoorziening/dagopvang wordt door bijna een kwart van de senioren als (te) ver van huis ervaren. Ook is er grote onbekendheid met de ligging van een zorg- of welzijnsloket waar men terecht kan voor vragen of informatie over zorg en welzijn en de afstand tot een zorgvoorziening/dagopvang. Deze onbekendheid kan ook te maken hebben met het feit dat men er nog geen gebruik van heeft hoeven maken en zich niet verdiept heeft in de ligging.

Bij de beleving van de afstand tot voorzieningen zal ook het belang van de voorzieningen in de nabije omgeving in ogenschouw genomen moeten worden. Zoals uit de volgende figuur blijkt verschillen senioren in de top 3 van belangrijke voorzieningen in de woonomgeving niet met overige leeftijdsgroepen; supermarkt, pinautomaat en overige winkels voor direct levensonderhoud worden het meest belangrijk gevonden. Op nummer 4 komt het gezondheidscentrum, oftewel huisarts, apotheek, fysiotherapie etc. Maar liefst 90% van de ondervraagde senioren vindt het belangrijk dat dit in de nabije omgeving van de woning te vinden is. Een sportvoorziening, dagopvang, buurthuis/wijkcentrum en zorg/welzijnsloket wordt ook nog altijd door ongeveer 1 op de 3 senioren (zeer) belangrijk gevonden in de nabije omgeving. Verder geldt dat hoe ouder men wordt hoe belangrijker men een zorg- en welzijnloket en een dagopvang/zorgvoorziening in de nabije omgeving vindt. Voor alle voorzieningen geldt dat vrouwen het belangrijker vinden in de nabije omgeving dan mannen.

Interesse in sport- en spelactiviteiten binnen

Wanneer gevraagd wordt of men behoefte heeft aan specifieke activiteiten in de omgeving valt op dat een groot deel van de senioren behoefte heeft aan actieve sportbeoefening binnen zoals fitness, gymnastiek, zwemmen of (binnen)tennis. 12% van de senioren zegt hier in de nabije omgeving al gebruik van te maken en nog eens 16% heeft hier behoefte aan. Ook aan de meer passieve sport- en spelactiviteiten binnen heeft 1 op de 5 ondervraagde senioren behoefte (6% maakt er al gebruik van). Dit zijn typisch activiteiten die in een buurthuis of wijkcentrum worden georganiseerd of bij een zorgvoorziening/ dagopvang. Aan alle gevraagde activiteiten is meer behoefte onder vrouwen dan onder mannen. Leeftijd heeft nauwelijks invloed op de behoefte of het huidige gebruik. Wel is er meer behoefte aan de verschillende activiteiten in de nabije omgeving wanneer de respondent of partner ervan minder goed ter been zijn of er al lichamelijke problemen zijn. Men is dan minder mobiel en zoekt activiteiten dichter bij.

Differentiatie in wensen qua invulling

Wanneer gevraagd wordt welke specifieke activiteiten men dan interesse in heeft of al uitvoert blijken er wel grote verschillen te zijn in doelgroepen. Met name geslacht is een onderscheidend element. Vrouwen hebben in het algemeen meer behoefte aan activiteiten in de omgeving, hun voorkeur gaat dan uit naar bingo, gezelschapsspellen en overige kaartspellen. Ook bij mannen zijn kaartspelen zeer populair, net als biljart. De voorkeur van mannen en vrouwen loopt soms zeer sterk uit elkaar, vooral bij biljart, snooker en schaken. Slechts een klein percentage van de respondenten neemt nu al deel aan deze activiteiten. Gemiddeld zegt bijna 50% van de respondenten men wanneer deze activiteit in de nabije omgeving wordt aangeboden hier minimaal één keer per week ulling gebruik van te maken. Ook inkomen, gezinssamenstelling en overig sociaal contact hebben invloed op de behoefte aan activiteiten en de invulling daarvan.

 

Tot slot

Voorgaande resultaten geven een globaal beeld hoe senioren denken over voorzieningen en activiteiten in de buurt. Hoe specifieker naar voorzieningen en activiteiten gevraagd is hoe duidelijker de verschillen naar voren kwamen qua wensen. Dit pleit voor een goede inventarisatie van de wensen per wijk of buurt. Het aanbod van voorzieningen en activiteiten zal afgestemd moeten worden op de bewoners en hun wensen. Deze zijn specifiek en aan verandering onderhevig. Uiteraard spelen bij het realiseren van voorzieningen in de wijk altijd financiën, beschikbare ruimte en de participerende partijen ook een zeer belangrijke rol.