Lowlander: sfeer- en functioneel licht in één armatuur

dinsdag 7 januari 2020
timer 6 min
In de binnenstad van Groningen is het nieuw armatuur Lowlander toegepast. Deze verlichting, ontwikkeld door Modernista en fabrikant Setga, heeft een dubbele verlichting. Naast de functionele, op straat gerichte verlichting aan de onderzijde heeft de armatuur aan de bovenzijde verlichting die de omgeving van de stad aanlicht. “De ervaringen met de Lowlander zijn prima,” zegt Arjan Kiers, specialist en adviseur Openbare Verlichting (OVL) bij gemeente Groningen.

Kiers is met de stedenbouwkundige van de gemeente op zoek gegaan naar een armatuur dat zowel sfeerbepalend is als functioneel. “Minpunt van ledverlichting is de functionaliteit. De straat onder de armatuur wordt prima verlicht Maar je wilt ook dat de armatuur rondomschijnend is, en gevels aanlicht en de stadsomgeving een bijzonder en sfeervol lichtaccent geeft.  Met monofunctioneel led is dat lastig. Modernista is erin geslaagd om de twee functies in één armatuur te integreren.  De verlichting is functioneel én omgevingsgericht.”

City marketing 

Groningen is bezig om de binnenstad opnieuw in te richten. De openbare verlichting maakt onderdeel uit van de herinrichtingsplannen.  Bij het ontwerp van lichtplannen – ook die in Groningen – kijken ontwerpers en inrichters van de openbare ruimte mee over de schouders van de OVL’er. Want was openbare verlichting voorheen het domein van een lichtspecialist, nu schuiven andere (ontwerpende)disciplines aan. De gehele omgeving wordt inclusief verlichting integraal ontworpen.  Met de verschuiving naar andere disciplines is ook een verschuiving van prioriteiten gaande. Het draait niet meer alleen om functionaliteit, verlichting moet vooral ook sfeerverhogend zijn en routes markeren. Openbare verlichting wordt zo een wezenlijk onderdeel van city marketing.  Het maakt de stad aantrekkelijk.

Pilot 

In het verlichtingsplan voor de binnenstad van Groningen, gecoördineerd door Studio DL, heeft die integrale aanpak geleid tot een keuze voor de Lowlander. Zes armaturen zijn aan spandraden opgehangen in de A-straat, in de Sint Jansstraat hangen er drie. Het betreft een pilotproject. “Als het goed gaat, rollen we straks deze verlichting uit over de gehele binnenstad. Tot nu toe – de armaturen in de A-straat zijn nu een half jaar in gebruik - zijn de ervaringen prima. We zijn nog wel aan het doorontwikkelen. We kijken bijvoorbeeld naar andere lichtintensiteiten van de 2200 Kelvin – een warme, witte kleur met een oranje was - die nu in het bovenste armatuur zit. In smalle straten moet de intensiteit wat gedimpt om inschijning in bovenwoningen te voorkomen, en in brede straten willen we de intensiteit juist verhogen om ook de gevels sfeervol aan te kunnen lichten.”

Lowlander in de Waalsprong 

Lowlander is ook toegepast in de Waalsprong, hét nieuwe stadsdeel van Nijmegen, waar in 2029 ruim een vijfde van alle inwoners van Nijmegen woont. In dit stadsdeel is milieu- en energiebewustzijn een leidend thema met daaruit voortvloeiend de vraag naar energiezuinige, circulaire ledverlichting. Begin maart 2019 heeft het ontwikkelingsbedrijf voor de Waalsprong gekozen voor Lowlander armaturen. Ook in de Waalsprong was de dubbelfunctie van dit armatuur overtuigend en geheel passend bij wat de ontwerpers van dit stadsdeel voor ogen hadden. De Waalsprong kenmerkt zich door verschillende woongebieden met elk een eigen identiteit en een eigen woonsfeer. Arnoud Janson, landschapsarchitect gemeente Nijmegen, had de wens om de verschillende sferen en identiteiten met één familie van armaturen te bedienen. Op sommige plekken moest een verbijzondering mogelijk zijn. Janson zegt het zo: “Voor de Waalsprong waren we op zoek naar armaturen die geschikt zijn voor bijzondere gebieden én die voldoen als standaard armatuur voor de rest van de gemeente. Armaturen uit de Lowlander familie voldoen daaraan, ze zijn passend te maken voor de A-locaties (centrumgebieden) en voor doorsnee woonstraten.” 

Best passende verlichting 

Gerald van Meijgaarden, kwaliteitsbeheerder OVL gemeente Nijmegen, is blij met de inbreng van de landschapsarchitect: “Het is bijzonder bevredigend om met alle belanghebbenden bij de ontwikkeling van een nieuw stadsdeel samen te werken aan de best passende verlichting. Het toepassen van de Lowlander in de Waalsprong door de gemeente Nijmegen is een mooie bekroning op het werk. Het is logisch dat ontwerpers variatie in de verschillende gebieden aan willen brengen. Tegelijkertijd is het vanuit het gezichtspunt van de beheerder belangrijk om te voorkomen dat een wirwar aan armaturen toegepast wordt. Voor de hele stad heeft Nijmegen een standaardpakket. De bestaande armaturen in Nijmegen Noord zijn qua techniek achterhaald. Met de Lowlander serie is de gewenste flexibiliteit weer terug. Het wordt de nieuwe standaard voor de nieuwbouw in Nijmegen Noord én leent zich tevens goed voor andere bijzondere locaties.” 

Wensen delen 

Van Meijgaarden werkte nadrukkelijk mee aan de ontwikkeling van de armatuur: “Ik heb mijn wensen op het gebied van techniek gedeeld met Modernista en het is Setga gelukt om hier op alle fronten aan te voldoen. De eerste Lowlanders zijn geplaatst in de Laauwikstraat in Nijmegen. Ik ben zeer te spreken over het resultaat. In het vierde kwartaal van 2019 zijn de armaturen in de wijk Zuiderveld-West geplaatst.”

Circulariteit 

Een overtuigend argument in Nijmegen was ook de mate van circulariteit van de Lowlander. In 2018 won Nijmegen de prestigieuze prijs European Green Capital of theyear. De gemeente is de afgelopen jaren streng gaan letten op de herkomst van materialen, de milieukosten van producten voor de buitenruimte, de levensduur en de circulariteit. Bij het ontwerp van de armatuur Lowlander is de gemeente door Setga uitvoerig geconsulteerd over de criteria waar producten in de buitenruimte aan moeten voldoen. Dit heeft geresulteerd in een modulair armatuur en in afspraken met alle toeleveranciers over de terugname van het product bij het einde van de levensduur.

Andere landen enthousiast 

Lowlander, een product van co-creatie met Nederlandse lichtexperts en professionals,vormt een perfecte aanvulling op het reeds bestaande productenpakket van Setga. Deze armaturenfabrikantervaart in haar contacten met andere landen dat de Nederlandse manier van denken over licht vooruitstrevend en intelligent is. Het kostSetga dan ook weinig moeite om wereldsteden als Barcelona en Qatar enthousiast te krijgen voor de Lowlander.   


Dit artikel is verschenen in de Innovatiecatalogus 2020. Lees meer van de Innovatiecatalogus in onze bibliotheek. 

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
Lowlander: sfeer- en functioneel licht in één armatuur

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

OVL Awards voor innovaties openbare verlichting

11 okt om 07:00 uur

Welke ideeën leveren een aantoonbare bijdrage aan de professionaliteit, effectiviteit en/of kwaliteit van het…

Lees verder »
descriptionArtikel

Pleidooi nieuwe bouwcultuur tijdens ARCHITECT@WORK

3 okt om 07:30 uur

Tijdens de tweedaagse beurs ARCHITECT@WORK werd in diverse lezingen een beeld geschetst van de nieuwe…

Lees verder »
descriptionArtikel

Amsterdam behoort tot top 20 smart cities

11 sep om 07:30 uur

Op de jaarlijkse internationale ranglijst van steden op basis van hun economische, technologische en humane…

Lees verder »
descriptionArtikel

Ethiek van kunstmatige intelligentie in openbare ruimte

27 aug om 07:30 uur

Kunstmatige intelligentie - artificial intelligence (AI) - wordt al langer toegepast als belangrijk hulpmiddel…

Lees verder »
descriptionArtikel

Podcast: kunstmatige intelligentie in de bouwsector

21 aug om 08:30 uur

Welke rol speelt kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI) in de bouw en hoe gaat AI de toekomst…

Lees verder »
descriptionArtikel

Toekomstbestendig bouwen: slim, duurzaam en betaalbaar

30 mei om 07:30 uur

Martin Huiskes is architect en partner bij LKSVDD architecten. Het bureau richt zich op het maken van ‘…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kun je vernieuwen door het verleden te omarmen?

17 apr om 07:30 uur

Tijdens het nieuwe kunst- en architectuurfestival Cherish or Destroy luidt de centrale vraag: in hoeverre moet…

Lees verder »
descriptionArtikel

Blue zones bieden een wenkend perspectief

3 apr om 07:30 uur

Blue zones zijn plekken in de wereld waar mensen relatief lang en gelukkig leven. “Blue zones bestaan overal,…

Lees verder »