Valkuilen van participatie en het belang van een goed plan bij locatie-ontwikkeling
Valkuilen over participatie bij 221 gemeenten
Met behulp van een enquête is informatie opgehaald bij gemeenten over participatie binnen de omgevingswet. Met 221 reacties uit heel Nederland is een goed beeld gevormd van de behoeften en knelpunten die gemeenten momenteel ervaren.
In een reeks artikelen gaan we in op verschillende aspecten die naar boven zijn gekomen tijdens het onderzoek. In dit eerste artikel komen enkele valkuilen aan bod die volgens de gemeenten vastkleven aan participatie binnen de nieuwe Omgevingswet. Ook vertellen we je hoe een participatieplan jou kan helpen om met deze valkuilen om te gaan.
De top 4 valkuilen waar je rekening mee moet houden!
Dat er onzekerheid heerst over participatie is duidelijk. De enquête geeft een goed inzicht in de valkuilen die gemeenten verbinden aan participatie binnen de Omgevingswet. Het blijkt dat veel gemeenten dezelfde soort valkuilen zien. Benieuwd welke dit allemaal zijn? Bekijk de complete lijst hier. Hieronder lichten wij de vier meest genoemde valkuilen verder toe.
Verwachtingen vs. realiteit
Het scheppen van juiste verwachtingen bij participanten is van groot belang. Een participant kan namelijk verwachten veel invloed te hebben op een project, terwijl dit in de praktijk niet zo blijkt te zijn. Wanneer beide partijen voorafgaand aan een participatieproces al transparant zijn over de verwachtingen, bijvoorbeeld over de mate van invloed van participanten, kan deze valkuil verholpen worden.
Vormvrijheid: verrijkend of belemmerend?
De vormvrijheid van het participatieproces is een belangrijke pijler van het onderdeel participatie binnen de omgevingswet. Dit neemt niet weg dat deze vormvrijheid ook zorgen geeft bij bepaalde gemeenten. Het roept de vraag op of te veel vormvrijheid belemmerend kan zijn voor de uitvoering van de omgevingswet? Sommige gemeenten zullen meer sturing willen bieden aan initiatiefnemers en zijn op zoek naar mogelijkheden om de regie toch nog enigszins in handen te houden. Andere gemeenten willen juist vrijheid aan de initiatiefnemers geven om de participatie naar eigen wens in te vullen. Elke gemeente zal dus anders tegen deze “valkuil'' van vormvrijheid aan kijken.
Versnellen of vertragen
De Omgevingswet zet in op het efficiënter en simpeler maken van de besluitvorming. Dat gemeenten vertraging in de processen zien als een valkuil sluit dan ook niet direct aan op de geest van de Omgevingswet en het doel hiervan. Hoe kan het dat de gemeenten vertraging als enorme valkuil zien terwijl de Omgevingswet bedoeld is om processen te versnellen? Ondanks de participatieprocessen aan de voorkant van het proces kunnen er nog steeds zienswijze ingediend worden aan de achterkant van het proces. Deze combinatie kan ervoor zorgen dat processen lang duren. Het is dus belangrijk om vooral de zienswijze achteraf te voorkomen.
Hoe deskundig is de initiatiefnemer?
Het is voor veel gemeenten een valkuil dat er relatief veel verantwoordelijkheid gelegd kan worden bij de initiatiefnemers. Er bestaat namelijk de mogelijkheid dat een initiatiefnemer maar weinig tot geen kennis heeft van participatie. Gevolg hiervan is dat een participatieproces minder goed wordt uitgevoerd. Deze valkuil houdt ook sterk verband met de eerdere genoemde valkuil; vormvrijheid. Als initiatiefnemers niet of nauwelijks worden gestuurd in hoe ze hun participatie aanpakken, kan dit nadelig zijn voor de verdere ontwikkelingen.
Opstellen goed participatieplan
Hoe kun je als initiatiefnemer nou het beste omgaan met deze veel voorkomende valkuilen? Wij geloven dat een belangrijke eerste stap te vinden is in het tijdig opstellen van een participatieplan. Een duidelijk plan van aanpak en een goede communicatie kunnen al veel zorgen wegnemen. Door vooraf in het plan te communiceren hoe participatie wordt toegepast, kunnen onjuiste verwachtingen voorkomen worden. Wanneer de initiatiefnemer en de belanghebbenden op de hoogte zijn van elkaars verwachtingen, dan kan er een eerlijk proces ontstaan.
Daarnaast is het belangrijk te realiseren dat niet alle gemeenten daadwerkelijk een compleet vormvrije leidraad zullen hanteren. Dit doen ze bijvoorbeeld om initiatiefnemers toch enkele handvaten te bieden. Bij een volledig vorm vrije leidraad biedt het participatieplan houvast voor de initiatiefnemer, de belanghebbenden en de gemeente. Deze houvast zorgt voor duidelijkheid vooraf wat vertraging achteraf tegen kan gaan. Zaak is om bij het opstellen van je participatieplan rekening te houden met de gemeentelijke richtlijnen.
Veel van de genoemde valkuilen in dit artikel zijn dus in te dammen door middel van goede communicatie en een duidelijk plan van aanpak vooraf aan het planproces. Komen jullie dit in de praktijk tegen en willen je hier verder over sparren? Stuur ons dan een berichtje.
What's next: verwachtingen bij indieningsvereisten
In een volgend artikel zullen de indieningsvereisten van een participatiedocument aan bod komen. Wat is noodzakelijk om een goed participatieplan op te stellen en waar wordt een participatiedocument op beoordeeld?
Benieuwd naar de mogelijkheden van onze online tool voor jou?
Wellicht ben je al een stapje verder en kun je wat hulp gebruiken bij een project voor de vastlegging van informatie of het proces. Dan helpen we je graag ook verder met onze tooling.
Meer weten? Vraag een online demo aan.
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Bomen basis van klimaatadaptieve en energievriendelijke stad
31 okt om 07:30 uurVolgens Joris Voeten vormen bomen de basis voor een natuurinclusief, klimaatadaptief en energievriendelijk…
Transformatie: van fabrieksterrein tot cohousinggemeenschap
23 okt om 07:00 uurDe Belgische stad Gent pioniert op het gebied van collectief wonen. Ook kent de stad innovatieve…
Nieuwe studie: bouwen impuls voor stedelijk groen
21 okt om 07:30 uurWat zijn de effecten van verstedelijking op ecosysteemdiensten, zoals groen, koeling en waterretentie, en de…
Lancering nieuw kennisplatform Ruimte voor Bewegen
16 okt om 11:00 uurAcquire kondigt met trots de lancering aan van Ruimte voor Bewegen, een nieuw kennisplatform dat zich richt op…
Dashboard leefomgeving op basis van ‘marktgedragen data’
14 okt om 07:30 uurMet het binnenkort te lanceren Nationaal Dashboard Duurzame Leefomgeving is er een nieuwe tool beschikbaar die…
Met Tweede Groene Ring nieuwe ruimtelijke kansen voor Leiden
9 okt om 07:30 uurOpgaven als de energietransitie, mobiliteit en de enorme woningbouwopgave leggen in elke gemeente een claim op…
Landschapsarchitectuur en beweegvriendelijkheid in Apeldoorn
8 okt om 07:30 uur“Ik heb me altijd gericht op de buitenruimte”, begint landschapsarchitecte Linda Hooijer. “Wat mij aantrok in…
S&A Podcast Luisterlandschap: Gebiedsontwikkeling 4.0
2 okt om 12:00 uurNaast zijn bijdrage als gasthoofdredacteur van het uitgebreide magazine Gebiedsontwikkeling spraken we Gert-…
Reactie toevoegen