10 innovaties die het gaan maken in 2025

Net als Niels Rood zal ik er ook weleens naast zitten, maar … soms is het goed om alle mitsen en maren aan de kant te schuiven en met een positieve bril naar de wereld te kijken. Bij een aantal innovaties voel je dat een doorbraak echt voor de deur staat, voor de andere geldt misschien dat mijn voorspelling een selffulfilling prophecy blijkt te zijn. Hierbij mijn reis van innovaties rondom warmte naar netcongestie, en via onze natuur naar meer sociale aspecten van onze energietransitie. (Disclaimer: ik noem telkens bedrijven of instanties die hieraan bijdragen, met het gevaar dat ik er ook een aantal oversla.)

1 Cv als transportmedium

Er is een aantal slimme bedrijven die de potentie van het centrale verwarmingssysteem (cv) in huizen gebruiken voor andere toepassingen. Net zoals we de telefoonlijn zijn gaan inzetten voor internet, terwijl je ook nog gewoon kunt bellen, kun je het cv-systeem gebruiken voor het transport van warmte of koude. Voorbeelden hiervan zijn een warmtepompboiler die warmte uit cv-leidingen haalt en aircosystemen die warmte via deze leidingen afvoeren. Dat alles levert extra installatiegemak en minder leidingwerk op. Ook word je hierdoor veel flexibeler in het plaatsen van deze systemen, omdat de cv-leiding nooit ver uit de buurt is.

Quatt Chill (foto boven), Nibe, Adler, Auer Edel Eau

2 Mini-warmtenetten

Nu de uitrol van grootschalige warmtenetten voorlopig op zijn gat ligt, gaan bewonerscollectieven en woningcorporaties op zoek naar alternatieven. De afgelopen tijd zijn verschillende oplossingen ontstaan voor het realiseren van kleine warmtenetten met twintig tot honderd aansluitingen. Dit gaat om uitwisselingsnetten die geschikt zijn om een grote verscheidenheid van lage-temperatuurbronnen te gebruiken als bron van warmte. Ik verwacht niet alleen dat de toepassing van deze systemen in 2025 een grote vlucht zal nemen, maar ook dat volgend jaar geëxperimenteerd gaat worden met een glasvezel-achtige aanpak. Doordat de aanlegkosten van deze netten lager zijn, kan het net al worden aangelegd nog voordat de aansluitingen zijn gerealiseerd.

Uiteigenbodem.nl, Itho Daalderop, De Warmtemaatschappij

3 Koppeling warmteopslag en dynamische energieprijzen

Afgelopen jaar ging het aantal verkochte thuisbatterijen door het plafond. De systemen worden gebruikt om te profiteren van dynamische energieprijzen. De vraag is hoe lang dit interessant is, want nu al blijkt dat de systemen lokaal voor extra problemen zorgen op het elektriciteitsnet. De 2.0 versie van deze systemen gebruiken opslag in de vorm van warmte, die vervolgens kan worden gebruikt in de vorm van warm tapwater. Deze vorm van opslag leidt niet tot onbalans en helpt ook nog eens om een woning gasloos te maken.

Newton Energy Storage, Flamco Flextherm

4 Buurtbatterij

Het kan niemand ontgaan zijn dat we last hebben van files op ons elektriciteitsnet. Het vorige item raakte hier al aan en laat zien hoe individuele oplossingen hierop een positief of negatief effect kunnen hebben. Uit onderzoek blijkt dat batterijsystemen op wijkniveau een nog effectievere oplossing zijn. Dit is echter nog niet van de grond gekomen, doordat er voor deze collectieve systemen juridische knelpunten zijn. Naar verwachting zullen deze problemen komend jaar zijn opgelost, waardoor de grootschalige toepassing van buurtbatterijen - op basis van flowbatterij-technologie - kan worden gerealiseerd. Hierbij kunnen we leren van Californië, waar dit al in de praktijk is gerealiseerd.

Elestor, Redox Storage Solutions

5 Slim stuurbare warmtepompen

Als laatste oplossing rond netcongestie wil ik het nog hebben over de warmtepomp. Netbeheerders maken zich zorgen dat het toenemende aantal warmtepompen de netcongestie zal gaan versterken. Dit lijkt grotendeels onterecht. Ten eerste omdat de gelijktijdige piekbelasting van warmtepompen in goed geïsoleerde woningen in de praktijk veel lager ligt dan nu theoretisch wordt aangenomen. Maar het tweede punt is misschien nog wel belangrijker: er zitten innovaties aan te komen om warmtepompen steeds beter stuurbaar te maken. Naast de bediening via de thermostaat kan slim worden gestuurd. De warmtepomp anticipeert dan op de toekomst. Bijvoorbeeld op basis van de weersverwachting, het verwachte gebruik en de verwachte pieken op het elektriciteitsnet.

Veel aanbieders

6 Milieu-impact van materialen

De milieu-impact van gebruikte materialen is inmiddels een vast onderdeel geworden in de keuzes voor het verduurzamen van gebouwen. Ondanks dat de nieuwe, verbeterde MPG-norm een half jaar is uitgesteld, zoeken gebouweigenaren wel naar oplossingen met een lage voetafdruk. Ik voorspel dat hierdoor in 2025 steeds meer volwassen alternatieven beschikbaar komen voor (isolatie-) materialen met een hoge milieu-impact. Aangezien deze alternatieven over het algemeen ook fijner verwerkbaar zijn (zonder handschoenen, stofmaskers en dergelijke), wordt het hierdoor ook makkelijker voor uitvoerende partijen om mensen te vinden. Én het draagt vaak bij aan een prettiger binnenklimaat. Een duidelijk voorbeeld van een win-win-win die dus zeker gaat vliegen.

Wisebrick, GreenInclusive, Isovlas, Hemkor, Dunagro, Fouragehandel Verhoeven

7 Natuurinclusief

Afgelopen jaar bleek ineens dat de beschermde diersoorten die rond onze gebouwen leven een obstakel vormen voor de verduurzaming. Met name vleermuizen stortten onze isolatieopgave in een diepe crisis. Met een slimme combinatie van soortenmanagementplannen (SMP’s) en detectie van vleermuizen door eDNA kan spouwmuurisolatie volgend jaar weer op volle kracht vooruit. Maar wees gewaarschuwd, dit was pas de eerste kanarie in de kolenmijn. De biodiversiteitscrisis komt hard op ons af. Sinds 1900 is de biodiversiteit in Nederland met 25 procent afgenomen. De geesten lijken rijp om hieraan echt wat te gaan doen. Mensen creëren massaal egelverblijven en harken hun tuin iets minder netjes aan. Ook bedrijven die hiermee bezig zijn, ontstijgen inmiddels het geitenwollensokken- stadium en worden mainstream. Ik voorspel dan ook dat deze trend komend jaar positief gaat worden omgekeerd: van voorkomen dat beschermde diersoorten worden verstoord, naar zorgen dat dieren rond de woning een fijne plek vinden. En dan zal blijken dat de natuur ons veel te bieden heeft, óók voor het warm en vooral ook koel houden van onze woningen.

ROEF, KAN Bouwen, The Urban Woods, FRAAI Architecten

8 Airconditioning > zonwering

Met waarschijnlijk weer een hete zomer op komst, zal de verkoop van airconditioning weer een vlucht nemen. Dat klinkt als een slecht onderwerp in een verhaal over innovaties voor een duurzame gebouwde omgeving en helaas is dat het ook. Maar er is hoop. Veel mensen die de afgelopen jaren zo’n unit hebben aangeschaft, ervaren dat de energiekosten erg hoog zijn. Daarnaast blijkt dat zonwering veel effectiever is voor het buiten houden van de hitte. Naast bestaande oplossingen, zoals luiken en luifels, voorspel ik dat er slimme alternatieven komen, zoals verwijderbare raamfolies, schakelbaar glas en zelfsturende, onderhoudsvriendelijke buitenzonweringsystemen.

VideowindoW, Degalux

9 Financieringsconcepten

De financiële wereld gaat een aanjager worden voor de verduurzaming van gebouwen. Zowel voor woningen als commercieel vastgoed. Vanuit de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de implementatie van de Energy Performance of Buildings Directive (EPBD iv) krijgt het verduurzamen van hypotheekportefeuilles hoge prioriteit. De financiële sector gaat een actieve rol spelen om klanten te ondersteunen in de verduurzaming van hun gebouwen en bij het zoeken van slimme oplossingen om financiering eenvoudiger te maken. Bijvoorbeeld door hoge kosten voor advies en notaris te vermijden.

ING, Rabobank, CBRE

10 Slimme ontzorgingsconcepten

De energieloketten van gemeenten schieten met hagel. Iedereen herkent de brieven over inkoopacties voor spouwisolatie, zonnepanelen en warmtepompen. De mensen die hierdoor in beweging komen hebben hun huis inmiddels wel verduurzaamd. Dus energieloketten zullen moeten komen met een slimmere aanpak die ook de volgende groep over de streep trekt. Wees dus niet verbaasd wanneer je te maken krijgt met een persoonlijke aanpak, gebaseerd op betrouwbare data, ondersteund door AI en gecombineerd met een echt goed aanbod, waardoor je plots de trotse eigenaar bent van een energiezuinige woning.

Winst Uit Je Woning, Regionaal Energie Loket, Klimaatroute, Duurzaam Bouwloket

Tekst: Guus Mulder, TKI Urban Energy