Het zit erop! Cradle to Cradle woning klaar.

De woning, een ontwerp van Jouke Post, van xxArchitecten, en Frido van Nieuwamerongen, van Arconiko Architecten, staat in Bergschenhoek op een prachtige locatie aan het riviertje de Rotte. Omdat duurzaamheid al vanaf de jaren zeventig de basis is geweest van veel projecten van Jouke Post, was het vanzelfsprekend om met dit project daarin verder te gaan.

Vervolg kantoorproject XX

Het project XX, een kantoor dat in Delft staat, is in de afgelopen jaren een icoon geworden van een nieuwe visie op duurzaam bouwen. Een gebouw waar de levensduur tevoren is vastgesteld, zodat er aan het einde van de gebruiksperiode geen sloopafval is. Nationaal en internationaal wordt het gebouw – een voorbeeld van ‘rekbaar vastgoed’ - nog steeds bezocht en beschreven.

Cradle to Cradle

Noblesse oblige! Deze woning zou toch zeker een vervolg hierop moeten worden. Op de TU Eindhoven organiseerden we enkele jaren geleden verschillende afstudeerateliers over het toentertijd actuele thema Cradle to Cradle, dit naar aanleiding van inspirerende lezingen van Michael Braungart en William McDonough, de founding fathers van Cradle to Cradle. Studenten kregen de opdracht om instrumenten te ontwikkelen waarmee de bouwkolom (zodra C2C in die sector was ‘geland’) met dat gedachtengoed aan de slag kon. Immers, zodra je het begrip Cradle to Cradle doorhebt, komt als vanzelf de vraag op: en hoe doe je dat dan in de praktijk? Die afstudeerateliers leverden interessante dingen op: er rolden ontwerpvoorstellen uit en een set van tools voor de ontwikkeling van gebouwen en gebieden.

Woningbouwtool

Een zo’n tool, de woningbouwtool, uitontwikkeld door C2Clabxx (een spin off van de TU/e ateliers), had het ontwerp van de woning – onze woning - als toetssteen. En wat ligt er dan meer voor de hand, als je zo’n tool toch hebt, om die tool bij de doorontwikkeling van de woning – die de naam Recht op Wind meekreeg - ook daadwerkelijk te gaan gebruiken. En zo was de ambitie geboren: ‘Hoe kunnen we een woning ontwerpen, die zo Cradle to Cradle als maar enigszins mogelijk is?’

Op weg naar C2C

Toen het voorlopig ontwerp van Recht op Wind gereed was, bleek er nog een proceduretijd van een jaar nodig te zijn omdat een nieuw bestemmingsplan moest worden vastgesteld. Dat jaar is gebruikt om de Cradle to Cradle ambitie nauwkeurig uit te werken. Door de wachttijd ontstond de mogelijkheid zowel het ontwerp als de technische uitwerking te verbeteren en optimaal ingepast te krijgen in de filosofie van Cradle to Cradle. Maar wat is nu eigenlijk Cradle to Cradle? Cradle to Cradle gaat uit van drie principes;

1.            Afval = voedsel

2.            Gebruik hernieuwbare zonne-energie

3.            Respect voor diversiteit

De twee architecten hebben deze principes vanuit het C2Clabxx verder uitgewerkt naar de volgende toetsregels:

-  Gebruik geen toxische materialen, dus onderzoek en ondervraag elk materiaal en elke producent op de samenstelling; gifhoudende materialen zijn uitgesloten. En houd rekening met een biologische- of technologische kringloop.

-  Gebruik hernieuwbare energie. Vat zonne-energie breed op. Het gaat er met name om geen fossiele energie te gebruiken.

-  Zie diversiteit als een verrijking. Bouwen is geen eenzijdige activiteit, het gaat om mensen, dieren, cultuur, architectuur et cetera.

-  Laat de flora en fauna ook een belangrijk ontwerpelement van het gebouw zijn.

-  Zie welzijn en comfort als een voorwaarde voor het resultaat. De techniek is ondergeschikt hieraan. Het is ook niet nodig om alle techniek te etaleren.

Post: “Met deze regels is de woning ontworpen en getoetst. Dan blijkt pas hoe moeilijk het is om volledig volgens deze uitgangspunten te bouwen. Af en toe moet er water bij de wijn, immers het gebouw moet binnen afzienbare tijd en binnen budget gerealiseerd worden. En het materiaalaanbod is nog beperkt -  ontwikkelingen binnen de bouw gaan langzaam, nieuwe producten hebben ontwikkeltijd nodig, ervaringen moeten worden verwerkt, voordat een nieuw ontwikkeld product met de juiste kenmerkbladen en garanties op de markt gebracht kan worden. Daarom hebben wij onze werkwijze ‘op weg naar C2C’ hebben genoemd. Dat heeft goed gewerkt: het inspireerde vele producenten. De redenering was: ‘OK, we hebben nog geen 100 procent C2C producten maar we beseffen wel dat producten op dat punt verbeterd moeten worden.’ We zijn met z’n allen op weg naar C2C en dat lees je af aan de woning. Het gebouw is getoetst met de woningbouwtool met het resultaat van 9 op een schaal van 10.”

Meer weten over de C2C Woning en het vervolgtraject (opschaling naar wijkniveau? Bestel hier het pas uitgekomen themanummer Cradle to Cradle van Stedebouw & Architectuur.