HvA betrekt uiterst duurzaam Jakoba Mulderhuis

donderdag 1 september 2022

Foto door Sebastian van Damme

De Hogeschool van Amsterdam (HvA) heeft haar meest duurzame onderwijsgebouw in gebruik genomen. Het Jakoba Mulderhuis aan het Rhijnspoorplein is het slotstuk van de Amstelcampus, gelegen aan de Wibautstraat. Het pand biedt plaats aan zo’n 6.000 tot 7.000 studenten van de faculteit Techniek en omvat ca. 25.000 m2 aan onderwijsprogramma.

Stedenbouwkundige inpassing Amstelcampus

Het Jakoba Mulderhuis bevindt zich op de hoek van de Wibautstraat en de Mauritskade, op de rand van de historische binnenstad aan de Singelgracht. Het gebouw vormt samen met het monumentale Benno Premselahuis aan de overzijde van de Wibautstraat een toegangspoort tot de stad. Samen met een hoog bouwelement aan de overzijde ontstaat een monumentaliteit die de bouwkundige elementen in de omgeving met elkaar verbindt. Het gebouwvolume bestaat uit een slanke toren (54 meter, 13 lagen) en een laag bouwblok (33 meter, 6 lagen) aan de Mauritskade. Door een verruiming van de Wibautstraat ontstaat een overtuigende stedelijke entree.

Pi de Bruijn, architect en partner van de Architekten Cie
“Met de bouw van het Jakoba Mulderhuis en de poortfunctie die daardoor ontstaat, wordt de Wibautas stedenbouwkundig gestructureerd en krijgt Amsterdam hier een nieuw gezicht.”

Flexibel maakt toekomstbestendig

Oud HvA bouwkunde studenten Marc Koehler (Marc Koehler Architects) en Nanne de Ru (Powerhouse Company) werkten samen aan het ontwerp van het Jakoba Mulderhuis en betrokken in 2014 de Architekten Cie. bij het ontwerpteam. Het resultaat is een duurzaam, flexibel onderwijsgebouw met een open karakter, state of the art voorzieningen en volledig toegespitst op de rijke leeromgeving. Hier komen onderwijs, onderzoek, beroepspraktijk en buurt samen.

Jakoba Mulderhuis
Foto door Sebastian van Damme

Vanuit alle aanzichten is er een patroon te zien dat van links naar rechts omhoog beweegt. Voor studenten een verwijzing naar vooruitgang en ontwikkeling. De prefab-gevel is steigerloos gemonteerd en volgens de passief bouwen principes afgewerkt met gerecycled aluminium kozijnen en natuursteen. De kleur van de Jura natuursteen is gelijk aan het naast gelegen Theo Thijssenhuis en creëert zo harmonie met de omgeving en versterkt het monumentale, toekomstbestendige karakter. Door de open structuur is iedere verdieping in het gebouw flexibel indeelbaar. Per gevel is er gevarieerd in open en gesloten delen, afgestemd op de oriëntatie, het uitzicht en de zonbelasting.

Atrium als verbinder

Een imposant atrium verbindt het Jakoba Mulderhuis met het naastgelegen Theo Thijssenhuis, dat tijdens de bouwfase in gebruik bleef. Alle verdiepingen komen uit op het atrium en hebben open terrassen, waar studenten aan hun projecten kunnen werken. Het atrium zorgt voor een open karakter met veel natuurlijk daglicht. De architecten willen hiermee een nieuw publiek domein creëren als theatrale ruimte voor grote events en exposities op de begane grond en als gestapelde podia waar de studenten van verschillende kennisgebieden elkaar ontmoeten. Het atrium met de opgaande theatrale terrassen zorgt ervoor dat studenten van verdieping naar verdieping ‘hoppen’ en zo onderweg geïnspireerd worden door de projecten waar anderen mee bezig zijn.

Atrium Jakoba Mulderhuis
Foto door Sebastian van Damme

Projectruimtes worden gefaciliteerd in de vorm van studio’s waar alle noodzakelijke methodiek, expertise, machines en kennis aanwezig is. Deze negen studio’s, zoals bijvoorbeeld voor sensortechniek, BIM & virtual reality of energietransitie, zijn verspreid door het hele gebouw. Op deze manier ontstaan verrassende innovaties, waarmee de HvA kan bijdragen aan de oplossing van vraagstukken van de toekomst.

Marc Koehler, architect en oprichter van Marc Koehler Architects
“Het originele plan was één gebouw dat met een steeg gescheiden werd van het Theo Thijssenhuis. In ons ontwerp deelden we het gebouw op in hoog- en laagbouw, haalden we de steeg weg en creëerden we een atrium als verbindend element. Eigenlijk best brutaal om het originele idee zo te veranderen.”

Grenzeloos ontmoeten en inspireren

Het gebouw is toegespitst op een onderwijsvisie waarbij er meer projectmatig wordt gewerkt, er minder hoorcolleges zijn en studenten werken in communities. In de laagbouw, die bestaat uit labs en mixed zones, werkt de Community of Practicioners van derde- en vierdejaars studenten. In de hoogbouw, met voornamelijk leslokalen, is plaats voor de Community of Learners met eerste- en tweedejaars studenten. De ambitie om verschillende disciplines bij elkaar te brengen, samen te laten werken en elkaar te inspireren hebben Ex Interiors en Studio Groen+Schild vertaald in een interieurontwerp. Dit interieurontwerp is ontstaan vanuit de behoefte naar een vernieuwend onderwijsconcept waar synergie, samenwerking, zelfstudie en innovatie worden gestimuleerd. Samen met de grondlegger en visionair van het huidige gedachtengoed Gerard van Haarlem - in memoriam - is er een open community building ontstaan met verbinding naar de stad. Door open ateliers, flexibele interieurelementen en een eenduidig kleurenpakket op de verdiepingen van grijs, zwart en felle kleuraccenten, is er een connectie ontstaan tussen ‘tech & touch’.

‘Blended learning’

Door de flexibele opzet met grote overspanningen tussen de kolommen, verplaatsbare binnenwanden en slimme installaties kan het interieur eenvoudig worden aangepast aan veranderende opvattingen over studeren en lesgeven. Docenten kunnen ruimtes aanpassen met een mix aan leervormen en ruimtelijke opstellingen, zoals groepswerk aan tafeleilanden, leslokalen, labs, concentratieplekken en ontmoetingsplekken; het zogenaamde ‘blended learning’. De architecten zijn de eerste generatie afstudeerders van de HvA die met projectgestuurd onderwijs zijn opgeleid in het voormalige gebouw de Leeuwenburg en hebben hun positieve ervaringen met blended learning maximaal in het nieuwe ontwerp tot uiting gebracht.

Stefan Prins, architect en partner van Powerhouse Company
“Het ontwerp is bedacht vanuit de toekomstige gebruikers van de Faculteit Techniek. Het Jakoba Mulderhuis is ontworpen als ‘lesstof’door bouwkundige oplossingen zichtbaar te maken. Het open karakter bevordert op een natuurlijke manier kennisdeling. Het is echt een showcase van techniek.”

Bruggen Jakoba Mulderhuis
Foto door Sebastian van Damme

Default duurzaam

De visie op een duurzaam gebouw is gestoeld op hergebruik, het minimaliseren van verbruik, gebruik van duurzame energie en een duurzame uitvoering van de bouw. De flexibele structuur maakt het Jakoba Mulderhuis ook toekomstbestendig op langere termijn. Het gebouw kan relatief eenvoudig naar andere functies transformeren doordat de hoogbouw en laagbouw los van elkaar kunnen functioneren. Het ontwerp behaalde in 2014 een BREEAM Excellent score van 76,22%, de één na hoogste certificering voor een duurzaam ontwerp. Het gebouw heeft inmiddels een energielabel van A++.

Door het atrium wordt er gebruik gemaakt van passieve zonne-energie en het natuurlijke daglicht creëert een zeer comfortabele en gezonde werkomgeving en bespaart bovendien aanzienlijk op elektriciteit. Op het dak ligt een groen dak met ruimte voor flora & fauna en zonnepanelen met een gemiddelde opwekking van 34.000 kWh. Op hoogte zijn er nestvoorzieningen aangebracht voor gierzwaluwen en vleermuizen. Het gebouw is aangesloten op een WKO en maakt gebruik van submetering. Zo is real time inzichtelijk wat het verbruik is per verdieping.

Bijna 25% van het losse meubilair is hergebruikt. Slimme toiletgroepen besparen zo’n 30% water en de ledverlichting in het gebouw reageert op zonlicht en aanwezigheid. Op iedere verdieping is een Join the Pipe watertappunt voor schoon drinkwater te vinden, wat indirect weer bijdraagt aan schoon drinkwater in armere landen.

Interieur Jakoba Mulderhuis
Foto door Sebastian van Damme

Paperless design

Het Jakoba Mulderhuis is een van de eerste projecten in Nederland dat is aanbesteed op basis van Building Information Modelling (BIM). Het bestek is in zijn geheel digitaal verstrekt en het digitale model was de basis van het contract. Een sterk staaltje ‘paperless design’. In het licht van het lange ontwerpproces gaf BIM de flexibiliteit om wijzigingen relatief snel door te voeren en voor iedereen zichtbaar te maken. Alle achterliggende informatie ging mee in vorming van het ontwerp. Zo werden tijd en geld bespaard en verbeterde de kwaliteit van de uitvoering.

Mejuffrouw Mulder

Om diversiteit te verankeren in de huisvesting van de HvA, is ervoor gekozen dit terug te laten komen in de benaming. Bijna alle gebouwen van de HvA zijn vernoemd naar mensen die uitblonken in hun vakgebied en betekenis hadden voor Amsterdam. Het Jakoba Mulderhuis droeg in de ontwerp-, ontwikkel en bouwfase de naam ‘Conradhuis’. De HvA ging op zoek naar een vrouwelijke naam voor het nieuwe gebouw voor de faculteit techniek en kwam uit op de Amsterdamse stedenbouwer Jakoba “Mejuffrouw” Mulder (1900-1988). Ruim veertig jaar werkte zij voor de gemeente Amsterdam en heeft onder andere vormgegeven aan het Amsterdamse Bos en de wijken Slotermeer en Osdorp.

Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.

Meer artikelen met dit thema

descriptionArtikel

Hoe waardeer je welzijn en betrokkenheid van huurders in concrete, meetbare parameters?

22 mei om 08:37 uur

Deze vraag stond centraal bij de Verdiepingsdag - De Bewoner Centraal - van Saint-Gobain Integral Project…

Lees verder »
descriptionArtikel

Vernieuwde, integrale aanpak onderwijshuisvesting

16 mei om 10:00 uur

Wie actief is in het werkveld ‘onderwijshuisvesting’ en aan de slag wil gaan met een programmatische aanpak van…

Lees verder »
descriptionArtikel

Bouwen voor een groene toekomst: horizon verleggen naar 2060

15 mei om 11:00 uur

In een deze week gepubliceerde studie concludeert het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) dat de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Van betonnen jungles naar biodiverse oases: nieuwe investeringskansen voor steden

13 mei om 07:30 uur

Ontwerp- en adviesbureau Arup verbindt in zijn projecten biodiversiteit en gezondheid in een stedelijke…

Lees verder »
descriptionArtikel

Deze zomer nog geen verplichting nestvoorzieningen

3 mei om 07:30 uur

Vrijwel elk nieuwbouwhuis moet binnenkort beschikken over voorzieningen voor huismussen, gierzwaluwen en…

Lees verder »
descriptionArtikel

Kleiner wonen in de toekomstbestendige wijk?

30 apr om 09:30 uur

Hoe kunnen we de grote woningbouwopgave het beste invullen als ‘bodem en water’ worden meegenomen in de…

Lees verder »
descriptionArtikel

Is er voor iedereen genoeg ruimte in de verdichte stad?

25 apr om 07:30 uur

Nederlandse steden worden verdicht om de woningnood snel en adequaat te kunnen aanpakken. Dat proces wringt met…

Lees verder »
descriptionArtikel

Rijk, provincies & gemeenten hernemen regie volkshuisvesting

24 apr om 08:31 uur

Het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting zorgt ervoor dat overheden weer kunnen sturen op hoeveel,…

Lees verder »