Nederlandse kantorenmarkt verder in de problemen

Behalve het aangeboden metrage nam ook het aantal objecten toe, en wel van 3.270 tot 3.520. Aan de vraagkant ging het evenmin goed. Op de zogenoemde vrije markt werd in de eerste zes maanden slechts 386.000 vierkante meter kantoorruimte opgenomen, ofwel een daling van 25 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Eén en ander blijkt uit recente cijfers van NVM Business op basis van informatie die de makelaarsvereniging zelf verzamelt en bijhoudt.

Diemen
De onverwacht grote toename van het aanbod is een belangrijke tegenvaller voor de kantorenmarkt, die toch al wordt geplaagd door een sterk uit balans geraakte vraag- en aanbodverhouding. In Nederland staat nu circa 15,4 procent van de kantorenvoorraad te huur of te koop. Begin van het jaar bedroeg de leegstand ongeveer 14,5 procent. De verruiming van het aantal voor de verhuur en verkoop beschikbare meters kan nagenoeg geheel worden toegeschreven aan het aan de markt komen van vooral bestaande, veelal oudere kantoren.

Voor zover bekend kwam er in de eerste zes maanden van 2012 nauwelijks nieuwbouw bij. Hoewel veel gemeenten in ons land het aanbod zagen toenemen, was de stijging verhoudingsgewijs het grootst in Zaanstad, Helmond, Weesp, Woerden, Den Bosch, Haarlem, Leeuwarden, Gouda en Leiden. Van de vier grote steden ondervond met name Utrecht veel hinder van de verslechterde marktomstandigheden; het aanbod steeg met 13,5 procent. Er waren overigens ook gemeenten waar het aanbod omlaag ging. Die ontwikkeling deed zich onder meer voor in Diemen, Lelystad, Alphen aan den Rijn, Delft, Enschede en Rijswijk. Het meest opvallend was daarbij de gang van zaken in Diemen. Dankzij het onttrekken van enkele grote gebouwen aan de voorraad nam de leegstand met 40 procent af.

Amsterdam positieve uitzondering
De sterke toename van het aanbod is niet de enige factor die de kantorenmarkt parten speelt. Ook de ontwikkelingen aan de vraagzijde baren zorgen. Door de verminderde vraag van onder meer het bank- en verzekeringswezen en de non-profit sector werd in de eerste helft van 2012 slechts 386.000 vierkante meter kantoorruimte opgenomen. Dat is 25 procent minder dan in de eerste zes maanden van 2011, toen nog 514.000 vierkante meter zijn weg naar gebruikers vond. Regionaal gezien ging vooral in Rotterdam de afzet van kantoren flink omlaag.

Ook in Eindhoven, Groningen en Zwolle stelden de verhuurresultaten teleur. De Haarlemmermeer daarentegen slaagde erin om de verhuur van kantoren op peil te houden; er werd net zoveel kantoorruimte verhuurd als in de eerste helft van 2011. Hetzelfde gold voor de kantorenmarkten van Den Haag, Breda en Den Bosch. Amsterdam was de enige stad in ons land waar het transactievolume in 2012 een stijging te zien gaf. Dit was overigens voor een belangrijk deel te danken aan de omvangrijke verhuurtransactie met energiebedrijf Nuon, dat zijn hoofdkantoor in Amsterdam Zuidoost gaat vestigen.

Randstad favoriet bij beleggers
Ondanks de verdere verslechtering van de marktomstandigheden werd het eerste halfjaar van 2012 wel meer in kantoren belegd. Volgens cijfers van NVM Business investeerden beleggers circa 900 miljoen euro in kantoren tegen 425 miljoen euro in de eerste helft van 2011. Daarbij past wel de kanttekening dat de sale-and-leaseback transactie van de High Tech Campus in Eindhoven veel gewicht in de schaal legde met een investeringsvolume van ruim 400 miljoen euro.

Ook de verkoop van twee grootschalige kantorencomplexen op de Amsterdamse Zuidas droeg bij aan het hogere volume. Met uitzondering van de High Tech Campus in Eindhoven hadden de meeste aankopen betrekking op gebouwen in de Randstad, waarbij beleggers een duidelijke voorkeur hadden voor kantoren op eersteklas locaties in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.

De rapportage van NVM Business die aan dit persbericht ten grondslag ligt zal in begin september 2012 worden gepubliceerd.