CPB schiet tekort voor woningmarkt

Maandag presenteerde het CPB ‘Keuzes in Kaart 2013-2017’, een analyse van de verkiezingsprogramma’s van tien politieke partijen. In relatie tot de woningmarkt wordt daarin voor het eerst de term 'welvaartswinst' gebruikt. Een dubieus begrip dat voor meerdere uitleg vastbaar is, aldus Bouwend Nederland .

Woningmarkt komt tot stilstand
Joep Rats, directeur Economische Zaken van Bouwend Nederland: “Het is frappant dat de partijen die het stevigst willen ingrijpen in de woningmarkt, de hoogste welvaartswinst boeken in de analyse van het CPB. Daarmee wordt totaal voorbij gegaan aan de realiteit op de woningmarkt die gaat optreden op het moment dat de ingrepen worden doorgevoerd en de prijzen van woningen als gevolg daarvan fors gaan dalen. In dat geval komt de koopwoningmarkt namelijk totaal tot stilstand.”

Zo zullen de door het CPB veronderstelde prijsdalingen niet leiden tot meer maar juist tot minder verkopen, stelt Rats. “Mensen die hun huis te koop hebben staan zijn namelijk niet bereid om die tegen elke prijs van de hand te doen. Als het prijsniveau onder de waarde ligt die zij aan de woning verbinden, wordt er niet verkocht. En dus stagneert de doorstroming en komen starters al helemaal niet meer aan de bak.”

Nieuwbouwproductie neemt af

Daarnaast neemt door de dalende prijzen ook het volume van de nieuwbouwproductie af. “Minder doorstroming betekent minder behoefte aan een nieuwe woning. Terwijl het verschil in prijs met een woning uit de bestaande voorraad alleen maar toeneemt. Die combinatie is funest voor het productievolume.”

Gebrekkige analyse

Het eigenaardige is dat het CPB de ontwikkeling van de volumes op de woningmarkt als gevolg van een eventueel ingrijpen niet heeft meegenomen. Het marktvolume, uitgedrukt in aantal transacties, blijft bijvoorbeeld volledig buiten beschouwing. En ook het effect op het productievolume is onbelicht gebleven.

“Het CPB kijkt alleen maar naar het individuele prijseffect per woning”, aldus Rats. “Dat is een gebrek in de analyse. Want die informatie heb je wel degelijk nodig is om te begrijpen wat er echt gaat gebeuren op het moment dat er fors wordt ingegrepen op de woningmarkt.”

Misleidend

Een ander gebrek is dat het CPB het in zijn analyse heeft over welvaartwinst op de lange termijn. “Terwijl een ingrijpen in de vraagondersteuning op de woningmarkt juist op de korte termijn zeer grote gevolgen heeft op de vermogensontwikkeling en de koopkracht van mensen. Het is misleidend om te doen alsof de positieve effecten optreden op het moment van aantreden van een nieuw kabinet. De werkelijkheid is dat een welvaartswinst van 4 miljard op de lange termijn al op korte termijn ten koste gaat van 100 miljard vermogensverlies en 2,5 procent consumptieverlies.”

Het lijkt er volgens Rats dan ook op alsof het CPB bewust allerlei maatschappelijke effecten buiten beschouwing heeft gelaten. “De voorspelde welvaartswinst is zeer onwaarschijnlijk. Het is daarom zeer gevaarlijk om op basis van deze CPB-analyse beleid te formuleren voor de woningmarkt. Het is in feite gegoochel met feiten en cijfers, op basis waarvan een volgend kabinet zou kunnen besluiten een markt om zeep te helpen waar miljoenen mensen van afhankelijk zijn. Zover kan en mag de politiek het niet laten komen.”