Grote branden worden ontworpen

Zijn lectorale rede (1) had niet voor niets als ondertitel dat branden in grote gebouwen worden ontworpen en gaf in diezelfde ondertitel tevens aan dat de oorzaak van brand een incident mag zijn, maar dat het verloop dat nooit is. De te verwachten grootte van de brand is zeker geen zaak van ‘kennis achteraf’. Maar het is wel altijd een samenhangend vraagstuk tussen constructie, materiaalgebruik (vuurlast), layout en brandbestrijdingsmogelijkheden waaronder bijvoorbeeld de bluswatervoorziening. “Neem de brand bij Bouwkunde in Delft. Daar waren wel stijgleidingen, maar de bluswatervoorziening was toch niet afdoende voor de te verwachten brand.” Aan de vooravond van het interview krijgt Suurenbroek daarvan nog een fraai voorbeeld. Op zondagochtend 27 juni breekt op de 25e verdieping van het nieuwe hoofdkantoor van de Rabobank aan de Utrechtse Croeselaan brand uit. Het blussen werd bemoeilijkt omdat er kennelijk nog geen aansluitpunten voor brandslangen waren.

Onvoldoende bluswater, dat komt meer voor, weet Suurenbroek. Uit onderzoek (2), dat hij in 2007 deed in opdracht van de regio Twente, Friesland en IJssel-Vecht, bleek dat het met de bluswatervoorziening in Nederland over het geheel slecht is gesteld.

Bewustzijn

Suurenbroek vraagt al jaren aandacht voor een ander aspect: de brandveiligheid tijdens de uitvoering, in nieuwbouw en renovatie. “We praten in de bouwregelgeving over de gerede situatie. Maar gebouwen zijn vaak lang in uitvoering of in renovatie. Dat geldt in nog sterkere mate voor infrastructurele projecten zoals tunnels en ondergrondse stations. Ook het gebruik van gebouwen verandert gedurende de levensduur nogal eens. Vaak kijken we dan wel naar de arbo-eisen, maar niet naar de brandveiligheid.”

Het brengt hem op zijn stelling dat het met het bewustzijn van brandveiligheid in de bouwkolom droevig gesteld is. De grote branden van het afgelopen decennium in ondermeer Volendam, Enschede en Delft zijn weliswaar voor een enkel individu een wake-up call geweest, maar hebben niet geleid tot de volgens Suurenbroek hoognodige andere aanpak op systeemniveau van brandveiligheid, laat staan tot een groter bewustzijn in de bouwkolom van het belang ervan.

Inmiddels is er in de wereld van brandveiligheid een omslag gaande van gerichtheid op regelgeving naar gerichtheid op risico’s. Met als voornaamste argument dat de regelgeving tegen zijn grenzen aanloopt. “Neen”, zegt Suurenbroek, “de regelgeving loopt niet tegen zijn grenzen aan. Dat is het punt niet. Het gaat erom dat de gebouwen er onderuit weg lopen.” Hij legt uit: “De wet- en regelgeving is bedoeld voor reguliere, standaard gebouwen. Maar architecten verleggen grenzen. De morfologie verandert. Gebouwen worden complexer, zijn vaak multifunctioneel en er wordt scherper geconstrueerd. Wet- en regelgeving is daar niet op toegesneden. Dat kan ook niet. Regelgeving kan niet allesomvattend zijn, en dat is ook de bedoeling niet. Toch doet de bouw of dat wel zo is. We leven echter niet in een nachtwakersstaat.”