Rijnboutt over veranderende rollen architect, ontwikkelaar en bouwer

De aloude rolverdeling tussen ontwikkelaar, architect en bouwer is onder druk van de crisis vloeibaar geworden. Een architect die zijn oog laat vallen op een leegstaande monumentale fabriek en vervolgens met een goed plan komt, kan het zomaar voor elkaar krijgen dat er iets met die fabriek gebeurt.

 

Ook bouwbedrijven of groepjes particulieren kunnen met zo’n plan op de proppen komen; het hoeft niet per se de ontwikkelaar te zijn die het bedenkt.

Het magazine Nieuwe posities van Rijnboutt brengt deze veranderde wereld scherp en herkenbaar in kaart. De titel raakt precies de kern: posities veranderen, vanzelfsprekendheden zijn er niet meer.

 

Die verandering raakt de rolverdeling, maar ook de bouwopgave zelf. Vanuit de markt is er meer aandacht voor de herbestemming van bestaand vastgoed dan voor nieuwbouw. Dezelfde invalshoek geeft de binnenstedelijke gebiedsontwikkeling meer toekomst dan de ontwikkeling van buitengebieden. Daarbij gelden scherpe randvoorwaarden. Het moet flexibeler, mobieler, energiezuiniger. We moeten beter inspelen op de vraag. Dat lukt alleen als alle disciplines intensief kennis uitwisselen en goed samenwerken.

 

Maar hoe? Wat komt erbij kijken? Wat bepaalt het succes? Acht interviews met sleutelfiguren laten dat in de volle breedte – en in het algemeen met opmerkelijke consensus – zien. De Catalaanse stedenbouwer en architect Joan Busquets ziet ook positieve kanten van de crisis. De crisis dwingt ons opnieuw na te denken over de stad. Zonder een goed begrip van het verleden, zou het ons niet moeten worden toegestaan de toekomst van de stad te ontwerpen, aldus Busquets. Herbestemming, mits in een goede afstemming met de omgeving, kan cultureel erfgoed een schitterende toekomst geven.

 

Duco Stadig, voorzitter van de special force van het Nationaal Programma Herbestemming RCE, verwacht dat herbestemming dé toekomst wordt. En dan niet alleen voor cultureel erfgoed, maar ook voor bijvoorbeeld een groot deel van de leegstaande kantoren en fabrieken in Nederland. Een mooi voorbeeld is de Koninklijke AaBe-fabriek in Tilburg. Dit vervallen rijksmonument krijgt een nieuwe bestemming als woonwinkelcentrum; een nauwe samenwerking van Bouwinvest en Rijnboutt.

Het komt weer aan op vakmanschap, zegt Winfred de Nijs, een ontwikkelende bouwer die veel renovatie- en herbestemmingsprojecten doet. ”Nu het crisis is, kunnen we laten zien dat ontwikkelen een echt vak is.” Ook Peter van der Gugten verwacht veel van de ontmoeting tussen experts. Plannen moeten worden gedeeld door betrokken deskundigen om werkelijkheid te kunnen worden, zegt hij. De Haagse wethouder Peter Smit en ontwikkelaar Gerad Schoenmaker vinden zelfs dat plannen tegenwoordig niet meer ‘van de ontwikkelaar’ of ‘van de gemeente’ moeten zijn, maar van alle belanghebbenden. “Wat geen gezamenlijk project is, zal er nooit komen.”

Dit beeld is ook te zien in Amsterdam bij de herontwikkeling van de C&A-gebouwen aan het Damrak; in Weesp bij de ontwikkelingsvisie van het stationsgebied en in de Haarlemmermeer bij een ontwikkellocatie voor duurzame kantoren, zo blijkt uit de vraaggesprekken met Pierre van Rossum van PMB Amsterdam, Frank van Kessel van Top Vastgoed, Jean van der Hoeven, wethouder Weesp en Fred Kaaij, stadsarchitect Haarlemmermeer.

 

De veranderende verhoudingen vragen van de architect en stedenbouwer om flexibiliteit in de relatie met de opdrachtgever. Dit magazine besteedt daarom ruim aandacht aan Building Information Modeling (BIM). Met deze tool worden gebouwen van meet af aan als een 3D-model getekend en kunnen ontwerpwijzigingen – bijvoorbeeld als gevolg van veranderende wensen van opdrachtgevers gedurende het proces – onmiddellijk in beeld worden gebracht en in alle dimensies op hun consequenties worden beoordeeld. Rijnboutt behoort in Nederland tot de koplopers op dit gebied.

 

 

Meer weten over bouwinnovatie? Bestel hier het themanummer Bouwinnovatie 2012 van Stedebouw & Architectuur. En bestel tevens de Innovatiecatalogus 2012.