Challenge geeft inzicht in vergroeningspotenties

De Groene Stad Challenge geeft een gedetailleerd beeld van de groene stand van zaken in een gemeente en inzicht in de vergroeningspotenties. Hilversum ging de uitdaging aan: “De oproep of we wilden meeoen met dit nieuwe instrument kwam voor Hilversum op een goed moment: we waren volop bezig met het Programma Groen Hilversum 2040”.

Myrte Mijnders is beleidsadviseur ecologie, natuur & landschap bij de gemeente Hilversum. Binnen het Programma Groen houdt zij zich onder andere bezig met natuurinclusief bouwen, het versterken van de ecologische verbindingen in de stad en met monitoring.
“Het rapport van de Groene Stad Challenge brengt de verschillen tussen buurten in beeld en laat voor elke wijk zien waar de kansen liggen om de hoeveelheid groen te vergroten. Door het onderzoek regelmatig te herhalen, krijgen we objectieve informatie over de vooruitgang die we al dan niet boeken.” 

Data 

De Groene Stad Challenge werkt met openbare data, luchtfoto’s en CBS-gegevens. “De onderzoekers nemen veel factoren mee”, vertelt Mijnders, “waaronder de hoeveelheid openbaar en privégroen per bewoner. En daarnaast de verhouding tussen openbaar en privégroen én tussen grijs, blauw en groen. Met daarbij een score voor de waarden (klimaat, biodiversiteit, gezondheid) die een type vegetatie of water vertegenwoordigt. Ook de verhouding tussen bomen, struiken en gazon is in beeld gebracht en zelfs de gezondheid van de begroeiing (op basis van de zogenaamde ndvi score).  

Op basis van al deze data heeft elke buurt een groenlabel gekregen, van A (extreem veel groen) tot F (extreem weinig groen). Wat opvalt is dat Hilversum relatief weinig openbaar groen heeft in vergelijking met andere gemeenten, met relatief veel bomen en gazons, maar weinig struiklaag. Wat ook opvalt is dat er zoveel particulier groen is. Over heel Hilversum gezien is de verhouding tussen particulier en openbaar groen 60,4 tot 39,6 procent.” 

Mogelijkheden voor vergroening

Het rapport geeft ook een analyse van de vergroeningspotenties. Niet alleen die van de openbare ruimte, maar ook van particuliere tuinen. Per buurt is de totale oppervlakte van de tuinen vergeleken met de oppervlakte aan vegetatie in die tuinen. Uitgaande van een optimum van 60 procent groen per tuin is voor elke buurt uitgerekend hoeveel vergroening via particuliere tuinen in potentie mogelijk is. “Daar is echt veel winst te halen”, aldus Mijnders. “In sommige buurten heeft 60 procent van de tuinen minder dan 30 procent groen.” 

De gemeente heeft een verdiepende analyse laten uitvoeren van potentieel zinloze verharding. “Die analyse geeft een globaal beeld van de mogelijkheden en helpt om te prioriteren naar wijk en naar plekken waarmee we de meeste groene meerwaarde kunnen creëren: aansluitend aan bestaand groen, aansluitend aan een ecologische verbindingszone en in een E- of F-labelbuurt.
Helaas zit er wel wat ruis in de gegevens: er is alleen gekeken naar te brede trottoirs en andere voetgangersgebieden, niet naar overige verkeersruimte. Niet alle voorgestelde plekken zijn eigendom van de gemeente. En er is geen zicht op ondergrondse kabels en leidingen, waardoor lang niet alle potentiële plekken geschikt zijn om bijvoorbeeld bomen te planten.”  

Groot voordeel

Mijnders is blij met het rapport: “Groot voordeel is dat we objectieve data hebben, onafhankelijk en gestandaardiseerd. Samen met onze groenvisie en ons beleidsplan vormt het een goed vertrekpunt, waarmee we beter het gesprek kunnen aangaan met andere beleidsterreinen.” 

Bij de vertaling naar beleid maakt de gemeente gebruik van de CoolKit, die is ontwikkeld door de Hogeschool van Amsterdam. De CoolKit werkt met een wijktypologie (van centrum tot villawijk) en geeft per wijktype streefpercentages voor de minimale hoeveelheid openbaar groen. Ook bevat de CoolKit een gedetailleerd overzicht van maatregelen waarmee je de stad kunt verkoelen evenals de effectiviteit daarvan.  

Mijnders: “Samen met de gegevens van de Groene Stad Challenge kunnen we zo voor elke wijk bekijken hoever we zijn, hoever we van die streefwaardes af zitten en welke maatregelen het beste passen bij elke wijk. Dat zijn gegevens die we gebruiken in onze omgevingsplannen en gebiedsagenda’s. We kunnen dan na een paar jaar checken: schieten we al een beetje op? Zo nodig kunnen we dan onderweg bijsturen, als blijkt dat onze maatregelen niet genoeg effect hebben.” 

De groenlabels die elke buurt heeft gekregen, helpen de gemeente bij het stellen van prioriteiten. “Onze logische keuze is om E- en F-labelbuurten te prioriteren. Daar concentreren we ons op bij het zoeken naar locaties voor de aanleg van koele, groene plekken. En groene bewonersinitiatieven vanuit die buurten hebben bij ons een streepje voor.” 

Nieuwe standaarden 

De uitvoering van maatregelen vraagt soms wel tijd. “De Groene Stad Challenge heeft bijvoorbeeld ook gekeken naar verharding van parkeervakken”, vertelt Mijnders. “Daar is veel potentie voor half open verharding. Maar zo’n ingreep vergt van de betrokken gemeentelijke teams een nieuwe manier van denken en werken. Wat betekent het bijvoorbeeld voor het beheer en onderhoud? Zo’n advies proberen we dus eerst uit op kleine schaal om te ervaren hoe het werkt. Ook over andere groene maatregelen voeren we intern de discussie tussen de teams die zich bezighouden met groen.” 

Lees nu het complete artikel over de Groene Stad Challenge op Straatbeeld.nl.
Check ook: Groene Stad Challenge Menukaart

Tekst en foto (onder): Marian Schouten 
Foto boven: Shutterstock