Microklimaat zorgt voor passieve koeling

Bouwiconen

Het meest inspirerende gebouw van …

Anne Geenen

Bureau: Site Practice (Amsterdam / Mumbai)
Projecten: Hennephof (Nijmegen, kalkhennep), Rural Practices (productielocaties hernieuwbare bouwmaterialen).
Prijzen: Site Practice won twee keer een AD100 Award, werd genomineerd voor de ARC 20 Young Talent Award, won de BNA Next Step Award in 2022 en won in 2023 de prijsvraag voor het Fritz District (transformatie/uitbreiding kantoorgebouw München).

“Tijdens onze studie brachten David Schmidt, mijn compagnon bij Site Practice, en ik een semester door bij de architect Balkrishna Doshi in Ahmedabad in India. In deze periode raakten we geïnspireerd door het land en de manier van (informeel) bouwen, de cultuur, de maakbaarheid en vindingrijkheid. We bezochten in Ahmedabad veel van Doshis gebouwen en die van zijn leermeester Le Corbusier, die Doshis werk sterk heeft beïnvloed.

De op het semester volgende rondreis door India bracht ons in Bangalore, in het zuiden, waar we op een snikhete dag het door Doshi ontworpen Indian Institute of Management (IIM) bezochten. De groene en koele oase van de campus bracht een zeer welkome verlichting van de hitte en de drukte van de stad. We zagen hier duidelijk een andere hand van deze architect; één die afweek van het Corbusiaanse modernisme en die de natuur (letterlijk!) omarmde en veel contextueler verwees naar de omgeving, historie en cultuur van India en de stad Bangalore (ook wel The city of Gardens genoemd).

De campus kenmerkt zich door een schakeling van binnentuinen en gebouwen die in harmonie met de natuur een weelderige ervaring oplevert, als je je door de campus beweegt. Het gebouw zelf lijkt daarbij op de achtergrond te verdwijnen. Het in deze tussenruimtes gecreëerde microklimaat zorgt voor passieve koeling van het gebouw én nodigt uit tot willekeurige ontmoetingen en spontaan gebruik door de studenten. Hoewel het plan orthogonaal en rationeel is opgezet, voelt het totaal niet formeel en waan je je, al meanderend door de campus, eerder in een tuin dan in een gebouw.

Ruim een decennium later runnen we een architectuurbureau in Nederland en India, waar we werken aan zeer verschillende projecten die wat ons betreft veel overeenkomsten hebben met Doshis integrale ontwerpbenadering, die zo goed te zien is in het IIM gebouw.

We werken aan projecten die een vorm van spontaniteit bevatten, waarbij natuur een essentieel element is van het ontwerp, en die bedachtzaam omgaan met de historische, ecologische, culturele en traditionele realiteit van de omgeving én de mensen die deze nieuwe plekken zullen gaan gebruiken.

Eind 2022 wonnen we, samen met ZUS [Zones Urbaines Sensibles], een internationale stedenbouw- en architectuurprijsvraag voor de herontwikkeling van een kolossaal kantoorgebouw van 35.000 m2 in Neuperlach (München) met ons ontwerp Fritz District. Voor deze complexe verduurzamings- en herbestemmingsopgave integreren we goed doordachte en samenhangende oplossingen voor vraagstukken over duurzaamheid, inclusieve woon- en werkomgevingen, bouwbaarheid en natuurinclusiviteit. Zo ontstaat een 75.000 m2 groot stadsdistrict met een mix aan functies en openbare ruimtes, waarbij we zo min mogelijk van het oude gebouw slopen.

We keken heel secuur naar de bestaande constructie en knippen het bestaande gebouw op, zodat er zeven verschillende gebouwen ontstaan, die we verder uitbreiden met uitbouwen, toevoegingen en optoppingen, plus twee nieuwe torens. In combinatie met de tussenruimtes - tuinen, pleinen en parken - die daarbij ontstaan op het maaiveld en op de daken en terrassen, creëren we een driedimensionaal stadsdistrict, waar wonen, werken en recreatie op verschillende momenten naast en door elkaar heen een plek vinden.
Deze samenhangende benadering van ontwerpen is volgens ons de enige manier om de huidige vraagstukken in de architectuur op te lossen. Of, zoals Doshi het erg mooi omschreef in een interview uit 2022: True sustainability is going towards an integral way of life, an integral way of thinking.”

Beeld: ontwerp: BV Doshi; foto: Vinay Panjwani