Friso de Zeeuw: “Stop de zelfvernietiging!”

“Als we investeringen willen bevorderen, dan moeten wij zorgen voor een aantrekkelijk investeringsklimaat. Dat lokt ook investeerders en beleggers uit het buitenland. Maar als wij bijna systematisch onze vastgoedwaarden omlaag kletsen door te zeggen dat woningprijzen veel te hoog zijn, dat de corporatiesector op instorten staat, dat de leegstand van kantoren en winkels desastreus is, dat ‘het hele systeem failliet is’, dan doen wij aan trefzekere zelfdestructie. Stop de zelfvernietiging!”

Laat de tijd zijn werk doen

De Zeeuw noemde bijvoorbeeld de structurele leegstand van kantoren 'geen groot maatschappelijk probleem'. “Laat de tijd zijn werk doen, dan zakken de waardes van kansloze kantoren vanzelf en wordt sanering aantrekkelijker.” Tegenover speciale ‘fondsen’ en ‘deltaplannen’ stond hij in het algemeen sceptisch, maar van een saneringsfonds voor kantoren zag hij het nut wel in vooral om de impasses bij gebiedsontwikkelingen te doorbreken. Overigens dan wel gevuld door de belanghebbenden, vooral privaat en in mindere mate publiek. Kantorenbouw voorlopig totaal bevriezen is een slecht idee, vindt de hoogleraar. “Dat is de dood in de pot, dan neem je elke dynamiek weg.”

Nieuw vakmanschap in de gebiedsontwikkeling

De Zeeuw hield een pleidooi voor nieuw vakmanschap in de gebiedsontwikkeling, gericht op de beleving, voorkeuren en waarden van mensen. Herkenbaarheid en identiteit kunnen een krachtige impuls geven aan een gebiedsontwikkeling. Het gaat erom dat mensen zeggen ‘dit is van ons’ en ‘hier komen we graag’. Dan slaan projecten aan en ontstaat economische potentie. Recente voorbeelden illustreren dit.  Heerlen ligt in een evidente krimpregio, desondanks is de bedrijvenlocatie C-Mill een succes geworden. Het voormalige Philipsterrein kreeg door branding, gebiedspromotie en organiseren van happenings een eigen gezicht. Een mix aan bedrijven en functies, ook in de creatieve en innovatieve sfeer, streek er neer. In 2011 is dit beloond met de ‘Menzis Award Beste Bedrijvenpark’. Of kijk naar het vernieuwde centrum van Zaandam, naar ontwerp van Sjoerd Soeters met een typologie van de Zaanse huisjes. Het centrum kreeg een krachtige impuls door de vestiging van de hippe modeketen Primark. Dit trekt een heel nieuw en jong publiek van buiten Zaandam aan.

Stedelijke herverkaveling

De Zeeuw presenteerde verder het voor Nederland nieuwe instrument van de stedelijke herverkaveling. Herverkaveling kan de patstelling van onhandige eigendomsverhoudingen doorbreken, zonder over te hoeven gaan tot aankoop, eventueel via onteigening. De winst bestaat onder meer in versnelling van het proces en kostenbesparing. Met name de financieringslasten van grond- en opstallenverwerving verminderen. Bij publiek-private samenwerking kan de “grondrouting” worden gescheiden van andere, inhoudelijke afspraken, waarmee omslachtige aanbestedingsrehtelijke kwesties worden voorkomen.

Meer weten over stedelijke herverkaveling en het scheppen van ruimte voor particulier initiatief, bestel hier het pas uitgebrachte themanummer Bouwinnovatie Stedebouw & Architectuur.