‘Het mainstream onderwijs dient te worden aangepast’

Groene Morgen is een initiatief van Anselien School, orthopedagoog en biophilic interior designer, en Peter Eisenburger, oud-directeur van het Kandinsky College Nijmegen en promotor van groene scholen. Beiden onderstrepen het belang van groen onderwijs voor onze jeugd door te werken aan een leer- en leefomgeving waarin de verbinding tussen kind en natuur tot stand wordt gebracht, dan wel wordt verstevigd. Een opkomende onderwijs-opvatting, Whole School Approach (WSA), sluit hierbij als vanzelfsprekend aan: in het onderwijs laten zien dat alles met elkaar samenhangt (zie afbeelding onder). Dat sluit weer aan bij de zeventien SDG’s (samenhang tussen de aspecten van duurzaamheid, zie afbeelding boven).

Het (groen) onderwijs hoort op dit moment volgens School en Eisenburger thuis in een circulair gebouwde school, met biobased materialen en/of reeds gebruikte materialen. De interieurs kennen realistisch toegepast natuurlijk groen als aanvulling op een zo minimaal mogelijk klimaatsysteem. Het binnen van de school loopt – waar mogelijk- naadloos door in het buiten(groen) middels bijvoorbeeld een soort luifelconstructie, eventueel met buitenlesmogelijkheden. De stichting Leren voor Morgen en SDG-Nederland bevestigen en stimuleren deze aanpak in hoge mate.

Vergroenen van de samenleving

Groene Morgen streeft naar groen onderwijs vanwege de ‘duidelijke ontwrichting van onze samenleving door stormen, overstromingen, bosbranden, klimaatverandering en droogte, maar ook de manier waarop we denken de natuur aan ons onderworpen te hebben’. Het gaat dus in eerste instantie om het vergroenen van de samenleving door middel van onderwijs.

Eisenburger: “Onze jeugd merkt dit ook op en protesteert, maar ziet in veel gevallen niet direct aanknopingspunten, middelen en/of mogelijkheden om iets te ondernemen. De ecologische problemen zijn te groot en te complex om er greep op te krijgen. Als we kinderen niet leren wat er aan de hand is en wat er aan te doen is, blijft bij velen van hen apathie en fatalisme over. Dat kan en mag niet de bedoeling zijn.” Om die reden pleit Eisenburger ervoor de SDG’s consistent en over de hele breedte van het onderwijssysteem mee te nemen, zodat de jeugd op eerlijke wijze wordt getoond hoe de toekomst eruit gaat zien en hoe zij een bijdrage kunnen leveren aan een gezondere en eerlijkere samenleving.

Eisenburger stipt aan dat het bedrijfsleven veel meer bezig is met circulariteit en duurzaamheid omdat zij ‘op allerlei fronten al worden geconfronteerd met schaarste van goederen’. “Het onderwijs kent die existentiële nood niet. Te weinig wordt het onderwijs afgerekend op adequate voorbereiding op de toekomst. Echter ook hier is de politiek in het geding: vrijheid van onderwijs laat toe dat enkel kerndoelen, jaren geleden geformuleerd, de meetlat zijn voor goed onderwijs. Dit zijn standaarden die lang niet in de pas lopen met de razendsnelle ontwikkelingen in wetenschap en techniek. Het mainstream onderwijs dient te worden aangepast.”

Vergroenen van onderwijsvastgoed

De komende jaren worden honderden nieuwe scholen gebouwd. Dit vastgoed wordt vaak met traditionele materialen gebouwd en veelal met ondermaatse ventilatie en binnenklimaat, zegt Eisenburger. “Waarom worden scholen niet meteen circulair, energieneutraal, groen en gezond gemaakt, alsmede een gebouw met een sportieve, uitdagende natuurlijke dimensie? Als de overheid dit niet in voldoende mate stimuleert, roep ik nu provincies, gemeenten en alle onderwijsbesturen en –instanties op om de keuze voor duurzame, circulaire, groene en gezonde gebouwen te maken.”

“Inderdaad, de budgetten zijn nauwelijks toereikend”, vervolgt Eisenburger, “maar maak de keuze en daag architecten uit om uw circulaire keuze gestalte te geven. Het gebeurt en het kan. Met uw keuze bewijst u uw personeel en schooljeugd, maar ook de samenleving, een grote dienst. Zoals reeds eerder gezegd: een circulaire school biedt per direct concrete aanknopingspunten om met kinderen na te denken over hoe we onze nieuwe samenleving moeten inrichten.”

Noodzaak aan kennis

Om gemeenten en schoolbesturen te overtuigen van deze noodzaak, is er behoefte aan grootschalige informatieverstrekking op het gebied van duurzame en circulaire schoolgebouw. Eisenburger: “Er is te weinig kennis en men is niet genoeg op de hoogte van het bestaan van circulaire scholen die al zijn gebouwd en functioneren. Het is mijns inziens de taak van de VNG, PO-raad, VO-raad, Mbo-raad en besturenorganisaties om hier, met de ecologische actualiteit in de hand, werk van te maken. Alle technische mogelijkheden en kennis om op het gebied van circulaire scholenbouw succesvol te handelen is in Nederland in ruime mate aanwezig.”

Meld je gratis aan voor het seminar

Kennis en inspiratie verschaffen staat centraal tijdens het seminar Circulair schoolontwerp en biobased materialen voor een gezonde leeromgeving op 21 juni in Wijchen. Groene Morgen hoopt hiermee een groter aantal schoolbesturen te bewegen om, als een keuze voor scholenbouw moet worden gemaakt, de circulaire weg in te slaan. Wacht dus niet langer en meld je nu gratis aan voor dit seminar.

Het seminar op 21 juni wordt ondersteund door EromesMarko door de Meshallen in Wijchen als locatie beschikbaar te stellen. Een (optionele) rondleiding door de productiehallen van de locatie is daarom inbegrepen in het seminar.