Schoolvoorbeelden 'vieren' de buitenlucht binnen en buiten

maandag 17 oktober 2022
timer 3 min

Basisschool De Verwondering in Almere, in 2021aangewezen als duurzaamste gebouw van Nederland. Foto: ORGA Architect

Steeds meer basisscholen stappen af van het stenen, vlakke schoolplein en creëren een natuurlijke oase. Dat is niet alleen duurzaam, klimaatadaptief en een garantie voor speelplezier, maar volgens een Scandinavisch onderzoek ook heel goed voor de motorische ontwikkeling van kinderen. Buitenschoolse opvang Struin in Nijmegen en basisschool De Verwondering in Almere zijn twee schoolvoorbeelden, ontworpen door ORGA architect.

De school van de toekomst 'viert' de buitenlucht en natuur niet alleen buiten, maar ook binnen met biofilische low-tech luchtverversing en veel groen. Dat zorgt voor een aangenaam binnenklimaat met minder fijnstof en CO2 en een prettige luchtvochtigheid.

Onze hersenen zijn geëvolueerd door het verkennen van de natuur. Dat wordt mooi beschreven in het boek Last Child in the Woods van Richard Louv, met als basis een grootschalig onderzoek onder kinderen in Zweden en Noorwegen. Kleintjes die tijdens hun eerste levensjaren op versteende, vlakke speelterreinen hadden gespeeld, werden vergeleken met kinderen die op natuurlijk glooiend en groen terrein hadden gespeeld. Uit het onderzoek bleek dat de kinderen die op meer natuurlijk terrein waren opgegroeid motorisch beter ontwikkeld waren.

Een mooi voorbeeld van zo’n gezonde buitenplek is de buitenschoolse opvang Struin in Nijmegen, dat huist op een groot stuk natuur net over de dijk in de Ooijpolder. Struin verwelkomt haar gastkinderen op een terrein met leer- en ontdekplekjes tussen de bomen en struiken. Hier leren ze omgaan met dieren, planten en materialen uit de natuur.

BSO Struin in Nijmegen
De buitenplaats van BSO De Struin in Nijmegen is een natuurlijk speelterrein met leer- en ontdekplekjes. Foto: ORGA Architect. 

Regen, wind en kou horen bij die natuur en gewapend met goede kleding en schoenen rennen, springen en verkennen de kinderen de speelplaats. Voor echt slecht weer, ontwierp ORGA architect een circulaire, houten schuilgelegenheid. Passend bij de visie van Struin werd deze volledig gebouwd uit natuurlijke materialen. Het low-tech gebouw wordt volledig natuurlijk geventileerd. Struin won eerder de Groene Giraf Award voor meest duurzame buitenschoolse opvang.

Kippen op vegetatiedak

Ook basisschool De Verwondering in Almere, die vorig jaar de Gouden Kikker kreeg als duurzaamste gebouw van Nederland, heeft zo’n bijzondere speelplaats. Hemelwater loopt via een spuwer het plein op en vindt zijn weg door het natuurlijke speelterrein, zodat kinderen naar buiten willen als het regent om met het water te spelen. Op het dak van het laagste cluster, de onderbouw, bevindt zich een openluchtlokaal, deels overdekt en omringd door het vegetatiedak, waarop zelfs kippen lopen. Deze ruimte wordt het hele jaar door gebruikt. Daardoor worden seizoensgebonden veranderingen ervaren. Peter de Boer van Goedgeplant.nl was verantwoordelijk voor het ontwerp van deze buitenruimte.

Luchtkwaliteit

De groengevels binnen en buiten, maar ook de plantenbakken vergroten niet alleen het zicht op groen, maar verbeteren ook de luchtkwaliteit en het zuurstofniveau. Bovendien fungeert het groen ook als een effectieve geluidsbuffer en helpt het de akoestiek in een klaslokaal te regelen.

De grote ramen en reflecterende oppervlakken, tenslotte, optimaliseren de blootstelling aan natuurlijk daglicht en creëren een stimulerende omgeving. Dit komt de concentratie, leersnelheid en het prestatieniveau van de leerlingen ten goede. Daarnaast is er dus natuurlijke ventilatie met luiken in de klaslokalen en een hoog afvoerpunt in het dak van de centrale ruimte. Bovendien werden er enkel gezonde bouwmaterialen zonder lijm of schadelijke vezels gebruikt, wat ook weer een positieve invloed heeft op de luchtkwaliteit.

Biobased bouwen

De biofilische school raakt ook aan het plan 'Een Nieuwe Oogst', waarmee ORGA Architect samen met een aantal andere partijen dit jaar de prijsvraag 'Een Nieuwe Bouwcultuur' won. Daarbij ging het om woningen, maar het idee dat agrariërs natuurlijke bouwgewassen produceren als (isolatie)materiaal voor nieuwe gebouwen kan ook op scholen worden toegepast. Lees ook het interview hierover op deze site met Daan Bruggink; 'Biobased bouwen is niet zo nieuw meer, het innovatieve is het verbinden van de ketens' 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

‘Renoveren eervoller dan nieuwbouw’

16 dec om 07:30 uur

Hoe ontwerp je een nieuw gebouw dat tweehonderd jaar meegaat? Gebruik je dan veel hout en weinig installaties,…

Lees verder »

Een gezond binnenklimaat voor leerlingen Esdal College

13 dec om 07:30 uur

Met de oplevering van het nieuwe Esdal College Borger is dit jaar een karakteristieke, energieneutrale en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Inclusieve schoolgebouwen: wenselijk, maar ook praktisch en betaalbaar?

27 nov om 07:30 uur

Het is een goed en loffelijk streven dat onderwijsgebouwen toegankelijk zijn voor elke deelnemer aan onze…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ontdek de kracht van groenblauwe schoolpleinen tijdens de excursie naar basisschool De Verwondering

20 nov om 14:38 uur

Na het inspirerende Duurzame Gezonde Scholen Congres nodigen we je uit voor een…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kampioenen kleuren Duurzame & Gezonde Scholen Congres

19 nov om 16:00 uur

Met een sprintende Olympisch kampioen in zijn regenboogtrui op de achtergrond kwamen vorige week de kansen voor…

Lees verder »
descriptionArtikel

Themanummer Scholenbouw: inclusief, adaptief en monumentaal

13 nov om 07:30 uur

Ons nieuwe themanummer Scholenbouw is uit! Met de Architect van het Jaar (De Zwarte Hond: coverstory met Bart…

Lees verder »
descriptionArtikel

Scholen als parels in de wijk

8 nov om 13:00 uur

Bestaat de perfecte school? Dat ligt aan een veelheid van zaken, van visie tot docent, van huisvesting tot…

Lees verder »
descriptionArtikel

Congres Scholenbouw: ‘Iedereen kan impact maken’

6 nov om 07:30 uur

Nog een week en het grote Duurzame & Gezonde Scholen Congres begint in Omnisport Apeldoorn. Met een…

Lees verder »